بیوگرافی حاج سعید طوسی قاری بین المللی قرآن

حاج سعید طوسی کیست؟

محمد گندم نژاد طوسی ملقب به حاج سعید طوسی متولد 1349 در تهران و یکی از برجسته‌ترین قاریان بین‌المللی است.

وی از یک سالگی به همراه خانواده به مشهد رفت و از پنج سالگی شروع به خواندن قرآن نمود و پس از آن به طور مستمر به همراه پدرش در کلاس‌های قرآن حضور یافت. 

افتخارات و زندگی حرفه‌ای حاج سعید طوسی:

قاری سعید طوسی در سال 1372 در مسابقات کشور سوریه رتبه اول را کسب کرد و در سال 1377 و در مسابقات کشور مالزی، موفق به کسب رتبه اول میان 36 نفر شد. 

قاری سعید طوسی همچنین نفر اول مسابقات کشوری ابتهال و دعا و نیز نفر اول مسابقات کشوری قرائت قرآن در سال ۱۳۷۹ بوده است. قاری سعید طوسی به منظور انتشار فرهنگ قرآنی و اجرای قرائت قرآن تاکنون به بیش از 20 کشور دنیا از جمله؛ سریلانكا، پاكستان، بنگلادش، چین، عربستان (14 مرتبه)، سوریه، لبنان، تركیه، عراق، شوروی، مراكش، تانزانیا، مالزی، كنیا، آفریقای جنوبی، كویت، اردن، امارات، عمان، بحرین و قطر سفره نموده است.  

حاج سعید طوسی در مورد یادگیری فنون تلاوت قرآن گفته؛ که این فنون را از استاد هروی دامغانی و میرزاعلی رحیمی یاد گرفته و در زمینه صوت و لحن از نوارهای استادان قاری مصری همچون شیخ عبدالباسط و شیخ محمدصدیق منشاوی و شیخ مصطفی اسماعیل بهره‌ فراوان برده است.

استاد سعید طوسی هم اکنون به عنوان کارشناس قرآنی در شورای عالی قرآن و نیز در صدا و سیمای جمهوری اسلامی مشغول خدمت است و در مراسم‌های مهمی چون افتتاحیه مجلس دهم، مراسم احیای شب‌های قدر در مصلای تهران و دیدار قاریان با رهبر ایران در روز اول ماه رمضان نیز به قرائت قرآن پرداخته است.

زندگی شخصی استاد سعید طوسی:

حاج سعید طوسی متاهل و صاحب 3 فرزند است. او معتقد است که فرزندانش علاقه زیادی به قرآن دارند و وی همیشه سعی داشته تا فرزندان خود را در محیطی آرام و با الهام از نور قرآن و قرائت آیات آن بزرگ کند.

در ادامه مصاحبه شهرآرا، هفته‌نامه محلی مردم مشهد با حاج سعید طوسیدر تاریخ 1394/10/16 را خواهید خواند.

گفتگو با حاج سعید طوسی:

• دوست داریم از خاطره معروف دوران کودکی‌تان در مسجد کرامت بشنویم.

نزدیک به ۴٠سال پیش در مسجد کرامت جلسه قرآنی بود که خود حضرت آقا هم استاد جلسه بودند. جلسه را مرحوم آقای مختاری، امینی، غنیان و سادات‌فاطمی مدیریت می‌کردند، ولی خود حضرت آقا اولین مدیر و سکان‌دار بودند. از آنجایی که پدرم هم در طیف مذهبی بودند به سمت آن جلسه کشیده‌شدند. یادم هست شب آخر ماه رمضان سال۵۴ بود که من تلاوتی کردم. درست یادم نیست چه سوره‌ای خواندم، اما حضرت آقا بنده را بغل‌کردند و در حضور جمع نشان دادند و گفتند: یاد بگیرید از این بچه! ١٠٠تومان هم برای آن قرائت به من جایزه‌دادند.

• مگر از چندسالگی قرائت را شروع‌کردید؟

از همان پنج‌سالگی در مکتب شروع کردم؛ چون صدایم خوب بود و وقتی یک تلاوتی راگوش می‌کردم، به‌خوبی اجرا می‌کردم.

• مقلد سبک چه‌کسی بودید؟

ابتدا استاد عبدالباسط، استاد مصطفی‌اسماعیل، استاد منشاوی و استاد شحات‌انور.

• به نظرتان چطور می‌توان جامعه‌ای قرآنی داشت؟

گام نخست جهت ترویج این نوع سبک زندگی توجه به خانواده‌ها و تربیت خانواده‌های قرآنی است. اگر بخواهیم قرآن میان خانواده‌ها رسوخ پیدا کند و نقش اساسی را ایفا کند، باید پدر و مادران از خودشان شروع کنند؛ یعنی با قرآن انس و الفت داشته‌باشند و نوای قرآن را در منزل طنین‌انداز کنند. اگر این مهم در خانواده‌ها نهادینه شود، بهترین تبلیغ برای فرزندان جهت روی‌آوردن به کلام الهی صورت می‌گیرد و مسلما نقش مهمی در ترویج سبک زندگی ایرانی‌اسلامی دارد. در این زمینه نیز کتاب‌های مفیدی تالیف شده‌است که از جمله آن‌ها می‌توان به کتاب «آیات زندگی» اثر حسین اسکندری اشاره‌کرد.

• موذنی را به‌صورت حرفه‌ای از چه زمانی شروع‌کردید؟

از سال٧٠، بعد از اینکه دوران خدمت سربازی را گذراندم، به‌صورت جدی قرائت و شرکت در مسابقات را شروع کردم.

• چگونه شد که دو اذان را برای پخش در صداوسیما اجرا کردید؟

یکی از این اذان‌ها را به‌صورت ابداعی گفتم. زمینه قبلی برای گفتنش نداشتم و همان‌جا لطف خدای متعال شامل حالم شد و آن را اجرا کردم. اذان دیگر هم تقلیدی از موذن مدینه است. یکی از آن‌ها را در شورای عالی قرآن خواندم و دیگری را در ساختمان شهدای رادیو.

• یعنی قبل از اینکه اذان را اجرا کنید، تمرینی نداشتید؟ سبک خاصی مدنظرتان نبود؟

نه، توکل کردم به خداوند متعال که انشاءا... یک کاری بشود که ماندگار باشد.

• چطور شد که تازه بعد از ١١سال، در چندسال اخیر اذان شما و چندتن از استادان دیگر مثل استاد سبزعلی اجازه پخش در صداوسیما گرفت؟

من شخصا امیدوارم این فتح‌بابی باشد برای اینکه عرصه به یک‌سری افراد خاصی محدود نشود. خود من هم در مسولیتی که در شورای عالی قرآن دارم سعیم بر این است که جوان‌های مستعد شناسایی شوند و بیایند و به این فیض بزرگ دست پیدا کنند.

•  اذان‌های شما هرکدام در چه سبکی اجرا شده‌اند؟

یکی از اذان‌ها در آواز بیات‌ترک اجرا شده و دیگری در دستگاه راست.

• گفتید یکی از اذان‌های شما ابداعی است و دیگری تقلیدی. اذان دومتان تقلید از چه‌کسی است؟

آن اذان را به تقلید از سبک عصام بخاری، موذن مدینه، گفته‌ام. علت این بوده که می‌خواستم مردم، مخصوصا کسانی که به بیت‌ا...الحرام و مدینه منوره مشرف شده‌اند، حالاتی که در آنجا داشته‌اند برایشان تداعی شود. اذان دیگر هم که ٩٠درصدش ابداعی است. 

• نظرتان در مورد قرائت و کسب رتبه اول مالزی بعد از نه‌سال چه بود؟

در سال٧٧ بعد از ۶ سال مقام آوردم. غالبا در مالزی قرائت جوری است که به ایران مقام اولی نمی‌دهند. امسال هم شهید محسن حاجی‌حسنی‌کارگر به‌اندازه‌ای مسلط خواند که نتوانستند او را ردکنند!

• وضعیت مشهد را در قرائت چگونه می‌بینید؟

در مشهد ظرفیت و استعداد قرآنی خیلی بالاست. بخشی از آن برمی‌گردد به فصاحت و صراحت لهجه؛ چراکه از دیرباز خیلی از خطبا همچون مقام معظم رهبری در شهر ما حضور داشتند. طبیعتا ظرفیت ذاتی افراد و فضای مذهبی مشهد خیلی بالاست. در زمینه قرائت هم به برکت وجود مضجع شریف حضرت رضا(ع) استعدادهای درخشانی داریم.

• مشکلات جامعه قاریان را در چه می‌بینید؟ چرا تعدادی از قاریان ما مهاجرت می‌کنند؟

فضای قرآنی و مطالبه مردم در تهران بیشتر از سایر شهرهای کشور است. حرف من این است که چرا این شرایط خوب را در مشهدی که مهد خطبا و قاریان است به وجود نمی‌آوریم؟ الآن آستان‌قدس فضا را به‌خوبی فراهم نمی‌کند. وقتی از دیگر جاهای کشور قاریانی برای تلاوت می‌آیند، هرچند ما این افراد را تایید می‌کنیم، باز هم آستان‌قدس قبول نمی‌کند. می‌خواهند خودشان افراد را بسنجند و تست بگیرند. این یک جور بی‌احترامی است و ناراحت‌کننده است. با اینکه ما موقعیت جهانی مرقد مطهر امام‌رضا(ع) را داریم، در رابطه با قرآن خیلی کم از آن استفاده می‌کنیم. هرچند این‌روزها شرایط نسبتا بهتر شده‌است، باز هم با نتیجه مطلوب فاصله زیادی داریم. مشکل دیگر عدم تعامل بین مراکز قرآنی است که باید تقویت شود. دو دهه پیش، جلسات قرآن به‌شدت رونق داشت، اما امروز برخی از جلسات که مرکزیت هم داشتند تنها ١٠نفر مستمع دارند. باید آسیب‌شناسی کنیم. اخیرا شنیده‌ام تعامل بین قرآنی‌های مشهد خیلی ضعیف شده‌است. چرا کسی آن را اصلاح نمی‌کند؟ اگر به نهاد یا مجموعه‌ای برمی‌گردد، اصلاح کنند و اگر به جمع برمی‌گردد، ریشه‌یابی شود. اگر مشهد خوب عمل کند، هیچ‌کس شهرش را ترک نخواهدکرد.

• شما خودتان چرا به تهران مهاجرت کردید؟

به دلیل فراهم بودن زمینه کار قرآنی و برای ارتقای زندگی خودم مجبور به مهاجرت شدم. قبلش درخواست کردم تا فضای بهتری در مشهد ایجاد شود، اما نشد و وقتی از بنده خواستند به تهران بروم، قبول‌کردم. نظر من این است که در مساجد مشهد کرسی تلاوت قرآن راه‌اندازی شود. اوقاف و آستان‌قدس پیگیری کنند. باتوجه به تعداد زیاد قاریان، هر مسجد را به یک جوان بسپارند تا کارهای قرآنی را گسترش دهد. در تهران این اتفاق افتاده‌است، البته فقط ۵درصد؛ مثلا کرسی اذان و گاهی تلاوت قرآن در فلان مسجد به وجود آمده‌است و به‌عنوان مثال، یکشنبه‌ها صداوسیما با واحد سیار به آن مسجد می‌رود و اذان و قرآن به‌طور زنده از آنجا پخش خواهدشد. لازم هم نیست که قاری بین‌المللی باشد. مگر قرآن نازل شده‌است که فقط این افراد بخوانند؟!

• چرا در بین قاریان ما الگوگیری از قاریان مصری زیاد است و ابتکار زیادی نمی‌بینیم؟

در کشور مصر حدود ٧٠٠سال است که قرائت قرآن بدون غلط با این شیوه انجام می‌شود. بالطبع سابقه بیش از هفت‌ قرن باعث می‌شود یک اسلوبی در جایی شکل بگیرد. به‌هرحال، جایگاه تلاوت قرآن خاص است و مدام بر این سابقه افزوده شده‌است. سیستم و سبک تلاوت قرآن امروزی با شرایطی که در جهان به وجود آمده گسترده شده‌است. هم‌اکنون کمتر از صدسال است که در ایران به‌خصوص با صدای عبدالباسط سبک مصری به اوج رسیده‌است. شاید کسانی بوده‌اند که صدای شیواتری هم داشته‌اند، اما چون وسیله انتشار نبوده، هیچ‌گاه صدایشان ثبت نشده و به دست ما نرسیده‌است. در کشور ما تا ۵٠سال پیش کسی سبک مصری را نمی‌شناخت و عراقی می‌خواندند؛ یعنی اگر می‌خواستند بخوانند، عربی می‌خواندند. ضمن اینکه به قول مصری‌ها، جمهور یعنی مردم هم خیلی نقش دارند. در مصر اگر کسی تلاوت دارد، اکثر مستمعینش قاری هستند، درصورتی‌که در کشور ما این‌گونه نیست. مردم ما با قرائت قرآن آشنا هستند و نمی‌گوییم بیگانه‌اند، اما اینکه تعداد محدودی خودشان قاری قرآن هستند.

• یعنی قرائت در ایران یک شغل نیست؟

علت این است که معلمی قرآن به‌عنوان یک شغل معرفی نمی‌شود. برخی‌ها که تعدادشان به اندازه انگشتان یک دست هم نمی‌رسد در ردیف قرای مصری قرار می‌گیرند، اما باز هم قرائت قرآن کار دوم آن‌هاست. در کشور مصر این‌طور نیست. یک قاری قرآن حقوق و جایگاه دارد؛ مثلا مسجدی را در اختیارش می‌گذارند با امکانات صوتی و تصویری خوب.

• ارزیابی شما از اقدامات قرآنی رسانه ملی چیست؟

به نظر من صداوسیما با در اختیار داشتن امکانات و راه‌اندازی شبکه قرآن و همچنین رادیوقرآن گام‌هایی برداشته‌است که جای تقدیر دارد، اما در همین‌ خصوص من می‌خواهم توجه شما را به این مسئله جلب کنم که می‌بایست از فضای موجود حداکثر استفاده را کرد؛ به این معنا که می‌بایست از پتانسیل‌های موجود در شهرستان‌ها بیشترین بهره را برد. در شهرستان‌ها علی‌رغم اینکه پتانسیل‌های خوبی وجود دارد، به دلیل کاستی رسانه، نتوانسته‌ایم این‌ها را ببینیم. این درحالی است که باید دغدغه رسانه قرآنی این باشد که این افراد را که کم هم نیستند شناسایی کند و به آن‌ها میدان و فضا بدهد. همچنین به نظر بنده رسانه در حوزه فعالیت‌های قرآنی باید از استادان و قاریان این حوزه که سال‌ها از نزدیک فضای اجرا و محافل قرآنی را تجربه کرده‌اند بهره ببرد.

• یعنی معتقدید ما نتوانسته‌ایم پتانسیل‌ها را خوب شناسایی کنیم؟

آن‌طور که مطلوب است نبوده. استان خراسان منطقه‌ای است که قاریان آن در کشور شناخته‌شده‌اند و از طرف صداوسیما جا دارد که بیشتر کار شود. من در حد یک پیشنهاد می‌خواهم خدمت شما عرض کنم که مطلوب است صداوسیمای خراسان در همین خصوص کارگروهی تشکیل دهد و این کارگروه در جلسات قرآنی که در سطح شهر مشهد برگزار می‌شود حضور یابد و توانمندی‌های افراد از نزدیک مشاهده شود. این موضوع باعث می‌شود در همان جلسات قرآن و بر اثر این ارتباط دوسویه با رسانه اتفاقات مبارکی در این حوزه رخ دهد.

گردآوری: مجله اینترنتی وب