چسبندگی روده: علائم، علت، درمان و راه‌های پیشگیری از چسبندگی روده

چسبندگی روده بیماری‌ای است که منجر به انسداد روده می‌شود و می‌تواند در هر سنی، از نوزادی تا سالخوردگی، انسان را گریبان گیر کند.

انسداد روده چیست؟

انسداد دستگاه گوارش یا روده‌ها، بعد از دوازدهه (اثنی عشر) در هر جایی از این مسیر می‌تواند اتفاق بیفتد. این انسداد ممکن است مکانیکی، یعنی ناشی از یک مانع در مسیر طبیعی مواد و یا عملکردی یعنی ناشی از نقص در حرکات رودی طبیعی روده‌ها باشد. در هر روی با این حالات، حرکت طبیعی مواد غذایی یا دفعی مختل می‌شود و علائم بیماری به‌وجود می‌آید. این نوع انسداد با عمل جراحی رفع می‌گردد و علل زیادی دارد که از جمله آن می‌توان به عمل جراحی قبلی شکم و انجام واکنش‌هایی در درون حفره‌ شکم که موجب چسبندگی روده می‌شود، اشاره کرد. چسبندگی‌ها، اسکارها یا همان محل زخم‌های ناشی از جراحی قبلی یا جراحاتی هستند که در روده‌ها به وجود می‌آیند.

علائم چسبندگی روده چیست؟

نفخ شدید، شکم درد، کاهش اشتها، تهوع، استفراغ، یبوست، اسهال، ورم شکم، گرفتگی شدید عضلات شکم و تنفس بد بو و تب از علائم افراد مبتلا به چسبندگی روده است.

دردهای شکم در ابتدا به صورت دوره ای هستند، یعنی هر چند دقیقه یک‌بار؛ اما با کامل شدن انسداد و یا بدتر شدن اوضاع (مثلا پیچیده‌شدن روده‌ها) این دردها به شدت زیاد می‌شوند و به‌طور دائم وجود خواهند داشت. سر و صدای شکمی زیاد خواهد شد و حالت تهوع و استفراغ بسته به محل انسداد به‌وجود خواهد آمد. هرچه محل انسداد بالاتر باشد، استفراغ زودتر رخ خواهد داد. وجود مواد دفعی در استفراغ نشان دهنده انسداد در محلی پایین و در روده بزرگ است. کاهش اشتها، تب، یبوست و دردهای خفیف و گاه‌وبیگاه شکمی از علائم یک انسداد ناقص است. اما شوک و عدم دفع ادرار نشان دهنده یک انسداد کامل و وضعیت خطرناک اورژانس در یک بیمار است که باید سریعاً در اورژانس درمان شود.

انسداد در روده بزرگ، علائمش دیرتر و به تدریج به‌وجود می‌آید و دردهای کرامپی در پایین شکم و زیر ناف وجود خواهند داشت اما اسپاسم‌های ناشی از انسداد روده بزرگ بیشتر طول خواهند کشید. در هر دو حالت انسداد، بعد از مدتی شکم متورم می‌شود و حتی ممکن است بتوان توده‌ای انسدادی را در معاینه شکم لمس کرد.

تشخیص دیر هنگام چسبندگی روده می‌تواند موجب پاره شدن روده، مشکلات تنفسی و حتی مرگ گردد.

علت بروز انسداد و چسبندگی روده‌ها

عوامل مختلفی می توانند باعث انسداد روده ای شوند که می توان به موراد زیر اشاره نمود:

1. آترزی یا تنگی روده: این عارضه در نوزادان دیده می‌شود و علائم آن عبارت است از عدم وجود مدفوع و اتساع محوطه شکمی
2. پیچ خوردگی روده کوچک و بزرگ حول ریشه مزانتریک: این عارضه در همه نشخوارکنندگان و مخصوصا در نوزادان دیده می‌شود و علائم آن عبارت است از دل درد، اتساع سریع محوطه شکمی، کلاپس و شوک
3. تو هم رفتگی روده: این عارضه در همه نشخوارکنندگان و در روده کوچک و بزرگ نوزادان و روده کوچک بالغین دیده می‌شود . علائم آن عبارت است از دل درد، از دست دادن آب بدن، موکوس به همراه خون در مدفوع قرمز رنگ، اتساع کند محوطه شکمی، کاهش مقدار دفع مدفوع، لمس توده تو هم رفته و لمس روده‌های متسع از طریق توشه رکتال.

رد پای عفونت در چسبندگی روده

بعضی از چسبندگی‌های روده از نوع التهابی هستند که بیماری‌های عفونی مثل سل شکمی از عوامل ایجاد کننده‌ این نوع چسبندگی روده است که در شرایط خفیف چسبندگی با علائمی همچون دل درد، حالت تهوع و استفراغ و... و در شرایط حاد با درگیری حفره‌ی شکمی همراه است.

درمان چسبندگی روده

برای درمان چسبندگی روده بسته به علل بوجود آورنده آن ‌راه‌های گوناگونی وجود دارد، اولین قدم در درمان انسداد روده پرهیز از خوردن و آشامیدن است که در آن از دارو درمانی و سرم برای حفظ آب بدن استفاده می‌شود. اما اگر این بیماری در مرحله حاد قرار داشته باشد، تنها راه حل آن عمل جراحی و برداشتن بخشی از روده که مسدود گردیده می‌باشد. با تشخیص به موقع بیماری چسبندگی روده، درمان آن طی چند ماه به اتمام می‌رسد و بهبودی کامل حاصل می‌گردد. اما اگر بیماری پیشرفت کرده باشد ممکن است بیش از 1 سال دوره درمان آن به طول انجامد و علاوه بر این می‌تواند عوارضی را هم برای بیمار به دنبال داشته باشد.

اگر انسداد روده دیر تشخیص داده شود و یا درمان آن جدی گرفه نشود ممکن است موجب پاره شدن روده و مشکلات نارسایی تنفسی و حتی مرگ بیمار گردد. این بیماری با توجه به عوامل زمینه‌ای در فرد مثل انجام عمل جراحی شکمی قبلی رخ می‌دهد و محدودیت سنی و جنسیتی ندارد.

راه‌های پیشگیری از چسبندگی روده

نوشیدن آب فراوان و یک رژیم غذایی مناسب که شامل میوه‌ها و سبزیجات باشد و انجام ورزش‌های روزانه و فعالیت‌هایی از این قبیل تا حدودی از ابتلا به چسبندگی روده جلوگیری می‌نماید و اگر شخص بیمار در مراحل اولیه بیماری باشد، شرایط او را بهبود می‌بخشد.

گروه سلامت وب