روستاهای زیبای مازندران یا بهشت روی زمین

احمد پیرزاد

منطقه مازندران دارای روستاهای بسیار زیادی در بسترهای جغرافیایی کوهپایه ای، جلگه ای و ساحلی است که بیشتر این روستاها بخصوص روستاهای مناطق کوهپایه ای دارای چشم اندازهای طبیعی بسیار زیبایی هستند که ترکیبی از تپه، مرتع، جنگل، چشمه و رود همراه با باغها و شالیزارها می باشند. این روستاهای زیبا دارای میراث فرهنگی باارزشی در زمینه معماری روستایی با ساختار چوبی، چوبی گلی و صنایع دستی بومی با آداب و رسوم خاص در اعیاد ملی و مذهبی هستند که زیبایی های این روستاها را دو چندان می کند.

روستاهای زیبای مازندران یا بهشت روی زمین

استان مازندران یکی از نادرترین استانها و مناطق جغرافیایی کشور ایران است که دسترسی همه جانبه و قابل تاملی به مواهب طبیعی گوناگون دارد. این منطقه از منابع و مواهب طبیعی زیبا و باارزشی مانند رشته کوههای البرز در بخش جنوبی و دریای مازندران در بخش شمالی خود برخوردار است. وجود دو مولفه جغرافیایی عنوان شده در بالا خود منجر به ایجاد مراتع، جنگلها و جلگه های حاصلخیزی در این استان شده که شرایط و عوامل مساعد سکونت را از دوره های باستان تا امروز میسر کرده است.

در این استان با توجه به قابلیت های کشاورزی، دامداری، باغداری و... روستاهای بیشماری در مناطق کوهپایه ای، جلگه ای و ساحلی به وجود آمده که دارای ارزشهای بسیار قابل توجهی در زمینه های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و... است. حفاظت این ارزشها منجر به رشد و توسعه این منطقه در بسترهای مختلف خواهد شد.

روستاهای زیبای مازندران غالبا در مناطق کوهپایه ای تا اندازه ای از تعرض تکنولوژی در امان مانده و می توان هنوز امیدوار بود که هوای کوچه باغها از بوی گلها و گیاهان لبریز، فضا پر از آواز پرندگان، آب چشمه ها گوارای نوشیدن و میوه های خودرو آن کمترین سموم را دارا باشند. همچنین میراث ملی و بومی مانند عید نوروز، چهارشنبه سوری و... را در میدانها و خانه باغها لمس نمود و میراث دینی و مذهبی مانند ماه محرم و صفر را در معماری روستایی تکیه و سقانفار با آداب و رسوم بومی آن جستجو کرد.

روستاهای مازندران در فصول مختلف دارای چشم اندازهای زیبایی می باشند که همراه با معماری روستایی و صنایع دستی مبتنی بر چوب و شالیزارهای بسیار زیبای آن در فصل بهار و تابستان زیبایی های این روستاها را دو چندان می کند. به عنوان تعدادی از روستاهای نسبتا اصیل مازندران که تا اندازه ای بکر و بومی باقیمانده می توان به روستاهای زیر اشاره کرد:

1. روستای نوای آمل با چشم اندازهای طبیعی کوه دماوند، مراتع بسیار زیبای آن در چهار فصل، چشمه های طبیعی، رود و جنگل، هوای بسیار دلپذیر و معماری باارزشی مانند مسجد جامع نوا و خانه های ییلاقی قاجاری بصورت خانه باغ.
2. روستای دیوای بابل: این روستای بسیار زیبا در بخش بندپی بابل قرار دارد و عناصر طبیعی مانند جنگل در پیرامون آن و رود در حاشیه روستا جلوه ای خاص به روستا داده است این روستا دارای معماری با پوشش های لت پوش است که در نوع خود کم نظیر می باشد. پیرتکیه روستا نیز محل برگزاری مراسم های مذهبی ماه محرم و صفر است.
3.  روستاهایی مانند بلیران آمل، شیخ موسی بابل، شیاده بابل، قلعه سر ساری، یوش و کپ شهرستان نور، آلاشت سوادکوه و ....

 لازم به ذکر است که روستاهای بیشماری در مناطقی مانند لاریجان آمل، بندپی بابل، چهاردانگه و دودانگه ساری و بلده نور موجود می باشند که دارای چشم اندازهای طبیعی و فرهنگی بسیار زیبایی می باشند. این روستاها پیوند گذشته با حال را بین نسل جدید و قدیم میسر می سازند.

نتیجه گیری:

روستاهای مازندران جلوه ای از پیوند عناصر مادی (طبیعت) با عناصر معنوی (اعتقادات مذهبی و قومی) است که زیبایی های این روستا را در کالبد و عملکرد چشم نواز و مفرح می سازد. روستاهای مازندران قابلیت میزبانی در مناسبت های ملی و مذهبی را دارا هستند که این فرصت بسیار مناسبی برای جذب گردشگر در منطقه می باشد.

متاسفانه بخش اعظمی از بافت روستایی سنتی این روستاها یا تخریب شده اند و یا در حال تخریب می باشند که همت مسئولین را در جهت حفاظت از این ثروت های طبیعی و فرهنگی گرانبها می طلبد.

تصویر: دورنمای روستای نوای آمل و کوه دماوند

صفحه احمد پیرزاد در انسان‌شناسی و فرهنگ