لاکان، سوژه، سوبژکتیویته و سیاست(1)

محمدرضا تاجیک

بخش اول
گفته‌ی اول
آیا مطابق میلی که در تو وجود دارد عمل کرده‌ای؟
لاکان
عصرِ ما عصر شالوده‌شکن و بنیان‌براندازی است. بسیاری اندیشمندان این عصر، تلاش دارند از بت‌واره‌های اسطوره‌ای و مقدسِ ”نظری“ و ”منظری“ که بر هیبتی ”سنتی“ و یا ”مدرن“ تراشیده شده‌اند، اسطوره/تقدس‌زدایی کنند و عظمت و شوکت و جلال و سطوت آنان را در نزد دیگران مخدوش نمایند. بی‌تردید، لاکان یکی از این اندیشمندان شالوده‌شکن است. لاکان، در فضای روان‌کاوی پساقرویدی، دریچه‌هایی برای عبورِ آموزه‌های نوین در عرصه‌های متعدد و متنوعی هم‌چون: نقادی ادبی، فلسفه، فمینیسم، و نظریه‏ی سینما و نیز، سیاست و اجتماع گشود. به بیان تونی مایرس، ‹... در دست‌های لاکان، روان‌کاوی برای خود رسالتی کیهانی (cosmic) تعیین می‌کند، مرزهای رشته‌ی(discipline) خود را پشتِ سر می‌گذارد و خود را با سیاست‌ورزی، فلسفه، ادبیات، علم، دین و تقریبا همه‌ی عرصه‌های دیگرِ مربوط به ساختن نظریه‌ای فراگیر، درگیر می‌کند، نظریه‌ای که به تحلیل همه‌ی آن تلاش‌هایی می‌پردازد که انسان‌ها نقشی در آن‌ها دارند›.

برای خواندن این بخش در زیر کلیک کنید:

 

این مقاله نخستین بار در مجله جستار  شماره 3، اسفند 1388منتشر شده و به وسیله این نشریه برای تجدید انتشار به انسان شناسی و فرهنگ ارائه شده است.