تازه‏های صنعت کشتی‏سازی عبور از مرز سرعت

مهندسین علم هوانوردی در فرانسه به تازگی برای حل معضلات حمل و نقل دریایی و نیازهای این صنعت اقدام به ساخت سازه‏ای با سرعت بالا بر اساس تكنولوژی‏های موجود كرده‏اند.
نتیجه این فعالیت‏ها، نسل جدیدی از كشتی‏های مقرون به صرفه است كه در آنها هم از اثر جاذبه و هم از تكنولوژی بالشتك هوا استفاده شده است. این كشتی‏ها كه Grefco (ground effect vehicle) نامیده می‏شوند به عنوان جایگزینی قابل رقابت با انواع موجود فری‏ها (Ferry) درنظر گرفته شده‏اند. طراحان این كشتی از كاهش هزینه‏های عملیاتی و سرمایه واقعی این نسل جدید تا سطحی خبر می‏دهند كه بتواند رویكرد حمل و نقل را از سایر بخش‏ها به حمل و نقل دریایی معطوف سازد.
مزیت عمده این طرح جدید نیاز به انرژی كمتر همزمان با سرعت بالای حدود ۵۰ گره دریایی است. همچنین پایداری موثر و مقاومت در شرایط بد جوی آن را به سازه‏ای دوزیست تبدیل كرده است. درواقع طراحی این وسیله، براساس سیستم‏های جلو برنده دریایی صورت گرفته است. اولین گروه از Grefcoها كشتی‏هایی با طول ۶۰ تا ۱۳۵ متر هستند كه عملكردی مشابه فری‏ها، رو - پكس و كشتی‏های باری دارند. برای اعتبار بخشی به این طرح و بررسی جنبه‏های دیگر تولید این كشتی، ۵ نمونه اولیه از آن در فرانسه ساخته شد كه ۱۵ متر طول و ظرفیت حمل ۱۸ مسافر را داشتند. حامیان مالی این پروژه مدعی هستند كه استفاده از كشتی‏های با بالشتك هوا كه پیش از این طراحی شده بود به دلیل قصور در اجرای عملیاتی و هزینه بالا و قابل مقایسه آن با توفیق چندانی مواجه نشد. اما طراحان این وسیله، معتقدند كاربرد ملخ هواپیماها در این كشتی تاثیر چندانی بر سرعت ندارد و استفاده از توربین‏های گازی نیز اگرچه در كاهش وزن آن موثر است، سبب تحمیل هزینه‏های اضافی و تولید صدای ناهنجار خواهد شد. از دیگر معضلات نسل پیشین كشتی‏های با بالشتك هوا نیاز به انرژی زیاد، هزینه‏های عملیاتی بالا و تاثیر نامطلوب آن بر محیط زیست بود. كشتی Grefco جدید به طور كامل خارج از آب كار می‏كند و تنها بخش‏های معلق متصل به آن و جلو برنده‏ها در آب شناور هستند. برای دستیابی به پتانسیل كامل موثر بالشتك هوا، عرض سراسری آن بیشتر از بدنه در نظر گرفته شده و سیستم پشتیبان هوا نیز به چهار محفظه مجزا با ورودی هوای جداگانه تقسیم شده است. همچنین، كلیه اتصالات معلق و سیستم‏های كنترل به صورت متراكم طراحی شده‏اند تا از هرگونه نشت هوا جلوگیری كرده و از میزان نیروی لازم برای نگهداری بالشتك هوا بكاهند. حاشیه كوتاه و اصطكاك سطحی سبب كاهش نیروی موردنیاز برای سیستم‏های جلوبرنده و در نتیجه افزایش سرعت خواهد شد.
علاوه بر طراحی‏های صورت گرفته، پیش‏بینی می‏شود كشتی‏های Grefco مطلوبیت بیشتری برای مسافران دریایی نسبت به دیگر انواع كشتی‏های پرسرعت در شرایط نامساعد جوی خواهند داشت. این امر به دلیل وجود سیستم كنترلی است كه با تضعیف نیروهای عمومی، هم سبب راحتی مسافران و هم سبب ایمنی بار یا كشتی می‏شود. مطالعات مقدماتی در این خصوص نشان داد این كشتی‏ها قادر به تحمل وضعیت‏های مختلف جوی در دریا هستند و سرعتی بین ۱۰ تا ۵۰ گره دریایی خواهند داشت. همچنین این كشتی‏ها در مقابل موج‏های سهمگین و با سرعت بالا مقاوم بوده و كمترین میزان دریازدگی در آنها تجویز شده است.
به دنبال این تحقیقات تلاش‏های تبلیغاتی گسترده‏ای برای كشتی‏های Grefco با استاندارد طراحی ۳۲۰dwt (۵۸ متر طول سازه، ۶۲ متر طول كشتی و ۳۷ متر تیر سراسری) كه توسط دو موتور دیزلی با مجموع قدرت ۱۴۷۰۰ كیلووات كشیده می‏شود، انجام گرفت. این كشتی قادر خواهد بود به سرعتی حدود ۵۰ گره دریایی و با قدرتی كمتر از ۱۱۰۰۰ كیلووات نیز دست یابد. مدل ScF ۵۶-۶ مسافربری این كشتی كه برای ۶۸۰ مسافر و حمل ۱۲۰ اتومبیل طراحی شده، قادر است رو - روی حمل بار شامل ۸ اتوبوس و ۸۰ اتومبیل یا ۴ كامیون به طول ۳۰ متر را جابجا كند.
در آینده، خانواده Grefcoها تا ۱۳۵S كه ظرفیت وزن خشكه ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ تن را خواهند داشت و به سرعت بالای ۷۰ گره دریایی خواهند رسید، توسعه خواهند یافت.
●چشم‏انداز صنعت كشتی‏سازی در تایلند
»دورنمای روشنی برای صنعت كشتی‏سازی تایلند پیش‏بینی می‏شود«. این مسئله زمانی مطرح شد كه در ژانویه سال گذشته دولت این كشور مجموعه‏ای از لوایح را در جهت توسعه و كمك هرچه بیشتر به این صنعت به تصویب رساند. این لوایحه كه توسط وزارت صنایع این كشور پیشنهاد شده بود علاوه بر ساخت كشتی، ورود به عرصه تعمیرات را نیز مدنظر قرار داده، علاوه بر این، اصلاح قوانین و مقررات مربوط و مدیریت موثر را خواستار شده بود. در همین راستا، برای ترویج و حمایت از این صنعت و در یك اقدام فوری، پیشنهاد تاسیس نهاد صنعتی كشتی‏سازی طی ۵ سال آینده داده شد و به این منظور سایت مناسبی برای این نهاد اختصاص یافت. یكی دیگر از اقدامات مهم در این خصوص، توسعه بنادر موجود برای تسهیل حمل و نقل دریایی به ویژه حمل و نقل كالا در مناطق ساحلی است. علاوه بر این، بنادر دیگری برای كاهش حمل و نقل جاده‏ای در دیگر مناطق این كشور احداث خواهد شد. این امر سبب صرفه‏جویی و ذخیره انرژی خواهد شد كه قیمت آن روز به روز در حال افزایش است.
براساس مصوبات بلندمدت دولت این كشور كه بین ۵ تا ۱۰ سال آینده اجرایی خواهد شد، بودجه‏ای برای توسعه این صنعت و تعمیرات آن اختصاص داده می‏شود. همچنین بر اساس مطالعاتی كه در آینده انجام خواهد گرفت، میزان تقاضای نیروی انسانی در این صنعت تعیین خواهد شد. در جهت جذب نیروی انسانی و كاركنان بیشتر برای این صنعت نیز، مشوق‏هایی در نظر گرفته شده تا محققین بیشتری را برای كار در صنعت كشتی‏سازی و تعمیرات برای پاسخگویی به نیاز یاردهای كشتی‏سازی تحریك كند.
اقدام دیگر، تاسیس موسسه‏ای برای ارتقای مهارت‏ها در این صنعت و دستیابی به استانداردهای بین‏المللی است. همچنین صنایع وابسته، چون مواد خام وتجهیزات و كارخانجات آهن و فولاد، ماموریت دارند برای جذب كشتی‏سازان خارجی به بستن قراردادهای جوینت ونچر با كارآفرینان این كشور، تمامی تلاش خود را به كار گیرند.
درخصوص اصلاح قوانین و مقررات مربوط نیز، دولت این كشور درصدد حذف تعرفه‏های گمركی واردات ماشین‏آلات، مواد خام و تجهیزات لازم برای صنعت ساخت و تعمیر كشتی است. علاوه بر این امتیازات ترفیعی به همراه معافیت‏های مالیاتی به سرمایه‏گذاران در این صنعت اختصاص داده خواهد شد. فناوری‏های نرم‏افزاری و سیستم‏های مدرن مدیریتی نیز با فرایند تولید در یاردهای كشتی‏سازی هماهنگ خواهد شد. در این باره، دولت اقدام به تشكیل كمیته رهبری برای سرپرستی و تسهیل این صنعت خواهد كرد. این كمیته همكاری با كشورهای مختلف در چندین منطقه و در زمینه‏های تكنولوژی، تخصصی، توسعه نیروی انسانی و تحقیق و توسعه را ترویج خواهد داد.
علاوه بر این، پایگاه داده‏ها برای صنعت ساخت و تعمیر كشتی ایجاد خواهد شد. این بانك داده‏ها شامل اطلاعاتی درخصوص صنایع و تجارت‏های وابسته نیز خواهد بود. دولت این كشور موسساتی را برای ترجمه این استراتژی به یاری گرفته تا این برنامه‏ها هرچه بیشتر به سمت عملیاتی شدن پیش روند.

افسانه حسین‏زاده

منبع : مجله گسترش صنعت