با جاذبه های گردشگری میانه آشنا شویم

میانه شرقی‌ترین شهر در بین مراکز شهرستان‌های استان آذربایجان شرقی و مرکز اداری شهرستان میانه است. این شهر در جنوب‌شرق استان قرار دارد و به واسطه اینکه سال‌ها تنها راه ارتباطی منطقه آذربایجان به بدنه اصلی کشور از طریق دره قافلانکوه بوده، به عنوان دروازه آذربایجان شناخته می‌شود. در زیر نگاهی به مهم‌ترین جاذبه های گردشگری میانه انداخته‌ایم.

موقعیت جغرافیایی شهر میانه

۱. پل شهرچای

پل شهرچای ميانه در ۱۲ كيلومتري جنوب شهر ميانه در نزديكي قريه تازه كنده بر روي رودخانه شهرچاي كه يكي از شعبات قزل اوزن می باشد قرار گرفته است. قدمت پل بر طبق متون و مأخذ سفرنامه ها به دوره صفويه مي رسد كه در ساليان متوالي مكرراً مورد تعمير قرار گرفته است.

اين پل به طول ۲۶۰ متر و عرض ۹.۷ متر داراي ۲۳ چشمه با طاقي جناغي بود كه به علت ويران شدن دو چشمه بر اثر سيل يك طاق مسطح بتوني ناموزون بجاي آن احداث كرده اند. عرض چشمه ها هر كدام ۷۰.۶ و ارتفاع پل در حدود ۲۵.۵ متر مي باشد. بر روي پايه ها كه داراي آب برهاي مثلثي شكلي مي باشند فاصله بین طاق ها بصورت صندوقه می باشد و روزنه هاي بيضي شكل كه در طرفین صندوقه ها ساخته شده كار تهويه هواي داخل را به عهده دارند.در طرفين ورودي هاي گذرگاه پل در گذشته ميلهائي با ارتفاع ۵.۱ متر و سرستونهاي چهار گوش مطبق تعبيه شده بود كه عابران را به تنها راه مطمئن معبر هدايت مي كرده است.

جان پناه هاي پل را به ارتفاع ۷۰ سانتيمتر با گچ و آجر ساخته اند. مصالح غالب در بنا آجر است و فقط در پايه ها سنگ سفيد به صورت مكعب تراش دار بكار رفته و در طاق مسطح دو چشمه نيز از بتون مسلح استفاده شده است. آخرين تعمير پل بنا به كتيبه منصوب بر پيشاني يكي از طاق ها، در دوره ولايتعهدي عباس ميرزا در آذربايجان انجام گرفته است.

پل شهرچای یکی از جاذبه های گردشگری میانه

---

۲. شهر سوخته کاغذکنان

شهر سوخته کاغذکنان با ۸۰ هکتار وسعت در دو کیلومتری قسمت غربی شهر آقکند و در کنار جاده آقکند-شیرین بلاغ قرار دارد. این شهر معرف ادوار مختلف فرهنگی و تمدنی از هزاره قبل از اسلام تا قرون میانه اسلامی می‌باشد. قطعات سفالهای شکسته در این منطقه به چشم می‌خورد. جمال ترابی طباطبایی در کتاب آثار باستانی آذربایجان این محوطه باستانی را با نام سفالهای کاغذکنان معرفی می‌نماید او در کتاب خود چنین می‌نویسد: در مجاورت آثار مذکور تپه خاکی مخروطی شکل موسوم به قلعه که در میان بعضی مردم به کلیسا شهرت یافته وجود دارد. تمام سفالینه‌های موجود در آن یا سفال‌هایی که از حفره‌های مختلف (مانند لانه حیوانات یا کندوکاو حفاران غیرقانونی) بیرون ریخته همه منسوب به سده‌های اواخر قبل از میلاد و دوره‌های اشکانی و ساسانی است.

این محوطه باستانی به طور جدی مورد مراقبت قرار نمی‌گیرد و حفاری‌های غیرمجاز از طرف سوداگران در این منطقه رخ می‌دهد. احداث شهرک صنعتی در نزدیکی این محوطه نیز باعث لطمه به آن می‌شود.

آثار باقی مانده از شهر سوخته کاغذکنان

---

۳. کاروانسرای جمال آباد

این بنای تاریخی در کنار روستای جمال‌آباد، واقع در ۳۵ کیلومتری شهر میانه قرار دارد که در سال ۱۰۶۵ هجری قمری بنا شده‌است. (به نوشته شوالیه شارون نویسنده و جهانگرد معروف، این کاروانسرا در تاریخ ۷۳۳ هجری قمری بدست غیاث الدین محمد، وزیر سلطان ابوسعید، سلطان مغول ساخته شده‌است.) در سال ۱۲۳۴ ه.ق در هنگام بازدید (موریس دو کتز بوئه) از این اثر تاریخی گرچه حدود ۵۲۰ سال از بنای آن می‌گذشت، همچنان در نهایت زیبایی و استحکام بوده‌است. همچنین در سال ۱۱۱۲ ه.ق «جملی کارری» در نوشته‌های خود از وجود برج‌های هفتگانه و زیبای این بنا خبر داده‌است. این در حالی است که هم اکنون از این کاروانسرا به جز چند دیوار مخروبه باقی نمانده‌است.

کاروانسرای جمال آباد یکی از جاذبه های گردشگری میانه

---

۴. مسجد سنگی ترک

مسجد سنگی ترک یکی از مساجد تاریخی استان آذربایجان شرقی است که در شهر ترک از توابع شهرستان میانه قرار گرفته است. این مسجد در ۲۹ کیلومتری شهر میانه واقع شده و تمام قسمت های آن از سنگ تشکیل شده است. تاریخ بنای مسجد سنگی ترک مشخص نبوده و هیچ کتیبه ای هم در این رابطه پیدا نشده است.

البته برخی بنای آن رو به زمان حیات حسن بن علی، برخی دیگر به سده ششم هجری و برخی هم به سده هشتم هجری و دوران حکومت سلطان محمد خدابنده مربوط می دانند. کتیبه ها و کنده کاری های مسجد سنگی ترک به خط نستعلیق مزین شده و ستون های این مسجد از سنگ های سرخ رنگ ساخته شده است. مسجد سنگی ترک از ۱۰ بخش تشکیل شده که ساختمان آن از سنگ و شبستان های آن از آجر بنا شده است. آرامگاه بانی این مسجد هم در بخش جنوب غربی آن قرار گرفته است.

نمای داخلی مسجد سنگی ترک

---

۵. قیز قالاسی (قلعه دختر)

این قلعه در کتابهای تاریخ و سفرنامه‌ها، چنین توصیف شده‌است: این قلعه در ۲ کیلومتری شمال پل دختر (۱۸ کیلومتری جنوب میانه) بر روی صخره بزرگ و قلل تیز، در بالای کوه‌های قافلانکوه واقع شده‌است. شکل عمومی آن کثیرالاضلاع غیرمنتظمی است که دره‌های عمیق و قله‌های تیز قافلانکوه را زیر پوشش خود قرار داده‌است. این بنا با آجر و سنگ ساخته شده و بلندی دیوار (باروی قلعه) اطراف آن به ۴ متر می‌رسد. این قلعه دارای یک دروازه و یک راه خروجی به ارتفاع سه متر می‌باشد که راه خروجی آن بیشتر به راه فرار شباهت دارد و به تخته سنگ‌ها و پرتگاه‌های خطرناک منتهی می‌گردد.

قلعه دختر، ۱۶ یا ۲۴ برج دیده‌بانی مخروبه دارد که ۸ برج آن بر رودخانه قزل اوزن مشرف است. در میان قلعه، دو منبع آب به ابعاد ۱۵*۱۰ متر و ارتفاع ۱۰ متر وجود دارد که آب آن به وسیله برف و باران تامین می‌شده‌است. دو ضلع قلعه از صخره‌های طبیعی و یک ضلع آن از سنگ‌های تراشیده شده تشکیل یافته‌است. علاوه بر آن چاه‌های زیادی نیز در قسمت‌های مختلف قلعه وجود داشته که در مواقع حساس از آب آنها استفاده می‌شده‌است.

در زمان حکومت شاه عباس صفوی، این قلعه محل تجمع و استراحت راهزنان و اشرار بوده که باعث ناامنی منطقه بودند. به دستور وی دیوارهای قلعه تخریب شده. برخی تاریخ بنای قلعه و پل را نزدیک به هم (قرن ششم) ذکر می‌کنند ولی برخی دیگر از مورخان، ساختمان قلعه را به یکی از پادشاهان ساسانی (اردشیر دراز دست) نسبت می‌دهند.

باقیمانده‌های قلعه دختر یکی از جاذبه های گردشگری میانه 

---

۶. قیز کورپوسی (پل دختر)

این پل معروف در دامنه شرقی قافلانکوه و در فاصله ۲۰ کیلومتری شهر میانه، بر روی رودخانه قزل اوزون ساخته شده و دارای سه دهانه بزرگ و محکم با پاینه‌های استوار آجری است که بر روی آب برهای سنگی قرار گرفته‌است. در داخل پایه‌ها، اتاقهای کوچکی با زیبایی و ظرافت بنا گردیده‌است که کنجکاوی هر بیننده را بر می‌انگیزد. بر اساس مشاهدات سیاحان و شخصیتهای سیاسی و فرهنگی، در طی زمانهای مختلف از این اثر دیدن نموده‌اند، نوشته‌هایی به خط نسخ و نستعلیق و کوفی بر قسمت‌هایی از این پل وجود داشته که تاریخ تعمیر و نوسازی آن را نشان می‌داده‌است اما اثری که تاریخ احداث آ ن را نشان بدهد هنوز شناسایی نشده‌است.

قیز کورپوسی یا پل دختر

پیشنهاد وب

میانه با توجه به موقعیت خاصی که دارد و به واسطه داشتن رودخانه‌های پر آب مکان مناسبی برای ورزش تفریحی رفتینگ است. آیا تا به حال به میانه سفر کرده‌اید؟ شما چه تجربه‌ای از سفر خود به میانه دارید؟

منابع: ویکی پدیا، همگردی، سیری در ایران

گروه گردشگری وب