هشتمین جشنواره سینما حقیقت

گروه اخبار

هشتمین جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران( سینما حقیقت)،به همراه بازار فیلم، رونمایی ازکتابهای تازه، نقد وبررسی، نکوداشت سینمای مستند اصفهان و چند ورک شاپ، از نهم تا شانزدهم آذرماه در تهران ، برگزار می شود. صبح روز یکشنبه نهم اذر جشنواره با نمایش عیّار مشروطه ساخته محمود یارمحمدلو ( و با حضور نوه ستارخان) و میراث مجید از مصطفی آتش‌مرد ( در چهارمین سالگرد شهادت مجید شهریاری) افتتاح ‌شد. این جشنواره با خود مباحث و نظرگاه های تازه ای را در باره فروش فیلم، تولید مشترک، تلویزیون،  ورود بخش های جدید و نحوه انتخاب فیلم  مطرح ساخت   

 170 مستند ایرانی

  در این جشنواره تعداد  287 فیلم مستند( 170 فیلم مستند ایرانی (مسابقه و خارج از مسابقه) و 117 فیلم مستند خارجی (مسابقه و جنبی) بنمایش در می آید.

در بخش مسابقه ملی   118 فیلم پذیرفته شده که شامل 29 مستند بلند، 37 مستند نیمه‌بلند و 52 فیلم مستند کوتاه می‌شود. 12 فیلم مستند ایرانی هم  «خارج از مسابقه» است .

در بخش «جایزه شهید آوینی»،  23 فیلم مستند به نمایش درمی‌آید که 17 فیلم از مجموع این آثار، در بخش مسابقه ملی هم پذیرفته شده‌است.  امسال برای نخستین بار  جشنواره دوسالانه شهید آوینی در جشنواره سینما حقیقت ادغام شد. فیلم های این مجموعه بیشتر به فیلم های دفاع مقدس و مقاومت اختصاص داشته است.

در بخش رقابتی مستند شهر که با مشارکت سازمان زیباسازی شهرداری تهران برپا شده، 13 فیلم مستند روی پرده می‌رود. از این جمع، 6 فیلم در بخش مسابقه ملی هم شرکت دارد

در بخش رقابتی مستند صنایع دستی و هنرهای سنتی که با مشارکت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برپا شده، 11 فیلم مستند پذیرفته شده‌ که از این تعداد، 3 فیلم در بخش مسابقه ملی هم حضور دارد. فیلم های بخش ملی توسط هیئت انتخاب، برگزیده شد.  سید محمد مهدی طباطبایی نژاد مدیر عامل مرکز گسترش سینمای مستند وتجربی به خبرنگاران سینمایی گفت : اگر سال دیگر نیز مدیرعامل مرکز گسترش بودم در بخش ملی نیز هیئت انتخاب را همچون بخش بین الملل امسال حذف خواهم کرد و شورای مشاوران انتخاب زیر نظر دبیر جشنواره آثار را انتخاب می کنند.[1]

اسامی داوران بخش ملی :
آقایان محمدرضا مقدسیان (پژوهشگر و مستندساز)، دکتر احمد ضابطی‌جهرمی  (استاد دانشگاه، نویسنده و مستندساز)، سعید ابوطالب (مدیر فرهنگی و مستندساز)، حبیب احمدزاده (نویسنده و مدرس دانشگاه)، محمد شیروانی (نویسنده و کارگردان سینما)، مصطفی رزاق‌کریمی (مستندساز و کارگردان سینما) و رامین حیدری‌فاروقی (مستندساز و تهیه‌کننده).    

جوایز بخش «مسابقه ملی» هشتمین دوره جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت:
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ یکصد و بیست میلیون ریال به کارگردان بهترین فیلم مستند بلند
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ یکصد میلیون ریال به‌ کارگردان بهترین فیلم مستند نیمه‌بلند
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ هشتاد میلیون ریال به کارگردان بهترین فیلم مستند کوتاه
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ شصت میلیون ریال به‌عنوان جایزه ویژه هیأت‌ داوران
نشان فیروزه سینماحقیقت، دیپلم افتخار و مبلغ یکصد و چهل ‌میلیون ریال به ‌بهترین فیلم جشنواره (ویژه تهیه‌کننده)

هیأت داوران برحسب تشخیص و قضاوت خود می‌توانند در موارد ذیل نیز نسبت به اهدای جایزه به هنرمندان برگزیده اقدام کند:
تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ پنجاه‌ میلیون ریال به‌ بهترین پژوهشگر، تدوینگر، تصویربردار، صدابردار، نویسنده یا گوینده گفتار متن

در بخش «تصویر عاشورا» هم ( که امسال به جشنواره افزوده شده) تندیس جشنواره، دیپلم افتخار و مبلغ هفتاد میلیون ریال به کارگردان بهترین فیلم مستند بخش مسابقه ملی با موضوع مفاهیم فرهنگ عاشورا اهدا می‌شود.

مستند های بخش ملی

 118 فیلم مستند  بخش ملی  از بین 850  فیلم ، انتخاب شد:

آرزویم را دعا کن (محمد زارع)، آرزوی همه (علی قدیریان)، آشنای غریب (مصطفی شبان)، آکوج (نادر شیخ‎الاسلامی)، اسپاسم (ساسان خوش‌نیت)، استنساخ (کامیار فاروقی)، ایمان (مسعود زارعیان)، اینجا چراغی روشن است (کاظم حسینی)، بافندگان خیال (سیدمحمدصادق جعفری)، بدون بلیط (صبا قاسمی)، بوعلی سینا (عبدالخالق طاهری)، پارکینگ (عباس عمرانی‎بیدی)، پنبه- ‌وحید- ‌فتاح و خاطراتشان (محسن فضلی، سیدمهدی میرغیاثی)، تدریج (جواد آتش‌باری)، چرا رفتم ایتالیا (امین آزاد)، حرکت در سکوت (سیدحمید میرحسینی)، خواهرم محدثه (عاطفه محرابی)، خورشید باغ و پنجره(سعید شاه‎حسینی)، داروی کشنده (امیر تاجیک)، روزنه شکر (یزدان کیانی)، زبان زدن به خراش کوچک سقف دهان (امیرمسعود حسینی)، زندگی آقای مهندس (رامین علوی)، زندگی در ثانیه صفر (علی و بلال الفت)، سراب (حسن قربانی‌وند)، سفالینه (سعادتعلی سعیدپور)، شاهخون (امین هیودی)، شهر خاموش (هوشنگ میرزایی)، شیر (مهدی فلامرزی)، صدای فیروزه (محمدامین شاه‌قلی)، طبیعت نیمه‎جان (امید عبداللهی)، قاشق (جلال ویسی)، کافه تهران (نیلوفر سعیدی)، لیر (محمدرضا حافظی)، ماریا (مهدی بمانی)، مالکیه (محمدباقر شاهین)، محیط‌بان (علی مختارزاده)، مدافعان نبل والزهرا ( طه فروتن)، مردی به نام سیمین (بابک طاهری)، مرگ تالاب‌ها (محمدرضا کیوان‌فر)، ملاقات با داعش (کار گروهی)، من. انیشتین. مونالیزا (مجتبی حسینی)، من نوازنده‎ام (نرگس فلاح‎پسند)، موگادیشو (مصطفی آتش‎مرد)، میراث مجید (مصطفی آتش‎مرد)، نشان (فرزاد جعفری)، نفس‌های سیاه (علی نیکبخت)، نو (مینا مشهدی‌مهدی)، «ن» بی‌دردسر (یلدا قشقایی)، نیمه تاریک ماه (مهدی عزتی‎چهارقلعه)، و آزادی (لعیا عباس‌میرزایی)، یعقوب فرزند جرگلان (رضا غلامی‌مطلق)، 124 (رقیه توکلی)، 25/2/61 (الهام حسامی).

مستندهای نیمه‌بلند:

(اعضای هیات انتخاب: سیدحسین حق‌گو، محمود رحمانی، آزاده بیزار‌گیتی)

آقای بیکار (علی همراز)، آقای عابدزاده (مرتضی سلطانی)، آیدا در آینه شاملو (مختار شکری‌پور)، امپراطور (آرش صادقی، سام کلانتری)، اهالی خیابان یکطرفه (مهدی باقری)، با خدا می‎رقصم (هوشنگ میرزایی)، بانو (محمد صفا)، بدون خروج (عادل محقق)، پرسوک (رضا فرهمند، فاطمه موسوی)، چه کسی ما را کشت؟ (محمدحسین جعفریان)، حاشیه‌ای کوتاه بر یک متن بلند (وحید چاووش)، خدیجه نی‌زن و رمه‌هایش (امیر شکرگزار)، خون‌سرد (هادی معصوم‌دوست)، درخت سخنگو (علیرضا قاسم‌خان)، دست به مهره (سیدوحید حسینی)، دکتر یوسف مجیدزاده (پژمان مظاهری‌پور)، دوازده سالگی (رضا عبیات)، روزگار مرد سالخورده (سام ارجمندی)، روی زیرزمین (ماهان خمامی‌پور)، زار خاک (رضا توفیق‌جو)، زمان به وقت موسیو ستبون (محمود کریمی)، زنان فرماندار (مژگان ایلانلو)، زیبایی ناشناخته (محبوبه هنریان)، ژاک دومورگان (فرشاد اکتسابی)، سفید هلالی (ایوب مروانی‌پور)، سیاهان سواحل جنوب (فرهاد ورهرام)، عروسک‌ها نمی‌دانند (نوا رضوانی)، فراتر از رنگ (مریم سپهری)، ققنوس (جمشید بیات‌ترک)، کلارا (پویان وزیری)، گزارشی درباره مینا (کاوه مظاهری)، مانتوهای رنگ روشن (سعید روستایی)، ماهان (محسن رحمانی)، مروارید سیاه (کاوه بهرامی‎مقدم)، من تهرانی بودم (سجاد ایمانی)، من زن نیستم (حسین عباسی)، می لا دو (فاطمه طوسی)، ننه حسن (محمدعلی طالبی، آرش طالبی)، وقتی گنجشک‌ها جیغ می‌کشند (خلیل رشنوی)

مستندهای بلند:

(اعضای هیات انتخاب: محمدحسین مهدویان، مسعود امینی‌تیرانی، رامتین شهبازی)

آتلان (معین کریم‎الدینی)، ابرها در راهند (محمدعلی فارسی)، اتاق جنگ (مصطفی حریری)، بختک (محمدکارت)، بغض‌ هامون (محسن شیرزایی)، بلاکشان (شهروز توکل)، پلنگاب (مظفر حسینخانی‌هزاوه)، پهلوان و خرقه (آرش لاهوتی)، جایی برای زندگی (محسن استادعلی)، جدایی (داود عبدالملکی)، چنارستان (هادی آفریده)، حیات در رگ‌های سرد (فتح‌الله امیری)، خانه سیمین و جلال (پریسا عشقی)، خرابات (آرش اسحاقی)، در فاصله‌ی دو کوچ (روبرت صافاریان)، زندگی پنهان (دلاور دوستائیان)، سچانک (مازیار مشتاق‌گوهری)، سخت مثل آب (آرش سنجابی)، سفر به آمادای (فرشاد افشین‌پور)، سفر بی‌پایان (سعید تارازی)، سیاه چاله (مهدی چلانی)، شش قرن و شش سال (مجتبی میرتهماسب)، طلب فیض (سیدمحمدصادق جعفری)، عیّار مشروطه (محمود یارمحمدلو)، فلک ناز (سحر سلحشور)، فیه ما فیه (صادق داوری‎فر)، کد6 (امیررضا جلالیان)، گزارش یک بازپرس (محسن خان‌جهانی)، گوریا (لیلا فولادوند، محمدحسین نظری)، من می‎خوام شاه بشم (مهدی گنجی). علیرضا قاسم خان معاون پژوهشی مرکز گسترش، طی نامه ای فیلم پذیرفته شده درخت سخنگو را از بخش مسابقه خارج کرد.

در بخش  مسابقه بین‌الملل

 فیلم های  این بخش از میان 450 فیلم خارجی انتخاب شده است. به گزارش روابط عمومی جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت، 6 داور ایرانی و خارجی در دو گروه «مستندهای بلند» و «مستندهای کوتاه و نیمه‌بلند»  را داوری خواهند کرد.

  مستندهای بلند: کامران شیردل (پژوهشگر و مستندساز )، آلیسون لی (دبیر ارشد کنگره جهانی فیلم مستند از استرالیا)، پاول لوزینسکی (مستندساز لهستانی و برنده جایزه ویژه هیات داوران هفتمین دوره جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت)

  مستندهای کوتاه و نیمه‌بلند: مهوش شیخ‌الاسلامی (مستندساز)، جیونا نازارو (نویسنده و منتقد سینما از ایتالیا، عضو هیات انتخاب جشنواره‌های ویزیون دورئل، رم، تورین، لوکارنو و برنامه‌ریز جشنواره پوپولی)، یاقوت جوده سعید الدیب (منتقد سینما و عضو فیپرشی از مصر)

اسامی فیلم‌های بخش مسابقه بین‌الملل جشنواره سینماحقیقت به این شرح هستند:

 مستندهای کوتاه (30- دقیقه ای): آخرین روزهای پیتر برگمان (سیاران کاسیدی/ ایرلند)، برنشنایر (دانیل اسدی فائزی/ آلمان)، پشت فرمان (الیسه لیکر/ تاجیکستان، استونی)، دودکش سفید (یانی پلتونن/ فنلاند)، دهان شیر باز می‌شود (لوسی واکر/ آمریکا)، رام‌کننده ماهی (روژه گومز، دنی رسینس/ اسپانیا)، زمستان (کریستینا پیچی/ روسیه)، سمت چپ صورت (مارسین بورتکیه‌ویژ/ لهستان)، فیلم کوتاهی درباره زندگی (لیلا پاکال‌نینا/ لتونی)، گوران (روبرتو سانته‌گویدا/ صربستان)، مینریتا (رائول دو‌لافوئنتا/ اسپانیا)، نوما (کریستیانا پرشون/ اتریش)، همسایه (اسلاوا کایریلوف/ روسیه)

 مستندهای نیمه‌بلند (30 تا 60): در تعقیب باد (فیلیپو تیکوزی/ ایتالیا)، رهبران (پاول فردک/ لهستان)، سالومه (یرسا روکا فانبرگ/ ایسلند)، قرار ملاقات (افسانه سالاری/ فرانسه، ایران)، کوچیسا (کرستن ژیار/ بلژیک)، گرافیتی، هنر بیان (سیسیل گامار/ فرانسه)، مسیر تاکسی (آلیسیا هاریسون/ فرانسه)، ورداد 12.528 (پائولا ساکه‌تا، پیو روبلس/ برزیل)، وعده یک کودک شاد (پیوتر موراوسکی، ریشارد کاژینسکی/ لهستان)

 مستندهای بلند (60+): آریل (لورا باری/ کانادا)، حکایت آقای عشق (داگمار اسمرزووا/ جمهوری چک)، دو مادربزرگ خشمگین (هاوارد بوستنس/ نروژ)، قطار مسکو (والنتینا پدیچینی/ ایتالیا، انگلستان)، گورستان ماشین (نادیژ تریبا/ فرانسه)، مردان و توپ‌ها (کریستوف کواچ/ مجارستان)، مرد یخی (کارولینا کامپولوپو/ اروگوئه)، مردی که فرشته‌ها را به پرواز درآورد (ویکتوریا ژیمانسکا/ لهستان)

فیلم‌های مستند ایرانی راه‌یافته به بخش مسابقه بین‌الملل جشنواره سینماحقیقت نیز به این شرح است:

آتلان (معین کریم‌الدینی)، پهلوان و خرقه (آرش لاهوتی)، من می‌خوام شاه بشم (مهدی گنجی) در بخش مستندهای بلند؛ زمان به وقت موسیو ستبون (محمود کریمی)، ننه حسن (محمدعلی و آرش طالبی)، پارکینگ (عباس عمرانی‌بیدی) و مالکیه (محمدباقر شاهین) در بخش مستندهای کوتاه و نیمه‌بلند

در بخش جنبی بین‌المللی  87 فیلم مستند خارجی که برخی از آنها، برگزیده جشنواره‌های مهمی چون ایدفا هلند، ونیز ایتالیا، برلین آلمان  هستند، به این شرح به نمایش درمی‌آیند:

 روزگار ما: 12 فیلم

 مستند قوم‌شناسی استونی: 11 فیلم

 نمایش‌های ویژه: 10 فیلم

آینه یک جشنواره: ویزیون دورئل (سوئیس): 8 فیلم

مستند ژاپن: 8 فیلم

 نگاهی دیگر: 7 فیلم

مستند ورزشی: 7 فیلم

 زیستگاه ما: 6 فیلم

 پرتره: 6 فیلم

 در قلب شرق: 5 فیلم

 بزرگداشت هِدی ها نیگمان ( کارگردان هلندیِ فیلم های داستانی و مستند): 4 فیلم

ورک شاپ های اساتید بین المللی و شبکه مستند اروپا

 برنامه اولیه کارگاه های آموزشی قرار بود با حضور  حمید نفیسی ( سینمای  مستند لهجه دار و چگونه تاریخ اجتماعی بنویسیم)، ترولس لای (فیلم مقاله)، ایتسوشی کاواسه (انسان شناسی تصویری با نگاهی به سینمای مستند ژاپن) ، هدی هانیگمان (چگونه در فیلم مستند مصاحبه کنیم؟) و  بیل نیکولز  ( مستند و ذهنیت) در فرهنگستان هنر بر گزار شود.  پیش از شروع جشنواره بخشی از برنامه کارگاه ها، تغییر کرد. در دومین برنامه منتشرشده از طرف دبیر خانه جشنواره، نامی از حمید نفیسی ، بیل نیکولز و فیلم های مورد نظر آنان در میان نبود. روز شنبه هشتم آذر ، خبرگزاری مهر اعلام کرد:

  بیل نیکولز مدرس بین‌المللی سینمای مستند که قصد شرکت در کارگاه پژوهشی هشتمین دوره جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت را داشت به علت فوت یکی از بستگانش از سفر به تهران بازماند. وی که تا اواخر هفته پیش در جشنواره «ایدفا» حضور داشت و قرار بود که مستقیماً از آمستردام به تهران سفر کند، به علت مسائل شخصی و درگذشت یکی از بستگانش، هلند را به مقصد آمریکا ترک کرد.

بیل نیکولز در پیامی کوتاه، از عدم حضور در جشنواره سینماحقیقت اظهار تاسف کرد و برای جشنواره و شرکت‌ کنندگان آن آرزوی موفقیت کرد. از سویی حمید نفیسی هم به دلیل مشغله بسیار، امکان حضور در این دوره از جشنواره سینماحقیقت را پیدا نکرد.

          هر یک از نود نفر شرکت کننده در این کارگاه ها، مبلغ یک میلیون ریال به حساب مرکز گسترش واریزکردند و نام پذیرفته شدگان  از طریق سایت مرکز گسترش اعلام شد. قرار است به کلیه هنرپژوهانی که در تمامی کارگاه‌ها حضور فعال داشته و در طول زمان برپایی آن غیبت نداشته باشند، گواهی حضور اعطاء  شود.

EDN

ورک‌شاپ تولید مستند جشنواره هم با همکاری شبکه مستند اروپا EDN  برپا می‌شود. به گفته مدیر عامل مرکز گسترش: علیرضا قاسم خان معاون پژوهشی مرکز گسترش  مذاکراتی را با شبکه اروپایی DDN برای تولید مشترک داشته است. این شبکه اروپایی معروف ترین شبکه عرضه فیلم مستند به حساب می آید، بنابراین همه تلاش های ما در راستای فعال کردن عرضه فیلم مستند در بازار داخلی و جهانی است اما تا امکان مطلوب فاصله زیادی داریم.( خبرگزاری شبستان چهارم آذر)

تلویزیون و شبکه خانگی

طباطبایی نژاد در  باره توزیع در سینمای مستند گفت: مهمترین آسیب سینمای مستند ایران عرضه فیلم های مستند است، 70 درصد بازار سینما مستند در جهان اختصاص به تلویزیون دارد اما در ایران و زمانی که تلویزیون مشتری ما نباشد بازاری نیز برای فیلم های مستند نخواهیم داشت. مجموعه دوستان مستندساز، شرکت ها و افراد خصوصی نیز با معضل بازار عرضه فیلم مستند روبرو هستند. از دیگر مشکلات این عرصه،  بخش نمایش خانگی است چرا که حتی فیلم های سینمایی نیز در شبکه خانگی به مشکل برمی خورند. ( به نقل از خبرگزاری شبستان چهارم آذر)

سینمای مستند اصفهان (تقدیر ونمایش آثار منتخب)

  بخش نکوداشت سینمای مستند اصفهان،  به زاون قوکاسیان (مستندساز، نویسنده و منتقد سینما)، رضا مُهیمن (مستندساز پیشکسوت) و محمود کیانی‌فلاورجانی (فیلمساز تجربی سینما) اختصاص دارد و در مراسم اختتامیه جشنواره از آنان تقدیر بعمل خواهد آمد. در این بخش، 20 فیلم مستند از آثار منتخب 20 مستندساز اصفهانی هم به نمایش درمی‌آید:

جمشید ابرازی (درخت بی‌سایه)، فرشاد احمدی‌دستگردی (در احوال مهر)، مجتبی اسپنانی (عاشقی بود که صبحگاه دیر به مسافرخانه آمده بود)، جمال اسکویی (زنده‌رود)، رسول انتشاری (یک روز دو باربر در بازار اصفهان)، فرهاد بردبار (مشروطه اصفهان)، عزت‌الله پروازه (‌پیرمرد و بازار)، امیرحسین حسن‌زاده (او می‌گوید)، مهدی سجاد‌زاده (سنگ قبر)، شهره سجادیه (بازار تار، مردم پود )، رضا شاهمرادی (دیار زاینده)، محمود عرفانی (مصطفی) محمد غازی ( صیادان مرداب و مشته کبری)، عسل غریب (آنا)، مهدی قاسمی (نگار مهر)، محمدسعید محصصی (زنده‌رود یک روز بخصوص ‌)، سید‌هاشم مرتضویان (گود و گذر)، حجت‌الله معراج (خمول)، محمد معماریان (نقش نهان)، بهروز ملبوس‌باف (در عمق میدان ).

جلسات نقد و بررسی

  از ساعت شش بعد از عصر هر روز، در سالن شماره 3 سینما فلسطین جلسات نقد وبررسی برگزار میشود تا آثار منتخبی از بخش مسابقه ملی و مسابقه بین‌الملل جشنواره توسط اعضای انجمن منتقدان مورد نقد و بررسی قرار گیرد. انجمن منتقدان، امسال برای هر یک از اعضای خود دو فیلم  مستند  فرستاد تا هریک از منتقدان دو فیلم را معرفی کنند. که بنظر می رسد اقدام مؤثری در نزدیک سازی هرچه بیشتر منتقدان به سینمای مستند ایران باشد. به گزارش ایلنا؛ در این اتفاق که برای نخستین بار رخ می‌دهد، نقد بیش از یکصد و پنجاه فیلم توسط شصت منتقد انجمن منتقدان نوشته می‌شود.

رونمایی کتاب

پیش از شروع جلسات نقد و بررسی و از ساعت پنج ونیم هر روز، کتاب های بخش پژوهش مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، در سینما فلسطین رونمایی خواهد شد. واقعه در قاب ، تألیف احمد طالبی نژاد، سینما وجهان ایرانی تألیف علی اکبر و عباس عبدالعلی زاده. شکل شناسی و گونه شناسی فیلم مستند دکتر احمد ضابطی جهرمی، مستند سازان سخن می گویند نوشته لیز استابز ترجمه شاهپور عظیمی.

 

 

 

[1]  - به نقل از سایت سازمان امور سینمایی کشور