هورمون درمانی در پوكی استخوان

تمام درمانهایی كه امروزه برای پوكی استخوان استفاده میشود عمل خود را با جلوگیری از از دست دادن استخوان انجام می دهند این درمانها خطر بروز شكستگی ها را كاهش می دهند اما نمی توانند پوكی استخوان را درمان كنند وقتی پوكی استخوان ایجاد میشود نمیتـوان با هیچ درمانی آن را معالجه نمود اما می توان از بدتر شدن آن جلوگیری كرد

تمام درمانهایی كه امروزه برای پوكی استخوان استفاده میشود عمل خود را با جلوگیری از از دست دادن استخوان انجام می‌دهند. این درمانها خطر بروز شكستگی‌ها را كاهش می‌دهند اما نمی‌توانند پوكی استخوان را درمان كنند. وقتی پوكی استخوان ایجاد میشود نمیتـوان با هیچ درمانی آن را معالجه نمود اما می‌توان از بدتر شدن آن جلوگیری كرد.بنابراین بهتر است هرچه زودتر ان را در افراد تشخیص داد و از پیشرفت آن ممانعت نمود. با جلوگیری از پیشرفت پوكی استخوان، می‌توان از شكستگی‌های بعدی جلوگیری نمود. هیچ فرد مبتلا به پوكی استخوانی نباید از درمان خودداری نماید.

درمان طولانی مدت:

داروهایی كه در پیشگیری از از دست دادن استخوان بكار می‌روند خیلی آرام اثر می‌كنند و اهمیت دارد كه بدانیم آنها در مشكلات فعلی، بخصوص درد بیمار دارای اثرات سریعی نیستند. بعلاوه، همین كه شكستگی ستون فقرات ایجاد شد، شكل مهره‌های تغییر یافته را نمی‌توان مثل قبل و بصورت طبیعی درآورد. بنابراین اگر در شكل ستون فقرات خمیدگی‌هایی ایجاد شد، نمی‌توان آن را با درمان دارویی معالجه نمود. تمام درمانهایی كه برای پوكی استخوان وجود دارد را باید به مدت چندین سال مصرف نمود و از آنجایی كه هیچ اثر آشكاری بر روی علایم و نشانه‌های بیماری ندارد، گاهی اوقات ممكن است بیمار وسوسه شود كه مصرف آنها را متوقف نماید یا اینكه فقط گاه و بیگاه از آنها استفاده كند. از این وسوسه باید شدیداً جلوگیری شود زیرا برای رسیدن به یك اثر كامل در كاهش از دست دادن استخوان و جلوگیری از شكستگی‌ها، درمان طولانی مدت باید انجام پذیرد.

براساس نوع درمان، بسیاری از پزشكان هر یك یا دو سال توصیه می‌كنند كه بیمار، اسكن استخوان انجام دهد تا مشخص شود كه آیا درمان دارویی موثر واقع شده است یا خیر.

هورمون درمانی:

هورمون درمانی یا اصطلاحاً درمان جایگزینی هورمونی (HRT) به مدت چندین سال است كه برای جلوگیری از دست دادن استخوان بكار برده میشود. تحقیقات نشان داده است كه این روش درمانی با جلوگیری از دست دادن استخوان در طی و بعد از یائسگی باعث كاهش شكستگی‌های مچ دست، گردن استخوان ران و ستون فقرات خانمها شده است. گرچه از این روش بیشتر در خانمها در سنین حدود یائسگی استفاده میشود اما استفاده از آن در خانمهای مسن‌تر و در سنین ۶۰ یا ۷۰ سالگی هم مفید میباشد.

هورمون درمانی چیست؟

درمان جایگزینی هورمونی (HRT) یا هورمون درمانی عبارتست از تجویز هورمون استروژن به تنهایی یا با تركیب با هورمون پروژسترون. هر دو هورمون استروژن و پروژسترون از تخمدانها ترشح میشوند و مقدار آنها در هنگام یائسگی كاهش می‌یابد.

گرچه تجویز فقط هورمون استروژن به تنهایی برای درمان علایم و نشانه‌های دوره یائسگی و پیشگیری از مشكلات آن مثل پوكی استخوان و بیماری قلبی موثر میباشد، اما باعث افزایش جزیی احتمال سرطان آندومتر رحم می‌گردد. به همین دلیل برای حداقل ۱۲ روز از هر دوره ماهانه، هورمون پروژسترون هم به هورمون استروژن اضافه می‌گردد.اضافه كردن هورمون پروژسترون از رشد دیواره رحم كه به علت تجویز استروژن ایجاد میشود و ممكن است باعث پیدایش سرطان شود جلوگیری می‌كند. این لزوماً بدان معنی نیست كه یك خونریزی ماهانه ایجاد شود. بنابراین معمولاً هر دو هورمون را برای خانمهای یائسه تجویز می‌كنند مگر اینكه خانمی رحمش را از طریق جراحی درآورده باشد كه در آن صورت فقط تجویز هورمون استروژن كافی خواهد بود.

هورمون استروژن كه در این موارد استفاده میشود برخلاف آن هورمون استروژنی كه در قرصهای ضدبارداری وجود دارد، از نوع طبیعی میباشد و مصنوعی نیست. اما هورمون پروژسترون طبیعی چون مصرف آن از طریق خوراكی مشكل است و عوارض جانبی زیادی دارد، از نوع مصنوعی‌اش استفاده می‌گردد.در هنگام هورمون درمانی معمولاً پروژسترون به مدت ۱۰ تا ۱۴ روز از دوره ۲۸ روزه ماهانه داده میشود و استروژن هم برای ۲۱ یا ۲۸ روز تجویز می‌گردد (معمولاً ۲۸ روز)، با اینحال در بعضی تركیبها، هر دو هورمون در تمام طول دوره داده میشود تا از بروز خونریزی جلوگیری شود.

عوارض جانبی كوتاه مدت:

بعضی از خانمها در چند ماه اولی كه از هورمون درمانی می‌گذرد دچار بعضی از عوارض جانبی آن میشوند، اما این عوارض جانبی زیاد جدی نیستند.مشكل عمده‌ای كه بعضی از خانمهایی كه تحت هورمون درمانی قرار می‌گیرند به آن دچار میشوند از سرگیری دوباره خونریزی‌های ماهانه است، بخصوص در خانمهای مسن‌تری كه به مدت چند سال این خونریزیها متوقف شده بود. بسیاری از خانمها به خاطر این موضوع، هورمون درمانی را كنار می‌گذارند. با اینحال، هورمون درمانی تركیبی با دو هورمون استروژن و پروژسترون و مصرف دارویی به نام تیبولون (Tibolon) از این نوع خونریزی ماهانه جلوگیری می‌كند، گرچه ۳۰ درصد خانمهایی كه از این تركیب استفاده می‌كنند در چند ماه اول دچار خونریزیهای غیرمنظمی میشوند.

سایر عوارض جانبی هورمون درمانی عبارتند از:

حساس شدن پستانها، احساس ورم یا پف كردن، احتباس مایعات، تهوع، استفراغ، سردرد، سوءهاضمه و بروز خلق و خوی متغیر.

این عوارض در چند ماه اول هورمون درمانی بیشتر دیده میشوند و پس ز آن بتدریج از بین می‌روند.

خطرات و مزایای هورمون درمانی در درازمدت:

وقتی به مدت طولانی از هورمون درمانی استفاده میشود هم مزایا و هم خطراتی بخاطر این درمان وجود دارد. این مزایا و خطرات هنوز در دست تحقیق هستند و اهمیت دارد بدانیم كه هنوز بسیاری از پاسخهای ما بدون جواب مانده است. با اینحال اطلاعات بسیاری امروزه در دسترس است كه می‌توانید در مورد آنها قبل از شروع هورمون درمانی با پزشك خود مشورت نمایید.

---