ویژه چهره ماه سپتامبر: امریکا و بقیه دنیا

امانوئل والرشتاین ترجمه ی پرویز صداقت

با نزدیک شدن به انتخابات امریکا، سیاست خارجی این کشور به‌تدریج یکی از موضوعات بحث می‌شود. اصلاً پنهان نیست که طی نیم قرن اخیر، نوعی ثبات درازمدت در سیاست خارجی امریکا وجود داشته است. حادترین اختلاف‌های داخلی زمانی رخ داد که جرج بوش رییس‌جمهور شد و قدرت‌طلبیِ عامداً یک‌جانبه‌ای را دنبال کرد که از طریق تجاوز نظامی به افغانستان و عراق در پی بازگرداندن چیرگی امریکا بر جهان بود.

بوش و نومحافظه‌کاران امیدوار بودند با استفاده از قدرت نظامی امریکا برای تغییر رژیم‌هایی که عملکرد غیردوستانه‌ای نسبت به دولت امریکا دارند همه را در سرتاسر جهان مرعوب کنند. چنان که امروز روشن شده است سیاست نومحافظه‌کارانه در دستیابی به هدفش موفق نبود. این سیاست به جای ارعاب همگان کاهش آهسته‌ی قدرت امریکا را به افولی شتابان تغییر داد. در 2008، اوباما کارپایه‌ای برای بازگشت از این سیاست ارائه کرد و در 2012 ادعا می‌کند وعده‌اش را محقق کرده و بنابراین خسارتی را که نومحافظه‌کاران مسببش بودند جبران کرده است.

اما آیا این خسارت را جبران کرده است؟ آیا می‌توانست این خسارت را جبران کند؟ من تردید دارم. اما در حال حاضر هدفم در این جا بحث در این زمینه نیست که سیاست خارجی امریکا چه‌طور موفق شد یا ناکام ماند. بلکه مایلم در این زمینه بحث کنم که مردم امریکا در مورد آن چه فکر می‌کنند.

مهم‌ترین عنصر در افکار عمومی امروز امریکا در مورد سیاست خارجی تردید و نبود شفافیت است. نظرسنجی‌های اخیر نشان می‌دهد که برای نخستین بار اکثریت امریکایی‌ها فکر می‌کنند که مداخله‌های نظامی بوش در خاورمیانه اشتباه بود. ظاهراً به نظر اینان، هزینه‌ی هنگفت جانی و مالی امریکا صرف نتایجی شد که به نظرشان منفی می‌رسد.

آنان تصور می‌کنند که گرایش و سیاست دولت عراق به دولت ایران نزدیک‌تر است تا به ایالات متحده. آنان تصور می‌کنند که دولت افغانستان بر پایه‌های خیلی شکننده‌ای قرار دارد ـ با ارتشی که آن‌قدر هواداران طالبان در آن نفوذ کرده‌اند که بتوانند سربازان امریکایی را که همکارشان هستند به قتل رسانند. آنان می‌خواهند، چنان که وعده شده، نیروهای امریکایی تا 2014 آن‌جا را ترک کند. امّا آنان باور ندارند که وقتی این نیروها آن‌جا را ترک کرد دولت باثباتی در قدرت خواهد بود که تاحدودی دوست ایالات متحده است.

قابل توجه است که در مناظره‌های بین دو معاون نامزدهای ریاست جمهوری، جو بایدن از دموکرات‌ها قاطعانه گفت نیروهای امریکایی نباید به ایران فرستانده شوند. و پل رایانِ جمهوری‌خواه گفت در جناح وی هیچ‌کس به فکر گسیل نیروهای نظامی نیست. هر دوی آن‌ها احتمالاً درباره‌ی مواضعشان راست گفته‌اند. نکته‌ای که باید توجه داشت آن است که به نظر می‌رسد هر دو فکر می‌کنند هر اقدامی در جناح‌شان در مورد ارسال نیروهای پیاده به احتمال موفقیّت حزب‌شان در میان رأی‌دهندگان آسیب می‌زند.

بیش از این چی؟ مسأله دقیقاً همین است. همان مردمی که می‌گویند مداخله‌های امریکا اشتباه بود به هیچ عنوان آماده‌ی پذیرش این ایده نیستند که ایالات متحده نباید همچنان گستردگی نیروهای نظامی‌اش را حفظ کند یا حتّی گسترش بدهد. کنگره‌ی امریکا همچنان به ارقام بودجه‌های پنتاگون که بزرگ‌تر از درخواست‌های خود پنتاگون است رأی می‌دهند. این تاحدودی حاصل تمایل قانون‌گذاران به حفظ مشاغلی در حوزه‌ی رأی‌گیری‌شان است که در پیوند با نیروهای مسلّح است. اما همچنین از آن‌روست که اسطوره‌ی ابرقدرتی امریکا همچنان تعهدِ شورانگیز بسیار قدرتمندی در میان همگان است.
آیا انزوایی تدریجی در پیش داریم. تردیدی نیست که تا مقطعی چنین است. در حقیقت رأی‌دهندگانی چپ‌تر و راست‌تر هستند که رفته‌رفته با تأکید بیش‌تری از ضرورت و مطلوبیت کاهش فعالیت نظامی امریکا در بقیه‌ی جهان دفاع می‌کنند. اما عقیده دارم در حال حاضر، یا هنوز، این نیرو قدرتمند نیست.

در مقابل، آن‌چه می‌توان انتظار داشت بازنگری آهسته و آرام، اما بسیار مهم، احساسات امریکایی‌ها نسبت به مجموعه‌های خاصی از متحدانشان است. روگردانی از اروپا، هر تعریفی از اروپا داشته باشیم، مدت زمان درازی است که استمرار داشته است. به خاطر همه‌ی چیزهایی که ایالات متحده طی هفتاد سال گذشته به لحاظ نظامی و اقتصادی انجام داد، اروپا تاحدودی «قدرناشناس» تصور می‌شود. برای بسیاری از شهروندان امریکایی، به نظر می‌رسد اروپا در پشتیبانی از سیاست‌های امریکا خیلی اکراه دارد. اکنون، از آلمان و جاهای دیگر دارند نیروهای امریکایی خارج می‌شوند.

البته، اروپا گروه وسیعی است. آیا امریکایی متعارف دیدگاه‌های متفاوتی در مورد اروپای شرقی (اقمار شوروی سابق) دارد؟ یا در مورد بریتانیا که تصور می‌شود «مناسبات ویژه‌»ای با امریکا دارد؟ این «مناسبات ویژه» بیش‌تر ترجیع‌بند بریتانیایی‌هاست تا امریکایی‌ها. ایالات متحده هنگامی به بریتانیا پاداش می‌دهد که اهل تمکین است، نه هنگامی که سرپیچی کرده است. و به نظر می‌رسد امریکایی‌های عادی دشوار از این تعهد ژئوپلتیک آگاه باشند.

اروپای شرقی فرق دارد. فشار‌های واقعی از جانب دوطرف برای حفظ مناسبات نزدیک وجود داشته است. در جانب ایالات متحده، دولت علاقه دارد از پیوند با اروپای شرقی به عنوان راهی برای مقابله با گرایش‌های اروپای غربی به عملکرد مستقل استفاده کند. و فشارهایی از جانب نسل دوم مهاجران از این کشورها برای گسترش پیوندها وجود دارد. اما اروپای شرقی این مطلب را درمی‌یابد که تعهد نظامی امریکا تضعیف می‌شود و بنابراین قابل اتکا نیست. همچنین به‌تدریج احساس می‌کنند که پیوندهای اقتصادی با اروپای غربی، به‌خصوص آلمان، برای آن‌ها حیاتی‌تر است.
تضاد با مکزیک به سبب مهاجران غیرقانونی نقش مهمّی در سیاست امریکا پیدا کرده و در سطح اصول نظری پیوندهای نزدیک با مکزیک را تضعیف کرده است. به همین ترتیب در مورد سایر کشورهای امریکای لاتین، رشد جایگاه مستقل ژئوپلتیک باعث دلسردی دولت امریکا و علّت ناشکیبایی عموم مردم امریکا بوده است.

در آسیا، فشار برای افزایش ارزش یوان چین، بازی‌ای است که به رغم تمامی تلاش‌های دولت‌های امریکا (از هر دو جناح دموکرات و جمهوری‌خواه) برای تحت کنترل درآوردن آن هرچه گسترده‌تر می‌شود. بنگاه‌های چینی از برخی انواع سرمایه‌گذاری در امریکا منع شده‌اند که حتی بریتانیا آن‌ها را تشویق می‌کند.

و سرانجام خاورمیانه نیز هست؛ ناحیه‌ی کانونی نگرانی امریکا. اکنون تمرکز روی ایران است. همانند امریکای لاتین، به نظر می‌رسد دولت به سبب گزینه‌های محدودش نومید شده است. دایماً از جانب اسراییل تحت فشار است که اقدام بیش‌تری انجام دهد، هرچند هیچ‌کس کاملاً اطمینان ندارد که معنای «بیش‌تر» چیست.

پشتیبانی از اسراییل به هر شکل ممکن، دست‌کم از 1967، اگر نگوییم پیش از آن، محور سیاست خارجی امریکا بوده است. کم‌تر کسی با آن سر مخالفت برداشته است. اما «افراد اندک‌شماری» هستند که به‌تدریج از برخی چهره‌های نظامی که می‌گویند سیاست اسراییل برای منافع امریکا خطرناک است، آشکارتر حمایت می‌کنند.

آیا پشتیبانی از اسراییل کماکان در یکی دو دهه‌ی آتی کاهش نخواهد یافت. در این مورد تردید دارم. اسراییل احتمالاً آخرین تعهد شورانگیز امریکاست که رنگ می‌بازد. اما رنگ باختن آن قطعاً رخ می‌دهد.

احتمالاً تا 2020 و قطعاً تا 2030، سیاست خارجی امریکا این واقعیت را هضم می‌کند که امریکا دیگر یگانه ابرقدرت همه‌فن‌حریف نیست بلکه صرفاً یکی از چند قدرت ژئوپلتیک است. دیدگاه‌های نوظهور در میان امریکایی‌های عادی که کماکان بیش‌تر نگران رفاه اقتصادی خودشان هستند تا مسایل فراسوی مرزها به این تغییر نگرش میدان می‌دهد. همچنان که «رؤیای امریکایی» جاذبه‌ی هرچه کم‌تری برای غیرامریکاییان خواهد داشت، در ایالات متحده شاهد چرخش به درون خواهیم بود.

 

© مالکیت معنوی این اثر متعلق به امانوئل والرشتاین و کلیه‌ی حقوق برای ایشان محفوظ است. دانلود کردن، انتقال الکترونیکی به غیر یا پست الکترونیک این نوشته به دیگران و یا قرار دادن آن در پایگاه‌های اینترنتی غیر تجاری، مجاز اعلام شده مشروط براین که تمامی اثر به طور کامل منتشر و بخش مربوط به حق مالکیت معنوی نمایش داده شود. به منظور ترجمه یا انتشار این اثر به شکل چاپی و/ یا به هر شکل دیگر از جمله انتشار آن در پایگاه‌های تجاری روی اینترنت و یا نقل قول از بخش‌هایی از آن با نویسنده در آدرس [e-mail] یا شماره نمابر (۱-۲۰۳-۴۳۲-۶۹۷۶) تماس حاصل فرمایید.

این یادداشت‌ها که دو بار در ماه منتشر می‌گردند، با هدف اندیشیدن به صحنه‌ی جهان معاصر، نه از نگاه تیترهای خبری آنی، که از منظری بلند مدت است.

 

پرونده «پرویز صدافت» در انسان شناسی و فرهنگ
http://anthropology.ir/node/9137 

 

مقاله مشترک سایت نقد اقتصاد سیاسی و صفحه اقتصاد سیاسی سایت انسان شناسی و فرهنگ

برای ورود به سایت نقد اقتصاد سیاسی اینجا را کلیک کنید

www.pecritique.com

 

چهره های ماه  های پیشین

 

اوت 2013

کلیفورد گیرتز(1926-2006)

زندگینامه
http://www.anthropology.ir/node/683

گیرتز
http://www.anthropology.ir/node/1390

مروری بر نظریات و روش شناسی گیرتز
http://www.anthropology.ir/node/299

امیک و اتیک
http://www.anthropology.ir/node/13901

جنگ خروس در بالی
http://www.anthropology.ir/node/1396

مردم نگاری تفسیری  گیرتز
http://www.anthropology.ir/node/19142

کاربردهای تنوع
http://www.anthropology.ir/node/19124

رویکرد تفسیری گیرتز با تاکید بر نظریه دین
http://www.anthropology.ir/node/19122

 

ژوئیه 2013 

هربرت مارکوزه (1898-1979)

 

گفتگوی هربرت ماکوزه

http://anthropology.ir/node/13908

گفتگو با مارکوزه درباره جنبش دانشجویی

http://anthropology.ir/node/16364

پایان آرمانشهر

http://anthropology.ir/node/18934

از بعد زیباشناسی

http://anthropology.ir/node/18932

مسئله ی خشونت و تضاد ریشه ای

http://anthropology.ir/node/18946

انقلاب یا اصلاح

http://anthropology.ir/node/9191

درباره «چپ نو»

http://anthropology.ir/node/14610

مکاتبات مارکوزه و فروم با رایا دونایفسکایا

http://anthropology.ir/node/14794

نامه آدورنو به مارکوزه
http://anthropology.ir/node/16462

 

ژوئن 2013

آلفرد کروبر(1876-1960)

 

درباره الفرد کروبر

http://anthropology.ir/node/17712

نگاه یک انسان شناس به تاریخ
http://anthropology.ir/node/18228

هجده رسالت
http://anthropology.ir/node/18332

وراثت بدون جادو
http://anthropology.ir/node/18217

 

 

مه 2013

رالف دارندورف (1929-2009)

 

درباره دارندورف
http://anthropology.ir/node/11128

تاملی بر مجموعه های شهروندی
http://anthropology.ir/node/11128

به سوی نظریه ای در باب تضاد اجتماعی
http://anthropology.ir/node/17672

انسان اجتماعی
http://anthropology.ir/node/17685

 

 

آوریل 2013

گوردون چایلد(1892-1957)

چایلد و باستان شناسی مارکسیستی
http://anthropology.ir/node/17347

مارکس و زمین شناسی
http://anthropology.ir/node/14076

 

مارس 2013

گئورگ زیمل (1858-1918)

درباره زیمل
http://anthropology.ir/node/16858

http://anthropology.ir/node/13670

نقدی بر مفهوم بیگانه ی زیمل
http://anthropology.ir/node/11308

مقالاتی درباره تفسیر در علم اجتماعی اثر زیمل
http://anthropology.ir/node/6457

آینده فرهنگ ما
http://anthropology.ir/node/16834

بی تفاوتی مدنی زیمل و فضای اینترنتی
http://anthropology.ir/node/7645

تقارن وسازمان اجتماعی
http://anthropology.ir/node/13438

خنده در تاریکی ناباکوف با تکیه بر نظریه کلانشهر زیمل
http://anthropology.ir/node/726

فردیت و فرم های اجتماعی
http://anthropology.ir/node/18731

نگاهی به کتاب «فلسفه پول» زیمل
http://anthropology.ir/node/12709

فهرست آثار زیمل
http://anthropology.ir/node/16863

 

ریمون آرون (1905-1983)

خاطرات پنجاه سال اندیشه سیاسی
http://anthropology.ir/node/17074

مجموعه آثار آرون به فارسی
http://anthropology.ir/node/17072

درس افتتاحیه آرون در کلژ دو فرانس
http://anthropology.ir/node/17079

آرون روزنامه نگار
http://anthropology.ir/node/10067

آرون در میان دو راه
http://anthropology.ir/node/8646

آرون و توتالیتاریسم
http://anthropology.ir/node/17052