معرفی کتاب در حوزه ژئو پلییتیک: آتش نشان، آتش افروز...یا دیپلمات

نیلز آندرسونک / برگردان: نگین شریف سکانوسکی

ژان فرانسوا ریمون بعد از چند پست دانشگاهی و دیپلماتیکی اساس دیپلماسی را زیر سوال میبرد که به گفته وی » نمایانگر نیاز فهم متقابل برای نجات و بقای انسانیت است« (۱). تفکر عمیق او که با مثالهای متعددی همراه است از فلسفه، تاریخ و مردم شناسی نشأت میگیرد. سراسر این تفکر پوشیده از رد پای آرمان گرایی است. او مینویسد : » فعالیت دیپلماتیک از عنصر زبان ناشی میشود چرا که گفتار خشونت را حذف میکند«.

ترجیح بر این بود که بدلیل روابط جدید قدرت طلبی ناشی از جهان شمولی «مأموریت دیپلماسی بر روی چهار راههای بین الزامات قدرتهای فرا ملی و حاکمیت« توسعه پیدا کند و یا اینکه خلع درجه بندی  ناشی از آن برای » نمایندگان خائن قدرت روی زمین« که از «اعضای کلوپ خصوصی» سران دولتها هستند اقامه شود. مشاهده می کنیم که در وحدت آتلانتیک مفهومی از یک »صلح دمکراتیک« وجود دارد. با این حال، بشر دوستی ریمون این کتاب را به گزیده ٔای از اخلاقیات باریک بینانه و ادیبانه برای تعریف جایگاه دیگری در روابط قدرت طلبانه تبدیل میکند.   

سفیر فرانسه میشل ژولیوه به نوبه خود شهادت دیگری را ارائه میدهد که هر گونه تقدیس گرایی شغلی را دور میکند(۲). او که در بروندی، زلاند نو، نپال و خیلی کشورهای دیگر پست داشته است با ذوق » یک دنیای درباری و شبکه ای« را توصیف میکند همراه با »جاه طلبی ها، خود بزرگ بینی های مربوط به منصب یا فکر همنشین شدن با بزرگان« که در آن » گوشه هایی از جانسپاری و یا مفهوم یاز حکومت« نمایان است  . مسیر خود او هم نشانی از تحول شغلی اوست چرا که او »وظایف تجاری« را هم در خدمت شرکتهای ملی به انجام میرسانده است. اما داستان او که پر از ماجراهای پر زرق و برق است، داستان آشنایی های زیاد،  با توجه و صمیمانه هم هست، حتی با »پرسنل کوچکی« که اغلب از طرف دیگران نادیده گرفته میشود. »درخشندگی فرانسه» به آن بستگی ندارد ولی تصویری که او از خود میدهد چرا.

بین اخلاق گرایی و واقع بینی، این دو اثر متفاوت در شکل و منظور به نظر میرسد که از «پایان دیپلیماسی» خبر میدهند. این درست همان نظریه ایست که تاریخدان پیر گروسر بررسی میکند (۳).او با ریز بینی، ۶ عاملی که بر آن دلالت دارند را شناسائی میکند. از میان این عوامل محکم ترین شان غول کردن آن است که رسانه ها هم به آن دامن میزنند. در حالیکه در حوالی سالهای ۱۹۹۰ از دنیایی خبر میدادند که» در آن ملتهای متحد که از شر بن بست جنگ سرد رهائی یافته اند« میتوانستند که» دیدی تاریخی را از پایه گزاران شان ارائه دهند«، ولی این بی فرهنگی خشونت بود که بر دیپلماسی غالب شد، از افغانستان گرفته تا عراق و لیبی. جنگهای بر پا شده در این کشورها به مذاکره نیازی نداشت چرا که این جنگها برای خرد کردن دیگری بپا شده بودند که او هم بی هیچ اعتباری دیگر وجودی سیاسی نداشت. با این حال، با وجود این از همپاشی کنونی خاور میانه، بیشتر از همیشه به دیپلماسی - یک »دیپلماسی منفعتی«- رو آورده میشود. به گفته گروسر این دیپلماسی  بخصوص هدفش »کم کردن خسارت ها« است. اما چه اندازه دیگر میتوان به این همزیستی بین آتش افروز و آتش نشان ادامه داد؟  

Nils Anderssonk

 

(1) Jean-François de Raymond, L’Esprit de la diplomatie. Du  particulier à l’universel, Manitoba -Les Belles Lettres, Paris, 2015, 372 pages, 24,90 euros.

 

(2) Michel Jolivet, Un ambassadeur se rebiffe, Les Editions du Net, Suresnes, 2013, 306 pages, 19 euros.

 

(3) Pierre Grosser, L’Avenir de la diplomatie, Institut Diderot, coll. «Les Carnets du dialogue du matin », juillet 2015, en accès libre : www.institutdiderot.fr

لوموند دیشلماتیک، ژانویه 2016

صفحه لوموند دیپلماتیک در انسان شناسی و فرهنگ
http://anthropology.ir/cooperation/566