اکتاویو پاز

آزما

پاز در سی و یکم مارس 1914 در مکزیکوسیتی به دنیا آمد. خانوادهی پدری او دو رگه و اهل ایالت خالیسکو بودند. پدربزرگش روزنامهنگار و نویسندهای سرشناس بود که علیه فرانسویان مبارزه کرده بود و پدرش حقوقدانی بود که در انقلاب مکزیک شرکت داشت و در ایالات متحده، زاپاتا را شناسانده بود و یکی از بنیانگذاران اصلاحات ارضی بود. خانوادهی مادریاش اسپانیایی خالص بودند که از اندلس مهاجرت کرده بودند...
پاز انتشار شعرهایش را در 1931، در هفده سالگی آغاز کرد؛ در مجله ی باراندال (نرده)، که به همراه گروهی شاعر جوان بدان راه یافته بود. دو سال بعد نخستین کتاب خود، ماهِ شوریده، را منتشر کرد و با مجلهی کم دوام دیگری به نام جریدههای درهی مکزیک همکاری کرد.
در اواخر دههی 1940 پاز با تمام توان به کار پرداخت. در سال 1949 برگزیدهی اشعارش تحت عنوان آزادی شفاهی منتشر شد. در 1951 یکی از مهمترین کتابهای زبان اسپانیولی در تحلیل شعر با عنوان عقاب یا خورشید؟ انتشار یافت. در اوایل دهه 1950 شعرهایی که «بذرهایی برای ستایش» و «فصل خودسر» نام گرفت، و گلچینی از شعر مکزیک به سفارش یونسکو، ترجمهی انگلیسی ساموئل بکت؛ کارهای تئاتری و مقالات بیشمار و سخنرانیها و مصاحبههایی در زمینهی ادبیات و سیاست از وی منتشر شد. در سال 1956 "کمان و چنگ"، مهمترین کتاب او در زمینهی شعر، چاپ شد.

سنمدر ورای عشق
واژه میجهد
در برابرِ فکر
در برابرِ صدا
واژه میجهد، چون اسب
 در برابرِ باد
چون ورزای گوگردین
در برابرِ شب
میان خیابانهای جمجمهام گم شده است
همه جا رد پای جانوران است
خالکوبیِ گلگون بر چهرهی درخت
خالکوبیِ یخ بر پیشانیِ برج
خالکوبیِ برق بر عریانیِ کلیسا
چنگالهاش بر گلوگاهِ توست
پنجههاش بر شکمت
نشانِ بنفشه
گلِ آفتابگردان میگردد به جانبِ سفید
به جانبِ فریاد     به جانبِ کافی!
گلِ آفتابگردان که میگردد به سانِ آهِ غارت زده
امضای بی نام بر پوستِ تو
همه جا فریادِ کور
قرحهیی سیاه که فکر را فرو میپوشد
ناقوسِ خشماک که در میان سرم
طنین میاندازد
ناقوسِ خون میان سینهی من
خیالی که بر فراز برج میخندد
واژهیی که واژهها را منفجر میکن
خیالی که همهی پلها را به آتش میکشد
زنی که در نیمه راهِ بوسه ویران شد
از یاد رفتهیی که کودکان خود را کشت
دخترِ کذابِ هرزه گردِ سبکسر
ماده غزالِ زجر کشیده
زنِ گدای پیشگو
دختری که مرا در نیمهی راهِ زندگیام
بیدار میکند و میگوید به یاد آر

این مطلب برگردان فواد نظیری است و در چارچوب همکاری رسمی و مشترک میان انسان شناسی و فرهنگ و آزما بازنشر می شود.
 

پاز چهره سال 2014
http://www.anthropology.ir/node/21151