گرمازدگی کودکان، گیاهان دارویی موثر

دكتر محمدحسین صالحی سورمقی؛ استاد دانشكده داروسازی دانشگاه تهران نیز در مورد اینكه چه گیاهان دارویی برای پیشگیری و تسكین گرمازدگی (آفتاب‌زدگی) در تابستان به ویژه برای كودكان موثرند، گفت: «یكی از بهترین مواد طبیعی برای گرمازدگی در همه سنین، آبلیمو یا عصاره لیمو (آبمیوه لیموترش) می‌باشد. آبلیمو دارای خواصی از جمله ضدسم بعضی سموم، ضدتب، ضدورم، ضدكمبود ویتامین C، ضدشكنندگی عروق موئین، ضدسم تریاك، كاهش‌دهنده كلسترول خون، مقوی كبد و پانكراس و ضد بعضی میكروب‌هاست.
برای استفاده صحیح از آبلیمو، هیچگاه نباید آن را به صورت مستقیم به مصرف خوراكی رسانید، چون می‌تواند باعث صدمه زدن به مینای دندان شود و همیشه باید به حالت رقیق‌شده مانند شربت آبلیمو یا در سالادها و یا به همراه غذا مصرف شود.
یكی از بهترین شربت‌هایی كه می‌تواند در فصول گرم به خصوص در مسافرت به نواحی گرم كه امكان مسمومیت هم زیاد می‌شود مورد مصرف قرار گیرد، شربت آبلیمو است.

همچنین استفاده از شربت آبلیمو و اشكال دیگر آبلیمو برای جلوگیری از دل به هم‌خوردگی و دریازدگی در مسافرت‌های دریایی بسیار مفید است. همچنین آبلیمو به علت داشتن ویتامین C می‌تواند باعث جذب بیشتر آهن موجود در سبزیجات، میوه‌ها و غذاها گردد».

 

وی افزود: «از دیگر مواد موثر برای جلوگیری از گرمازدگی، خاكشی است. دانه‌های خاكشی وقتی در آب قرار می‌گیرند، موسیلاژ (مواد قندی سنگین) آنها با جذب آب متورم می‌شود. با نوشیدن مخلوط خاكشی در آب (آب سرد) به خصوص در فصول گرم از عطش و گرمازدگی جلوگیری می‌شود. دانه‌های خاكشی دارای خاصیت مقوی بوده و مصرف آن برای كودكان بلامانع است. می‌توان این مخلوط را كمی شیرین كرد تا كودكان میل بیشتری به خوردن آن داشته باشند».
دكتر صالحی در ادامه، به تخم شربتی اشاره كرد و گفت: «دانه‌های ریحان كه به نام تخم شربتی در ایران مشهورند، دانه‌های ریز و سیاه‌رنگی هستند كه روی آنها از موسیلاژ پوشیده شده است و وقتی در آب قرار می‌گیرند، متورم می‌شوند. تخم شربتی را در طب سنتی ایران به عنوان خنك‌كننده، لینت بخش و رفع‌كننده التهابات دستگاه مجاری ادرار مصرف می‌كنند.
مخلوط تخم شربتی در آب (آب سرد)، خاصیتی شبیه به خاكشی دارد و می‌تواند در فصول و نواحی گرم برای رفع عطش و گرمازدگی مورد استفاده قرار گیرد. به مخلوط تخم شربتی و آب سرد هم می‌توان كمی شكر یا قند افزود تا كمی شیرین شود».
وی افزود: «مرزه نیز گیاهی است كه در اكثر نقاط دنیا و ایران به صورت سبزی خوراكی مصرف می‌شود و با توجه به بوی خوب و نافذ آن به صورت مخلوط با ادویه‌جات نیز مصرف دارد. مهم‌ترین خواص مرزه شامل اثرات ضد درد، ضدآرتریت، ضدمیكروب، ضدسرطان، ضدترشح ادرار، ضدالتهاب، ضدویروس تبخـال، ضـداكسـیدان، ضـدكرم، ضداسپاسـم، هضم‌كننده غذا، خلط آور و مسكن می‌باشد.
از قدیم در اروپا از مرزه به عنوان ضدتشنگی به خصوص در افراد مبتلا به مرض قند استفاده می‌شده و می‌تواند به منظور كاهش عطش و گرمازدگی حاصل از فصول و نواحی گرم مصرف گردد».
وی در پایان گفت: «تخم مرزه در طب سنتی ایران به عنوان ضددردهای عضلانی و روماتیسم مورد مصرف بوده است».