فرهنگ مردم مورسی

مردم قبیله مورسی درواقع بازماندگانی هستند که مکان دورافتاده زندگیشان همراه با بحرانهایی چون خشکسالی، قحطی، جنگ، کوچ نشینی و بیماریهای همه گیر، شخصیت آنها را شکل داده است. …

مردم قبیله مورسی درواقع بازماندگانی هستند که مکان دورافتاده زندگیشان همراه با بحرانهایی چون خشکسالی، قحطی، جنگ، کوچ نشینی و بیماریهای همه گیر، شخصیت آنها را شکل داده است.

جنگ بر سر احشام و بی‌ثباتی روابط داخلی بین آنها و قبایل هم مرزشان، تنها روشی برای زنده ماندن هستند. هر جنبه از زندگی روزمره حول محور گله و محصولات کشاورزی آنها میگردد که در واقع شاخصهای اقتصادی این مردم به شمار می‌آیند. زیرا این مردم هنگام داد و ستد، به جای پول از دام و محصولات کشاورزی استفاده میکنند.

فرهنگ و عادات مردم مورسی و همسایگانش از زبان یک جهانگرد

در راه رسیدن به مورسی از میان گروههایی از کلبه‌های مخروط شکل که از علف و گل ساخته شده بود گذشتیم. در خارج این کلبه‌ها مردمی با چهره‌های مغرور و موهایی که به شکل مجللی آراسته شده بود، ایستاده بودند.

اینها مردم همر (Hamar) بودند که بیش از هر چیز به خاطر آرایش مویشان شهرت دارند. آنها ماده‌ای مخلوط از گل رس، لجن، پیه جانوران و گل اخرا بر موی خود میمالند و نتیجه آن در اکثر اوقات بسیار دیدنی است. این آرایش سنگین در طول شب با بالشتکها یا پایه‌های کوچک چوبی، در جای خود حفظ میشوند.

پس از آن، ما به کارو (Karo) رسیدیم که مردم آن استاد رنگ آمیزی بدن هستند. آنها به منظور آماده شدن برای جشن، جنگ یا تفریح بدن خود را رنگ میکنند. یک طرح رایج استفاده از خالهایی است که- با الهام از نقوش مرغ شاخدار - بر روی بدن خود ترسیم میکنند. آنها گچ، ذغال و سنگهای معدنی کوبیده و پودر حاصل از آن با آب مخلوط کرده و رنگ مناسب آرایش خود را تهیه میکنند.

راننده من میگوید که از میان این قبایل، مورسی‌ها از همه بدترند. "میدانی چرا؟ آنها لباسهای عجیب میپوشند! آنها وحشی هستند، وحشی"

من عکسهایی از مردم مورسی دیده بودم. آنها بسیار باشکوه هستند. بلند و تیره و کاملا برهنه. تنها پوشش آنها بند بلند اسلحه است که بر دوش انداخته‌اند.

ما در مسیر دره اومو، با یک رسم دیگر هم آشنا شدیم که تیغ زنی یا آراستن با زخم (scarification) نام داشت. این کار تنها برای تعیین هویت در قبیله انجام نمیشود بلکه درواقع نشان شجاعت یک جنگجوی دلاور است. مردان این قبایل تا زمانی که لا اقل یک دشمن اعم از انسان یا حیوان را نکشته باشند، حق ندارند بدن خود را به این روش بیارایند.

و اما مشهورترین آرایش لب، متعلق به زنان قبیله مورسی است. این زنان در حدود سن ۱۵ سالگی صفحه‌های گرد سفالینی را داخل لب پایین خود میگذارند، به این ترتیب که زیر لب را شکافته و در ابتدا یک صفحه کوچک در آن میگذارند و به تدریج با گشاد شدن این شکاف، این صفحه‌ها را بزرگتر میکنند.

البته مردم شناسان تئوریهای مختلفی را برای به وجود آمدن این رسم بیان کرده‌اند از جمله اینکه این روش آرایش موجب میشد که شکارچیان برده از همراه بردن این دختران خودداری کنند، این کار موجب دور شدن ارواح خبیثی میشود که از راه دهان وارد بدن شخص میشوند، یا اینکه موجب ارتقای سطح اجتماعی است زیرا هر چه صفحه لب زنان بزرگتر باشد، مردی که طالب ازدواج با آنها است باید دام بیشتری به پدر دختر اهدا کند.

تیغ زنی نیز در میان زنان این قبیله مرسوم است زیرا از نظر آنان، جای زخم برجسته، بسیار خوش آیند است. ما زنی از قبیله کارو را دیدیم که شکمش با طرح پرپیچ و خمی حاصل تیغ زنی، پوشیده شده بود.

farsideafrica.com , sim.org , wanderlust.co.uk