انتشار شماره جدید فصلنامه فرهنگ مردم ایران

سید علیرضا هاشمی

 

 

بیست و ششمین شماره فصلنامه تخصصی فرهنگ مردم ایران توسط واحد فرهنگ مردم مرکز تحقیقات صدا و سیما منتشر شد. این فصلنامه که مربوط به دوره زمانی بهار 1393 است در 206 صفحه، مصور و با 9 مقاله، همراه با سخن نخست در ابتدا و معرفی کتاب و چکیده انگلیسی در انتها به چاپ رسیده است. در سر سخن این شماره که توسط سردبیر نوشته شده، آمده است: انسان‌ها بیش از آنکه متفاوت باشند شبیه به هم هستند.

 

 این عبارت از آموزه‌های انسان‌شناسی است. برای بررسی مفهوم و موضوع این علم، پرسش «انسان چیست/کیست؟» مطرح می‎شود که پرسشی با پیشینه‌ای طولانی در تاریخ اندیشه بشری است. همچنان که در طول زمان مطالعات انسان‏شناسی رشد و بلوغ می‏یابد، اهمیت و ضرورت این نوع نگاه نیز بیشتر خودنمایی می‏کند. مباحث انسان‏شناسی در علوم انسانی، در چهار مقوله کلی انسان روحانی، انسان طبیعی، انسان اجتماعی و انسان منفرد قابل عرضه و طرح است. روشن است که انسان از تمامی ابعاد چهارگانه بالا برخوردار است و فروکاستن انسان به یکی از این ابعاد، شاید چندان روش مناسبی برای مطالعات انسان‏شناسی نباشد، اما در عین حال، در نهایت ضروری و بایسته است که به یکی از این ابعاد اولویت بیشتری داده شود یا برای یکی از آنها که به دیگر ابعاد جهت می‏دهد، اهمیت بیشتری در مطالعات انسان‏شناسی قائل شد. همچنین، گزینش هر یک از این انواع/ ابعاد انسان‏شناسی، ضمن آنکه مرزبندی میان رشته‏های علوم انسانی را روشن می‏سازد، رویکرد و رهیافت هر نظام اجتماعی/سیاسی و بنیان‏های فلسفی و وجودی آن را مشخص می‌کند؛ برای نمونه انسان روحانی در رشته الهیات مورد توجه بیشتر قرار می‏گیرد؛ انسان طبیعی در دستورکار رشته انسان‌شناسی قرار دارد؛ انسان اجتماعی مورد توجه حوزه‏های علوم اجتماعی است و انسان منفرد از منظر روانشناسی بررسی می‌شود. در نتیجه، هر نوع نظام سیاسی/ اجتماعی که بر بنیان هر نوع انسانی استوار گردد، رویکرد و رهیافت و سوگیری خود را روشن خواهد ساخت. بر همین اساس، پرسش‏هایی از این نوع که آیا انسان، عقلانی است یا غیرعقلانی؛ نوعدوست است یا خودخواه، اخلاقی است یا غیراخلاقی، اجتماعی است یا منزوی و در نهایت ذاتاً نیک است یا شریر، مباحث اساسی و بنیادین هر حوزه فکری و مطالعاتی را تشکیل می‌دهد.

آنچه امروزه در مورد انسان‏شناسی مطرح است، ابعاد طبیعی زندگی و حیات بشری و سیر تاریخی و شیوه زیست انسان‏ها در گذر تاریخ برای کسب هویت و شناخت تاریخی اقوام، طوایف و گروه‏های انسانی است. این نوع مطالعات، امروزه از مرز طبیعی و نگاه طبیعت‏گرایانه گذر کرده و به حوزه‏های فرهنگی و انسان‏شناسی فرهنگی وارد شده است. به عبارت دیگر، نوعی جهت‏گیری در مطالعه انسان رخ داده است. بی‌تردید توجه به این مفاهیم متنوع انسان‎شناختی در رسانه ملی و تولید برنامه‎های عمیق و جذاب فرهنگی بر مبنای این مفاهیم، جامعه را در شناخت میراث گذشتگان و کسب هویت و جایگاه ملی یاری‏ خواهد ‌رساند.

فهرست مطالب این شماره نشریه به قرار زیر است:

• سخن نخست
• ویژگی­های مردم­شناختی کافی شاپ؛ شیوه زندگی جوانان/ سویل ماکویی
• گونه­شناسی فرآوری نوسیدنی­های میوه­ای/ علی آنی­زاده
• بازشناسی چوگان؛ بازی بومی ایرانی/ دکتر یوسف کرمی چمه
• کشتی گیله­مردی؛ ورزش کهن در گیلان/ آزاده ربیعی
• آیین­های شادی بخش بهاری در فرهنگ مردم/ الهه شایسته رخ
• بررسی مردم­شناختی آیین قربانی در سی و ششمین روز بهار در اسفنجان/ حمیده میری خسروشاهی/ مریم فریدآقایی
• صنایع بافت «داری» در عشایر قشقایی/ شهرزاد دوستی
• هنرهای دستی زنان؛ پوشاک زنان سیستانی/ حمیده یعقوبی
• رمضان در فرهنگ مردم الیگودرز/ پرویز لویی
• معرفی کتاب
• چکیده انگلیسی

 

صفحه سید علیرضا هاشمی در انسان شناسی و فرهنگ

http://www.anthropology.ir/node/7462

ایمیل نویسنده:[e-mail]