آداب و اصول نذری دادن سالم

غذای نذری نماد بی چون و چرای ماه محرم است و متبرك‌بودن آن باعث ميی شود كه بسياری از افراد، پرهيز غذايی خود را بشكنند. حتی بسياری از خانواده‌ها در دهه اول ماه محرم پخت‌ و‌ پز را تعطيل ميی كنند و وعده‌های غذايی روزانه را به اين نذریها اختصاص ميی دهند.

غذای نذری سالم درست کنید

بر اين اساس اگر اين غذاها براساس اصول بهداشتی و نكات تغذيه‌ای طبخ نشود، می تواند تا حدود زيادی تهديد كننده سلامت عزاداران باشد. اما يك نذری سالم چه ويژگی هايی دارد و تكايا، مساجد، هيات‌ها يا خانواده‌هايی كه قصد توزيع غذای نذری دارند بايد به چه مواردی توجه كنند؟

غذاهای نذری انواع و اقسام مختلفی دارد. قيمه‌پلو، قورمه‌سبزی، زرشك‌پلو با مرغ، عدس‌پلو، عدسی، آبگوشت، آش، شله زرد، حلوا، كاچی، شربت، شير گرم و چای از جمله نذری هايی است كه در اغلب شهرها توزيع می شود و هر كدام از آنها مزايا و معايب خود را دارد و در تهيه و طبخ آنها بايد جزئيات متفاوتی را در نظر گرفت.

در قيمه از مواد رنگی طعم‌ زا استفاده نكنيد

خورش قيمه يكی از رايج‌ترين و البته مطبوع‌ترين غذاهای نذری است. اين خورش به دليل مواد اوليه‌ای چون لپه، پياز، گوشت و سيب‌زمينی به همراه برنج، غذايی سالم و منبع غنی از آهن است؛ اما متاسفانه برخی از هيات‌ها برای سرخ‌ كردن خلال سيب‌زمينی، پياز يا تفت‌دادن گوشت به جای استفاده از روغن مخصوص سرخ‌ كردن از دنبه حرارت‌ ديده آب شده يا روغن نباتی جامد با اسيد چرب ترانس بالا استفاده می كنند. اين روغن به دليل آن‌كه طعمی مشابه كره دارد و غذا را بسيار لذيذ و دلچسب می كند نظر بيشتر آشپزها را به خود جلب كرده است، اما بايد بدانيد مصرف غذاهای حاوی اين روغن برای بیماران قلبی عروقی با چربی خون بالا بسيار مضر و خطرناك است.
از سوی ديگر طبخ‌ كنندگان به دليل كمبود جا يا وقت از يك روز قبل سيب‌زمينی اين خورش را خلال و به منظور جلوگيری از سياه‌ شدن، آن را در آب می ريزند. در اين شرايط ويتامين C سيب‌زمينی در آب حل و در نهايت خارج می شود.
موضوع ديگر مواد رنگ‌ دهنده يا طعم‌زايی كه گاهی به جای زعفران استفاده می شود كه اگر اين مواد، غير خوراكی و بيش از دز استاندارد مصرف شود، غذا را به طور نسبی سمی و ناسالم می كند.

بنابراين از پوست کندن و خلال زود هنگام سيب‌زمينی خودداری كنيد. به ميزان مناسب از روغن مخصوص سرخ‌ كردن استفاده كنيد. اگر خريد زعفران براي تان مقدور نيست به جای استفاده از پودرهای رنگی و طعم‌دار با ادويه‌جات مختلف و رب غذا را رنگين كنيد.
اگر ميزان استفاده از رب زياد بود از افزودن نمك اجتناب كنيد، چرا كه اغلب رب‌های صنعتی حاوی ميزان زياد نمك بوده و شوری دو چندان غذا برای عزاداران مبتلا به پرفشاری خون بسيار خطرناك است.

قورمه‌ سبزی را بی ارزش نكنيد

قورمه‌ سبزی یكی ديگر ازغذاهای محبوب ايرانی هاست و در ايام محرم طرفداران زيادی دارد؛ اما متاسفانه برخی آشپزها؛ مواد مغذی اين خورش را فدای طعم آن كرده و سبزی خورش را آنقدر سرخ می كنند تا در نهايت به تفاله‌ای معطر دست يابند؛ غافل از آن‌ كه اين تفاله‌ها روغن زيادی را به خود جذب كرده و سمی می شود.
از طرفی جا انداختن طولانی مدت اين خورش‌ها در حرارت بالای پخت موجب تخريب مواد مغذی تركيبات آن می شود.
نكته مهم‌تر آن‌كه برخی طبخ‌ كنندگان تكايا و هيات‌ها طی پخت به منظور جا افتادن و بهتر شدن رنگ خورش از گذاشتن در ديگ خودداری می كنند كه اين عمل موجب تخريب ويتامين‌های سبزی در مجاورت هوا می شود.

بنابراين از سرخ‌كردن و جا انداختن طولانی مدت اين خورش خودداری كنيد و بدانيد سبزی ها دارای ويتامين‌های حساسی است كه به محض خردشدن در مجاورت هوای محيط تخريب و كم‌ ارزش می شود.

آبگوشت؛ لذيذ اما خطرناك

آبگوشت غذايی سنتی و اصيل است كه امروزه در مقايسه با ساير غذاها كمتر نذر می شود و اغلب افرادی كه طالب پر و‌ پا‌قرص آن هستند آن را از محله‌های قديمی نشين تهيه می كنند، اما خوب است بدانيد اين غذا به دليل آن‌كه اغلب با گوشت پرچرب گوسفند همراه دنبه و قلم طبخ می شود، افزايش دهنده سريع كلسترول و چربی خون بوده و زيادی آن برای افراد سالم هم مضر است. بنابراين بهتر است به جای گوشت گوسفند از گوشت گوساله كم‌چرب كه از نظر مواد مغذی با يكديگر برابر است استفاده كنيد و در صورتی كه آبگوشت نذری پرچرب است آن را سرد كرده و سپس چربی جامد شده سطح آن را جدا و در نهايت ميل كنيد.

عدسی را شور نكنيد

عدسی از ديگر غذاهای نذری ايام محرم است. عدسی اگر به همراه نان مصرف شود ارزش پروتئينی فوق‌ العاده‌ای دارد، اما آگاه باشيد كه عدس افزايش‌ دهنده اسيد اوريك است و نبايد در مصرف آن افراط كرد.
نكته مهم ديگر آن‌كه عدسی هايی كه به صورت نذری توزيع می شود، اغلب نمك زيادی داشته و برای بيماران مبتلا به پرفشاری خون منع مصرف دارد. بهتراست اين غذا به جای نمك با آبليمو يا گلپر طعم‌دار شود.

نان و سيب‌زمينی نذری مخصوص بازار تهران

در برخی شهرستان‌ها يا بازار تهران سيب‌زمينی پخته نذری همراه نان بين عزاداران توزيع می شود؛ اين نذری به دليل ميزان بالای مواد نشاسته‌ای پركالری بوده و يك وعده غذايی محسوب می شود و مصرف همزمان آن به همراه ديگر غذاهای نذری باعث افزايش وزن می شود.

حلوا را نسوزانيد

در روز تاسوعا در برخی محله‌ها خانواده‌ها دور هم جمع شده و هر يك اقدام به طبخ حلوا و توزيع آن ميان عزاداران می كنند. حلوا تركيبی از آرد، شكر و روغن است و به دليل آن‌ كه بسيار پركالری است، مصرف زياد آن توصيه نمی شود. اين ميان‌ وعده زمانی زيان‌ آورتر می شود كه روغن آن بسوزد و آرد آن در حرارت زياد به قدری سرخ شود كه رنگش تيره و طعمش به تلخی گرايد. با تغيير رنگ آرد ماده‌ای مضر به نام آكريلاميد و در اثر سوختن و دود‌ كردن روغن ماده‌ای سمی به نام آكرولئين ايجاد می شود كه هر دو تهديد‌ كننده سلامت كبد است.

شير و شربت را شيرين نكنيد

بيشترين نوشيدنی هايی كه در ايام محرم نذر می شود چای، شير و شربت است؛ اين نوشيدنی ها بخصوص در دهه اول محرم توسط عزاداران و دسته‌جات سينه‌ زنی به‌كرات استفاده می شود. بنابراين چنانچه نذر شما شير، شربت، كاچی، فرنی يا شله‌زرد است از زياد شيرين‌ كردن آن خودداری كنيد، چرا كه نذريی های شيرين برای عزاداران مبتلا به ديابت، اضافه‌ وزن و البته افراد سالم مخاطره‌ آميز است. برای تهیه چای نيز حتما آن را دم كنيد و از مصرف چای كيسه‌ای عطری با رنگ و بوی قوی بپر هيزيد.

گردآوری : گروه سبک زندگی سیمرغ
seemorgh.com/lifestyle
منبع :jamejamonline.ir