سه شنبه, ۱۱ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 30 April, 2024
مجله ویستا

دب، دخ، دد


دَبّه بى‌روغن نمى‌شود
رک: از دَبّه کسى ضرر نديده
دَبّه را گر به درخت چنار بياويزى روغن مى‌دهد
رک: از دَبّه کسى ضرر نديده
دختر بايد با چادر به خانهٔ شوهر برود و با کفن بيرون بيايد
زن با چادر عروسى به خانهٔ شوهر مى‌آيد و با کفن بيرون مى‌رود
دختر٭ بعد از سه روز خودش را عزيز مى‌کند
نظير: دختر گفته است تا سه روز مرا بيرون نکنيد ببينيد چطور جاى خودم را باز کنم!
٭ مقصود اولادِ دختر است
دختر، به تو مى‌گويم! عروس، تو بشنو!
رک: در، به تو مى‌گويم! ديوار تو گوش کن!
دختر به مادر مى‌مانَد گوساله به گاو (يا: گوساله به گاو مى‌رود دختر به مادر)
دختر به مادر مى‌رود گوساله به گاو (عا).
دختر تخم ترتيزک است (زود رشد مى‌کند)
نظير: دختر مثل کدوست يک شب مهتاب رشد مى‌کند
دختر تنبل مادرِ کدبانو را دوست دارد
دختر خوب از قبيله و اسب خوب از طويله بيرون نمى‌رود
دختر دوشيزه را شوى دوشيزه بايد (قابوس‌نامه)
نظير: زن جوان را گر تيرى در پهلو نشيند بِهْ که پيرى (سعدى)
دختر سياه‌رويِ سفيدبخت جاش رو تخت، دختر سفيد‌رويِ سياه‌بخت جاش تو مطبخت (= مطبخ) (عا).
دختر قاضى را ننه بزرگ هم که باشد مى‌گويند 'دختر قاضي' !
دختر که رسيد به بيست به حالش بايد گريست!
دختر مثل کدوست يک شب مهتاب رشد مى‌کند
نظير: دختر تخم ترتيزک است
دختر مى‌خواهى مادرش را ببين، کرباس مى‌خواهى پهنايش را ببين (عا).
نظير:
مادر را ببين، دختر را مپرس
ــ مادر را ببين دختر را بگير 
ــ برادر را ببين خواهر را بگير
ــ دُختى که نکوست از برارش پيداست
دختر ناودان طلاست!
تولد دختر در يک خانواده سبب افزايش نعمت و ثروت در آن خانواده است
دختر همسايه هر چه چِل‌تر براى ما بهتر! (يا: دختر همسايه هر چه خُل‌تر...)
دخترى را که مادرش تعريف کند براى آقادائى‌اش خوب است! (عا).
دُختى که نکوست از برارش پيداست
رک: دختر مى‌خواهى مادرش را ببين...
دخل آب روان است و خرج آسياب گردان (سعدى)
ددِ آزموده بِهْ از مردمِ ناآزموده
نظير: ديو آزموده بِهْ از مردم ناآزموده (قابوس‌نامه)
نيزرک: آزموده را به ناآزموده مفروش
دد از آدميزادهٔ بد بِهْ است٭
٭ مقتبس از مصراع دوم اين بيت سعدى:
نه هر آدميزاد از دد بِهْ است که دد ز آدميزادهٔ بد بِهْ است
دَدَه به دائى‌اش مى‌رود، بَبَه به باباش (عا).
رک: فرزند حلال‌زاده به خالويش مى‌رود


همچنین مشاهده کنید