نقش الگوهای رفتاری در تربیت کودکان و نوجوانان

از موثرترین و کارسازترین شیوه‌های تربیتی، شیوه الگو‌دهی و ارایه مصداق عینی است. تاثیر الگودهی و ارایه الگو در نقش‌پذیری و همانندسازی، امری طبیعی و فطری است که در همه انسان‌ها …

از موثرترین و کارسازترین شیوه‌های تربیتی، شیوه الگو‌دهی و ارایه مصداق عینی است. تاثیر الگودهی و ارایه الگو در نقش‌پذیری و همانندسازی، امری طبیعی و فطری است که در همه انسان‌ها نهفته است.امروزه روان‌شناسان تعلیم و تربیت اذعان دارند که یادگیری ضمنی و مشاهده‌ای که وجود فرد را متاثر می‌سازد، فوق‌العاده قوی و پایدارتر است...

بخش قابل‌توجهی از رفتارها و مهارت‌های کلامی و اجتماعی کودکان و نوجوانان صرفا از طریق مشاهده رفتار والدین و مربیان و همسالان به وجود می‌آید. هر قدر الگوهای رفتار بزرگسالان به خصوص والدین در خانواده، برای کودکان و نوجوانان مطلوب‌تر و محبوب‌تر باشد، میزان تاثیرپذیری بیشتر و پایدارتر می‌شود.

بچه‌ها رفتار الگوهای مطلوب‌شان را بسیار دوست دارند و مایل هستند که همانندسازی کنند و رفتاری همانند رفتار الگوی خود داشته باشند. روان‌شناسان تربیتی به این نتیجه رسیده‌اند که یادگیری اساس رفتار آدمی را تشکیل می‌دهد. یادگیری غیرمستقیم و ضمنی یا مشاهده، پایدارترترین و موثرترین نوع یادگیری است که در این میان بیشترین نقش بر عهده الگوهای رفتاری است. یادگیری در تاثیر شخصیتی الگوها و در شکل‌گیری رفتار و منش کودکان و نوجوانان فوق‌العاده، چشم‌گیر است، به ویژه برای کودکان پیش‌دبستانی و به خصوص دبستانی که در کنار خانواده‌ها با الگوهای رفتاری دیگری همچون معلمان روبه‌رو می‌شوند.

مدرسه دومین عامل مهم آشنایی کودکان و نوجوانان با هنجارها و ارزش‌های جامعه است. مدرسه عامل رسمی تربیت اجتماعی و اخلاقی است که در آن طبق برنامه معینی، کودکان و نوجوانان راه و رسم زندگی اجتماعی را فرا می‌گیرند. آموزش و پرورش سالم، کودکان را به صورت اعضای سالم و سازنده‌ جامعه درمی‌آورد و آموزش و پرورش غیرسالم ممکن است کودکان را به سوی انحراف و حتی بزه‌کاری سوق دهد.

دکتر حسن ضیاء‌الدینی

مشاور وزیر آموزش و پرورش و مدیرکل دفترسلامت و پیشگیری