نگاهی به تاثیر گذار ترین آثار سیاسی/بخش دوازدهم: تاملاتی پیرامون خشونت ژرژ سورل

محمد رسولی

پیرو مقالات مجموعۀ تاثیرگذارترین آثار سیاسی در این شماره به معرفی یکی دیگر از آثار مهم سیاسی می پردازیم. کتاب  انتخاب شده تاملاتی پیرامون خشونت اثر جورج سورل است. هر چند نویسندۀ کتاب به اندازۀ دیگر متفکرانی که در این مجموعه معرفی شدند مشهور نیست با این وجود اثرش به خاطر رویکرد جدیدش به مبحث خشونت در حوزۀ سیاسی، اهمیتی بسزایی دارد.  در این نوشتار بر خلاف روال گذشته سعی کردم موارد جدیدی(زندگی علمی نویسنده اثر، بستر اجتماعی در خلق اثر و برخی از دیگر ازکتب نویسندۀ کتاب) را هم به مقاله اضافه کنم به این امید که فهمِ بهتر محتوای اثر مورد بررسی را فراهم کند.
زندگی علمی: جورج سورل(متولد  در فرانسه 1847) در سال های دهۀ 1880 اولین مقالاتش را به رشته تحریر در آورد. اگرچه مضمون عمدۀ این مقالات خشک و علمی بود اما در برخی از آن ها به تاثیرات انقلاب فرانسه روی منطقه پیرنه-اورینتال اشاراتی شده است. در سال 1889 دو کتاب از سورل منتشر می شود: مطالعه ای سکولار در کتاب مقدس  و محاکمۀ سقراط . محتوای  دو اثر مذکور رنگ و بوی سیاسی دارد اما در واقع بیشتر حاوی پیامی اخلاقی است. در این آثار سورل تحت تاثیر جمهوری سوم فرانسه است که در آن زمان گمان می رفت موجب تنزل اخلاقی مردم شده است. لذا، نویسنده در این آثار ازکار و تلاش فراوان، خدمت به خانواده و همۀ ارزش های مورد احترام روستایی دفاع می کند؛ سورل بعد ها در دوران بازنشستگی و عزیمت به پاریس به مارکسیسم علاقه مند می شود. به اعتقاد سورل جبرگرایی اقتصادی مارکس نقص کار وی محسوب می گردد و به همین خاطر تصمیم می گیرد تا آثار مارکس را بازتفسیر کند. کاری که سورل خود بر آن بر آن نام ِ «مارکسیسمِ مارکس» می گذارد. به زعم وی، قانون پیشرفت مارکس منطقی نیست و به همین خاطر ایدۀ پیروزی غایی را در مارکسیسم رد می کند. سورل، بحران اخلاقیِ جامعۀ بورژوازی را به جای «بحران اقتصادی کاپیتالیسم» می نشاند و در این باره می افزاید: سوسیالیسزم بیش از هر چیز یک پرسش اخلاقی است؛ به این معنا که این سوسیالیزم چهارچوبی فرا راه بشر می نهد که طبق آن می توانیم عمل خود را به محک قضاوت بگذاریم؛ همین برداشتِ اخلاقی از مارکسیسم است که موجب می شود سورل به یکی از طرفداران پروپا قرص دمکراسی سیاسی تبدیل شده و از اصلاح طلبی اخلاقی دفاع کند .
 

برای خواندن کل این مطلب در زیر کلیک کنید :

 

 

پیوست	اندازه
12736.doc	90.5 KB