Vitamin D3 (Cholecalciferol) | اطلاعات دارویی | اطلاعات عمومی دارو

Vitamin D3 (Cholecalciferol)

ویتامین د3

موارد و مقدار مصرف:
موارد و مقدار مصرف
الف) راشي‌تيسم مقاوم به ويتامين D: مقدار IU/day 500000-12000 مصرف مي‌ شود.
ب) کم کاري غده پاراتيروئيد: مقدار IU/day 200000-50000 همراه با 500 ميلي‌گرم کلسيم شش بار در روز مصرف مي‌شود.
پ) کمي فسفات خون (خانوادگي) : مقدار IU/day 80000-10000 همراه با g/day 2-1 فسفر مصرف مي‌شود.

موارد منع مصرف و احتياط:
تداخل دارويي
مصرف همزمان با داروهاي ضد اسيد حاوي منيزيم ممکن است موجب بروز زيادي منيزيم خون در بيماراني گردد که به‌طور دائم دياليز مي‌شوند.
مصرف همزمان با گليکوزيدهاي ديژيتال سبب بروز زيادي کلسيم خون در بيماراني مي‌شود که تحت درمان با گليکوزيدهاي ديژيتال هستند و در نتيجه ممکن است موجب بروز آريتمي قلبي شود.
در صورت مصرف همزمان با وراپاميل، فيبريلاسيون دهليزي ناشي از زيادي کلسيم خون (با مصرف مکمل‌هاي کلسيم) بروز کرده است.
در صورت مصرف همزمان با کلستيرامين، جذب ويتامين D از روده‌ها ممکن است کاهش يابد.
جذب ويتامين D ممکن است به دليل مصرف طولاني‌مدت پارافين کاهش يابد.
در صورت مصرف همزمان با فني‌توئين يا باربيتورات‌ها، ممکن است نيمه‌عمر ويتامين D کاهش يابد.
مصرف همزمان با مدرهاي تيازيدي در بيماران مبتلا به کم‌کاري پاراتيروئيد ممکن است موجب بروز زيادي کلسيم خون شود.

تداخل دارويي:
عوارض جانبي
اعصاب مرکزي: ضعف، سردرد، خواب‌آلودگي، تحريک‌پذيري، سايکوز بارز (به ندرت).
قلبي - عروقي: زيادي فشار خون، آريتمي قلبي، کلسيفيه شدن عمومي عروق.
دستگاه گوارش: تهوع، استفراغ، يبوست، خشکي دهان، بي‌اشتهايي.
چشم، حلق، بيني: التهاب ملتحمه، ترس از نور، آبريزش بيني، احساس طعم فلزي در دهان.
ادراري- تناسلي: افزايش ترشح ادرار، شب‌ادراري، کلسينوز کليوي (nephro calcinosis)، کاهش ميل جنسي، دفع آلبومين در ادرار، زيادي کلسيم ادرار.
ساير عوارض: پُرنوشي، کاهش وزن، اسيدوز خفيف، ازتمي برگشت‌پذير، پانکراتيت، خارش، افزايش غلظت ازت اوره خون (BUN)، زيادي کلسترول خون، افزايش غلظت آسپارتات آمينوترانسفراز (AST) و آلانين آمينوترانسفراز (ALT)، کلسيفيه شدن نابه‌جا، زيادي کلسيم خون، افزايش غلظت کراتينين سرم، ‌درد عضلاني، درد استخوان‌ها، زيادي حرارت بدن.
مسموميت و درمان
تظاهرات باليني: زيادي کلسيم خون (بي‌اشتهايي، تهوع، ضعف، کاهش وزن، سفتي و دردهاي مبهم، يبوست، اسهال، عقب‌ماندگي ذهني، وزوز گوش، آتاکسي، هيپوتوني، افسردگي، فراموشي، از دست رفتن حس جهت‌يابي، سنکوپ، اغماء، کم‌خوني و اسيدوز خفيف)، عيب کار کليه، کلسيفيه شدن بافت‌هاي نرم، پوکي استخوان (در بزرگسالان)، کاهش رشد طولي و افزايش معدني شدن استخوان (در کودکان و شيرخواران)، مرگ (ناشي از نارسايي کليوي يا قلبي - عروقي).
درمان: براي درمان زيادي ويتامين D همراه با زيادي کلسيم خون ، مصرف اين ويتامين بايد بلافاصله قطع شود و برنامه غذايي کم‌کلسيم مصرف گردد. مصرف زياد مايعات و اسيدي کردن ادرار همراه با درمان علامتي و حمايتي ضروري است.
بحران زيادي کلسيم خون همراه با از دست رفتن آب بدن، عدم هوشياري، اغماء و ازتمي به درمان شديدتري نيازمند است. اولين مرحله، رساندن مايعات کافي به بيمار است؛ تزريق وريدي محلول نمکي نرمال ممکن است به سرعت و به ميزان قابل توجهي دفع ادراري کلسيم را افزايش دهد. يک داروي مدر مؤثر بر قوس هنله (مانند فوروسمايد) را مي‌توان با انفوزيون محلول نمکي نرمال تجويز کرد تا دفع کلسيم را بيشتر افزايش دهد.
اقدامات ديگر شامل تجويز سيترات‌ها، سولفات‌ها، فسفات‌ها، کورتيکواستروئيدها و EDTA است. در صورتي که غلظت کلسيم سرم به‌طور مداوم و قابل توجه افزايش يافته باشد ، بيمار بايد با محلول بدون کلسيم دياليز شود. در صورت درمانِ مناسب و در صورت عدم وجود آسيب دائم، بهبود امکان‌پذير است.
درمان مصرف بيش از حد تصادفي شامل اقدامات حمايتي عمومي مي‌شود. اگر مدت زيادي از بلع دارو نگذشته باشد، واداشتن بيمار به استفراغ يا شستشوي معده ممکن است مؤثر باشد. مصرف پارافين ممکن است دفع دارو از مدفوع را تسريع کند. زيادي کلسيم خون مثل بالا درمان مي‌شود.

مکانيسم اثر:
مکانيسم اثر
ويتامين D يک ويتامين محلول در چربي است. اين ويتامين به عنوان يک هورمون تلقي مي‌شود. ويتامين D همراه با پاراتورمون (PTH) و کلسيتونين، هومئوستاز کلسيم بدن را تنظيم مي‌کند. متابوليت‌هاي ويتامين D موجب تسريع جذب فعال کلسيم و فسفر از روده کوچک، افزايش ميزان جذب مجدد مواد معدني به استخوان و تسريع جذب مجدد فسفات توسط لوله‌هاي کليه مي‌شود.
کمبود ويتامين D به کاهش پيشرونده شنوايي ، راشي‌تيسم در کودکان و نرمي استخوان در بزرگسالان منجر مي‌شود. ويتامين D نشانه‌هاي ناشي از راشي‌تيسم تغذيه‌اي يا نرمي استخوان را برطرف مي‌کند، مگر آن‌که تغيير شکل دائمي بروز کرده باشد.
فارماکوکينتيک
جذب: از روده کوچک به راحتي جذب مي‌شود. وجود صفرا براي جذب اين ويتامين ضروري است. جذب اين ويتامين در موارد بيماري کبدي يا صفراوي و استئاتوره کاهش مي‌يابد.
پخش: عمدتاً در کبد ذخيره مي‌شود ، ولي در چربي، عضلات، پوست و استخوان‌ها نيز يافت مي‌شود. در پلاسما به گلوبولين‌هاي آلفا و آلبومين پيوند مي‌يابد.
متابوليسم: در کبد و کليه به شکل فعال خود متابوليزه مي‌شود.
دفع: عمدتاً از طريق صفرا دفع مي‌شود. تنها مقدار کمي از دارو از طريق ادرار دفع مي‌شود.

فارماكوكينتيك:
موارد منع مصرف و احتياط
موارد منع مصرف: زيادي کلسيم خون، مسموميت بارز با ويتامين D، سندرم سوءجذب، زيادي ويتامين D، حساسيت غير طبيعي به اثرات ويتامين D، کاهش عملکرد کليه.
موارد احتياط: بيماري کرونر، عيب کار کليه و آترواسکلروز، به خصوص در سالخوردگان.

اشكال دارويي:
اشكال دارويي:
Injection: 300,000 U
Capsule: 50,000 U

اطلاعات دیگر:
طبقه‌بندي فارماكولوژيك: مکمل.
طبقه‌بندي درماني: ويتامين (محلول در چربي).
طبقه‌بندي مصرف در بارداري: رده C
نکات قابل توصيه به بيمار
1- دارو را طبق دستور پزشک مصرف نماييد. استفاده از رژيم غذايي صحيح و مکمل‌هاي کلسيم داراي اهميت اساسي است.
2- استفاده از رژيم غذايي صحيح و قرار گرفتن در معرض نور خورشيد معمولاً نياز طبيعي بدن به ويتامين D را تأمين مي‌سازد. هرگز از داروهاي مکمل ويتامين به عنوان جانشين غذا استفاده نکنيد.
3- در صورت بروز هر يک از موارد زير به پزشک مراجعه کنيد:
ضعف، لتارژي، سردرد، بي‌اشتهايي، کاهش وزن، تهوع، استفراغ، کرامپ‌هاي معده، اسهال، يبوست، سرگيجه حقيقي، تشنگي بيش از حد، دفع بيش از حد ادرار، خشکي دهان، درد عضلاني يا درد استخواني.
4- از مصرف طولاني‌مدت و همزمان پارافين با ويتامين D خودداري کنيد. در صورت استفاده طولاني‌مدت از دياليز، از مصرف همزمان داروهاي ضد اسيد حاوي منيزيم با اين دارو خودداري کنيد.
5- مقدار مصرف مجاز روزانه براي بزرگسالان کوچک‌تر از 25 سال، 400 واحد و بزرگ‌تر از 25 سال 200 واحد است. مصرف مقدار روزانه 400 واحد نياز تمام گروه‌هاي سني را تأمين مي‌کند، مگر آن‌ که بيمار در تماس با اشعه ماوراي بنفش قرار گرفته باشد.
مصرف در كودكان: بي‌ضرري و اثربخشي مصرف مقادير بيش از مقدار روزانه در کودکان سالم و در کودکاني که دياليز مي‌شوند، ثابت نشده است. مقدار مصرف کودکان بايد جداگانه تعيين و زير نظر دقيق پزشک مصرف شود.
مصرف در شيردهي: مقادير کمي از ويتامين D در شير ترشح مي‌شود. اين دارو در دوران شيردهي بايد با احتياط تجويز شود.
ملاحظات اختصاصي
1- حساسيت مفرط به ويتامين D ممکن است ناشي از زيادي بدون علت مشخص کلسيم خون در نوزادان باشد. در اين موارد، مصرف ويتامين D بايد به شدت محدود شود.
2- استفاده از رژيم غذايي مناسب داراي کلسيم براي دستيابي به پاسخ باليني به درمان با ويتامين D ضروري است.
3- به محض بروز بهبود باليني، تنظيم مقدار مصرف دارو ضروري است. مصرف دارو با کمترين مقدار ممکن شروع شود و بدون پيگيري دقيق کلسيم سرم نبايد به مقدار مصرف افزوده شود. مقدار مصرف روزانه کلسيم تخمين زده شود و در صورت لزوم تنظيم گردد. مقدار مصرف مايعات کافي باشد. در موارد راشي‌تيسم مقاوم به ويتامين D، فاصله ميان مقادير درماني و سمي بسيار کم است. در صورت مصرف مقادير زياد درماني، با اندازه‌گيري غلظت‌هاي ادراري کلسيم، فسفات و ازت اوره خون پيشرفت بيمار بررسي شود.
4- غلظت سرمي کلسيم، فسفات، منيزيم و آلکالين فسفاتاز به‌طور دوره‌اي اندازه‌گيري شود؛ در بيماران مبتلا به کم‌کاري پاراتيروئيد و بيماراني که دياليز مي‌شوند، غلظت کلسيم و فسفات در ادرار 24 ساعته اندازه‌گيري شود. در طول مرحله اول درمان، غلظت کلسيم سرم دو بار در هفته اندازه‌گيري شود. غلظت سرمي کلسيم بايد بين mg/dl 10-9 حفظ شود.
5- حاصل ضرب غلظت کلسيم سرم در غلظت فسفات نبايد از 70 تجاوز کند، وگرنه ممکن است موجب رسوب فسفات کلسيم شود. شدت زيادي پيشرونده کلسيم خون ناشي از مصرف بيش از حد ممکن است نياز به توجهات ويژه داشته باشد. زيادي مزمن کلسيم خون ممکن است به کلسيفيه شدن عمومي عروق، کلسينوز کليوي و کلسيفيه شدن ساير بافت‌هاي نرم منجر شود. ارزيابي راديولوژيک يا با استفاده از لامپ شکافدار (Slit Lamp) ممکن است براي تشخيص اوليه نواحي مشکوک مفيد باشد.
6- در بيماران داراي کليه سالم، زيادي مزمن کلسيم خون ممکن است همراه با افزايش کراتينين سرم باشد. اين امر معمولاً برگشت‌پذير است، ولي توجهات لازم به عواملي که ممکن است موجب زيادي کلسيم خون شوند، مبذول شود.
7- غلظت آلکالين فسفاتاز سرم معمولاً قبل از زيادي کلسيم خون کاهش مي‌يابد و ممکن است نشان‌دهنده زيادي نهفته کلسيم خون باشد. در صورت بروز زيادي کلسيم خون، مصرف دارو بايد فوراً قطع شود. بعد از طبيعي شدن غلظت سرمي کلسيم مصرف دارو با مقادير کمتر از سر گرفته شود.
8- مقدار ويتامين D موجود در غذاهاي مقوي ، مکمل‌هاي غذايي و ساير داروهاي مصرفي به‌طور همزمان ارزيابي شود. در طول درمان ممکن است محدوديت مصرف ويتامين D در مواد غذايي ضروري باشد.
9- در موارد کم‌کاري پاراتيروئيد ممکن است مصرف کلسيم، هورمون پاراتيروئيد يا دي‌هيدروتاکيسترول ضروري باشد.