پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
آمازون ها اسطوره ای در خدمت فمینیسم
یکی از جذاب ترین اسطوره های یونانی که در دوران ما هنوز قدرت و تاثیر گذاری خود را حفظ کرده است، اسطوره آمازون هاست: مردمی افسانه ای که یونانیان باستان چه در ادبیات و چه آثار تجسمی خود تصویری خارق العاده از آنها ارائه داده اند. به باور یونانی ها، جمعیت آمازون ها صرفا از زنانی تشکیل می شد که از تبار خدای جنگ آرس و ایزدبانو هارمونی بودند. این زنان با مردانی که در جنگ شکستشان می دادند آمیزش کرده و تنها فرزندان دختر را حفظ می کردند در حالی که فرزندان پسر را از میان برده و یا از جمع خود بیرون می راندند. آنها همچنین سینه راست دختران را نیز از کودکی می بریدند تا بهتر بتوانند تیر اندازی کنند. بنا بر اسطوره، آمازون ها شکارچی وجنگجو بودند، به اخلاق و خانواده احترام نمی گذاشتند و طبعا بزرگترین گناه آنها از دیدگاه یونانیان آن بود که نه فقط سلطه مردان (پدرسالاران برده دار یونانی) را نمی پذیرفتند بلکه برعکس آنها را در موقعیت بردگی و زیر استیلای خود در می آوردند. هم از این رو در نگاه یونانی، آمازون ها بسیار نفرت انگیز بودند و نمادی از واژگونی اخلاق و جامعه به حساب می آمدند و در اسطوره شناسی یونانی، جنگ و کشتن آمازون ها از افتخارات آشیل و هرکول بود.
تصویر آمازون ها در اروپای پس از رنسانس بار دیگر وارد هنر های تجسمی شد و در ذهنیت اروپایی نیز شخصیت آمازون با یک شخصیت زنانه دیگر یعنی جادوگران یا ساحرگان که در طول قرون وسطی و در برابر کلیسا شکل گرفته بود، ترکیب و تلفیق می شد. سرکشی جادوگران که حاضر نشده بودند اقتدار کامل کلیسا را بپذیرند، نفرت بزرگی را در کلیسا علیه ایشان بر می انگیخت که اوج خود را در سوزاندن عمومی زنان متهم به سحر و جادو به دست دادگاه های تفتیش عقاید نشان می داد: ژاندارک، معروفترین چهره این نفرت تعصب آمیز بود که هزاران قربانی در طول قرون تاریک اروپا برجای گذاشت. نفرتی که می توان کاملا ادعا کرد چه در ریشه های یونانی آن و چه در نوزایی قرون وسطایی اش، بعدی ضد زن و جنسیتی را نیز در خود حمل می کرد. هر چند امروز بر اساس شواهد باستان شناسی و مردم شناختی می توان به جرات ادعا کرد که چنین زنانی شاید هر گز وجود نداشته باشند، اما پدید آمدن این شکل شیطانی و نفرت حاصل از آن، به صورتی متقارن، گویای گرایش قدرتمند مردانه به حفظ قالب های سلطه خود در چارچوب خانواده پدر سالار دارد. هم از این رو نباید تعجب کرد که این اسطوره، تصویر آمازون ها و سپس ساحره ها به وسیله جنبش فمینیستی در دوره ای متاخر نیز مورد استفاده قرار گرفت تا چارچوبی نمادین به استدلال های جنبش زنان بدهند: فمینیست معروف امریکایی گریس آتکینسون (Grace Atkinson) نام کتاب خود را «حماسه یک آمازون» (Odysée d'une amazone) گذاشت و گروه هایی از فمینیست های فرانسوی و امریکایی از نام جادوگر (Witch) یا ساحره(Sorcière)برای گاه نامه های خود بهره بردند.
با این وصف اسطوره آمازون ها تاثیری منفی نیز بر حوزه علمی باقی گذاشت و آن تقویت این تز نادرست بود که پدر سالاری را باید یک موقعیت ثانویه در زندگی انسانی به شمار آورد. موقعیتی که پیش از خود ، موقعیتی دقیقا معکوس یعنی سلطه زنان را داشته است. برخی از تزهایی که مارگارت مید، انسان شناس امریکایی بر اساس مطالعاتش در جزیره ساموآ، ارائه داد ( که آنها نیز بعدها به وسیله مطالعات پیشرفته تر درک فریمن رد شدند) به این باور دامن زد که مادر تباری ( یعنی شناخت تبار افراد بر اساس تبار مادری) را که در برخی از جوامع مشاهده می شود باید شکلی بازمانده از سلطه اولیه زنان دانست. این تز امروز کاملا رد شده است و ما به خوبی می دانیم که هر چند جوامع مادر تبار موقعیت بهتری را برای زنان فراهم می کنند ولی حتی در آنها سلطه مردانه (البته در شاخه مذکر تبار مادری یعنی اقتدار دایی بر خواهر زادگانش) کاملا بارز است. بنابراین نباید در برابر خطری که تبدیل شدن اسطوره ها به اشکالی به ظاهر واقعی ( و یا در دوره ای پیشین واقعی) در بر دارند، بی تفاوت بود.
پرونده ی «ناصر فکوهی» در انسان شناسی و فرهنگ
http://anthropology.ir/node/9132
پرونده ی «فمینیسم» در انسان شناسی و فرهنگ
http://anthropology.ir/node/6623
دوست و همکار گرامی
چنانکه از مطالب و مقالات منتشر شده به وسیله «انسان شناسی و فرهنگ» بهره می برید و انتشار آزاد آنها را مفید می دانید، دقت کنید که برای تداوم کار این سایت و خدمات دیگر مرکز انسان شناسی و فرهنگ، در کنار همکاری علمی، نیاز به کمک مالی همه همکاران و علاقمندان وجود دارد. برای اطلاع از چگونگی کمک رسانی و اقدام در این جهت خبر زیر را بخوانید.
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید بلیط هواپیما
ایران اسرائیل دولت روز معلم معلمان رهبر انقلاب مجلس شورای اسلامی مجلس دولت سیزدهم خلیج فارس حجاب شهید مطهری
تهران سلامت شهرداری تهران هواشناسی سیل پلیس قوه قضاییه آموزش و پرورش بارش باران سازمان هواشناسی دستگیری وزارت بهداشت
بانک مرکزی خودرو بازار خودرو قیمت دلار قیمت خودرو ایران خودرو قیمت طلا دلار سایپا تورم کارگران حقوق بازنشستگان
فضای مجازی مسعود اسکویی تلویزیون رضا عطاران سریال سینمای ایران سینما دفاع مقدس فیلم تئاتر
دانشگاه علوم پزشکی مکزیک
غزه رژیم صهیونیستی جنگ غزه فلسطین آمریکا چین روسیه نوار غزه حماس ترکیه عربستان اوکراین
فوتبال استقلال سپاهان تراکتور باشگاه استقلال لیگ قهرمانان اروپا لیگ برتر ایران رئال مادرید بایرن مونیخ لیگ برتر باشگاه پرسپولیس لیگ برتر فوتبال ایران
اینستاگرام همراه اول دبی اپل ناسا وزیر ارتباطات تبلیغات گوگل پهپاد
کبد چرب کاهش وزن دیابت قهوه فشار خون داروخانه