گفتگو با مرادي كرماني، هيچوقت بزرگ نمي‌ شوم

 فارس:

هوشنگ مرادي كرماني در مراسم بزرگداشتش با عنوان «چهل سال نوشتن» گفت: من شرمنده دوستانم كه خيلي سعي مي‌كنند مرا بزرگ كنند، ولي من هيچوقت بزرگ نمي‌شوم.

مراسم بزرگداشت هوشنگ مرادي كرماني، با عنوان «چهل سال نوشتن» عصر روز چهارشنبه 5 تير در خانه هنرمندان برگزار شد.
باسچي، ‌مترجم آثار هوشنگ مرادي كرماني گفت: پيشينه ادبيات مدرن كودك در تركيه به 160 سال پيش برمي‌گردد در طي سال‌هاي رشد و بالندگي اين ادبيات در تركيه به نويسندنگان زيادي برمي‌خوريم.
وي افزود: تجربه سال‌ها زندگي در ايران و آشنايي با دوستان مرا با مرادي كرماني و آثارش آشنا نمود همچنين به خاطر فضاهاي داستاني كه در كوچه مي‌گذرد مرا ياد رمان نويس بزرگ ترك ياشار كمال مي‌اندازد.
مترجم آثار مرادي كرماني به زبان تركي اظهار اميدواري كرد كه با ترجمه آثار وي گامي در جهت آشنايي كودكان و فرزندان سرزمينش بردارد.
فريدون عموزاده خليلي نويسنده كودك و نوجوان با بيان اينكه براي صحبت درباره مرادي كرماني با توجه به حجم كارهاي زياد او بايد يك پژوهش و مطالعه‌اي فراوان انجام شود اظهار داشت:‌ من نه اين توان و نه اين امكان را داشتم كه بتوانم براي صحبت‌هاي امروزم اين كارها را انجام بدهم فقط ديشب از طريق روزنامه‌ها مطلع شدم كه امروز چنين برنامه‌اي برگزار مي‌شود و بخاطر دين به استاد و ادبيات كودك از آقاي اقبال زاده خواستم وقتي را نيز براي صحبت به من اختصاص دهد.
وي عنوان كرد:‌ كاري كه مرادي كرماني انجام داد اين بود كه سبك جديدي ايجاد كرد اگر از خودش بپرسيد ادعاي سبك سازي ندارد.
عموزاده خليلي در بيان ويژگي‌هاي قصه‌هاي مرادي كرماني بيان داشت: در آثار او يك رئاليسم اختصاصي وجود دارد كه با مترهاي نقد ادبي سنجيده نمي‌شود. از يك سو كارهايش به چخوف پهلو مي‌زند. كه نوع شوخ‌طبعي‌هايي كه در قصه‌هايش وجود دارد بيانگر اين موضوع است و در قصه‌هاي مجيد و كارهاي اخيرش رگه‌هايي از اين بيان طنزآلود مشاهده مي‌شود.
وي تصريح كرد: با وجود اين مرادي كرماني نه به چخوف و نه به ونه گات كه اواخر شوخ‌طبعي‌هايش مطرح شده نگاه نمي‌كند نه اينكه خواننده آثار اينها نيست ولي سبك خاص قصه نويسي او ساده نويسي، صفا و صميمتش است.
معصومه انصاريان پژوهشگر نيز به صحبت درباره نقش زنان در ادبيات ايران و بخصوص آثار مرادي كرماني پرداخت و گفت: تبعيض جنسي يكي از گرفتاري‌هاي اصلي جامعه ماست. از اين زاويه كتاب‌هاي كودك و نوجوان و به خصوص كتاب‌هاي مرادي كرماني در فرهنگ سازي نقش دارد.
وي با اشاره به پژوهشش درباره كتاب‌هاي قصه‌هاي مجيد نخل و ماه شب چهارده اذعان داشت: بي بي در قصه‌هاي مجيد اگر شهرتش به اندازه مجيد نباشد كمتر از او نيست مي‌بينيم كه اين شخصيت آدم سنتي است ولي همه دوستش دارند. وقتي عصباني مي‌شود تند و تيز است و وقتي خوشحال است زبان گرم و گيرايي دارد.
انصاريان تصريح كرد: برخلاف بسياري از زنان خانه‌نشين شخصيت بي‌بي داراي ارج و قرب اجتماعي است و درحالي كه زن‌هاي به سن و سال او نياز به حمايت دارند بي بي خود حامي و دستگير است.
اين پژوهشگر شخصيت خاور در كتاب خمره را به عنوان نمونه ديگري ذكر و عنوان كرد: معمولا قهرمان داستان‌ها مرد هستند ولي قهرمان خمره زني را معرفي مي‌كند كه در فضاي بسته روستا مي‌تواند يك هويت اجتماعي داشته باشد. او هم دوست داشتني است و در شرايط خاصي مي‌تواند الگوي دختران باشد.
شهرام اقبال زاده سخنگوي انجمن نويسندگان كودك و نوجوان با بيان اينكه آثار مرادي كرماني نياز به تعريف و تمجيد من ندارد گفت:‌مرادي كرماني سبك جديدي از ساده‌نويسي، صميمي نويسي و در عين حال عميق نويسي همراه با طنز گزنده در آثارش وجود دارد.
وي با بيان اينكه مرادي كرماني هرگز ادا در نمي‌آورد تصريح كرد: من معتقدم مرادي كرماني بشدت از چخوف تاثير گرفته ولي هرگز اداي چخوف را در نمي‌آورد. فلوبر مي‌گويد سبك يعني نوع زندگي انسان و مرادي كرماني از خودش و زندگيش نوشته است.
اقبال زده اضافه كرد: مرادي كرماني كمابيش زندگي اش زندگي ماكسيم گوركي است چرا كه او هم پدر و مادرش را از دست داده و با پدر بزرگ و مادربزرگش زندگي كرد با اين وجود مرادي كرماني هرگز از هيچ كدام اينها تقليد نمي‌كند و مرحله به مرحله زندگيش را در آثارش توصيف مي‌كند.
اين نويسنده كودك و نوجوان با بيان اينكه هگل اولين شرط هنر جهاني را اصالت و صميمت مي‌داند بيان داشت:‌ مي‌گويند اولين كسي كه معشوق را به گل تشبيه كرد شاعر بود و دومين نفر احمق. تقليد هرگز هنر نيست در فلسفه هم كسي كه فلسفه ديگران را تكرار مي‌كند فيلسوف نيست و شايد فقط مفسر باشد.
اقبال زاده با اشاره به شخصيت مجيد اظهار داشت: مجيد بازتابي از شخصيت هوشو است كه در كودكي هوشنگ را هوشو صدا مي‌كردند. بچه‌هاي شهر امروز با قصه‌هاي روستايي مرادي كرماني ارتباط برقرار مي‌كنند چرا كه او از رنج خودش رنج نسلش و رنج ايراني‌ها نوشته است.
از نقد اجتماعي بدون شعار نوشته است و در عين حال هرگز بي‌آنكه اداي شهروندان غربي را درآورد او هم شهري شده است.
نوش‌آفرين انصاري پژوهشگر ادبيات كودك و نوجوان در سخنان خود به دلايل شوراي كتاب كودك درباره علل معرفي مرادي كرماني به جايزه‌هاي جهاني،‌ضمن بيان ويژگي‌هاي جايزه‌هاي كودكان هانس كريستن آندرسن و آلما گفت: ترجمه اثر به زبان‌هاي زنده دنيا،‌ استمرار در نوشتن طي سال‌هاي زياد،‌ تجديد چاپ مكرر قصه‌هاي او،‌ موجود بودن آثارش به شكل كتاب گويا، پژوهش‌هاي مستقلي كه در مورد وي انجام شده، عضو پيوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسي بودن، اقتباس از بسياري از قصه‌هايش در ساخت فيلم‌هاي سينمايي و تلويزيوني و همچنين شاهوند افتخاري برخي شهرهاي كشور و برگزاري بزرگداشت‌هاي مهم در دانشگاه‌ها و توجه وزارت بهداشت به ابعاد روان‌شناسانه آثارش همگي دلايل شوراي كتاب كودك براي معرفي و ارسال پرونده مرادي كرماني به سوئد است.
هوشنگ مرادي كرماني گفت: داستان من داستان آن بچه‌اي است كه دست و پاي كوچك و اندام نحيفي داشت و مادر و پدرش دوست داشت كه آن بچه پهلوان شود. ولي آن بچه نمي‌توانست اين بزرگداشت‌ها هم براي من همين طور است و من هيچ وقت بزرگ نمي‌شوم لذا اين قدر دوستان مرا بزرگ نكنند. البته از دوستان تشكر مي‌كنم ولي من شرمنده‌ام كه بزرگ نمي‌شوم.
وي پس از تشكر مسوولان برگزاركننده اين برنامه بخصوص ناشر آثارش بيان داشت: واقعا حرفي براي گفتن ندارم وقتي پائين روي صندلي نشسته بودم و بچه‌ها يكي يكي مي‌آمدند و حرف مي‌زدند،‌ قصه‌هاي مرا مي‌خواندند، نمايشنامه‌هاي مرا اجرا مي‌كردند با خود فكر مي‌كردم 50 سال با اينها اختلاف سني دارم و چقدر خوب توانستم با وجود اين اختلاف نسلي آنها را به كتاب خواندن تشويق كنم.
مرادي كرماني تصريح كرد: اين چيزي است كه هر نويسنده‌اي آرزويش را دارند و من خوشحالم كه با آثارم دل‌ها را لرزانده‌ام و خواب‌ها را گرفته‌ام.
وي در پاسخ به دختري كه معتقد بود او زياد در آثارش از فقر مي‌نويسد گفت: دخترم من نمي‌توانم از فقر ننويسم مثل اين است كه از من بپرسيد چرا قدت اين قدر است؟ پاسخش اين است كه مادرم مرا اينطور زاييده و پس از يك برهه‌اي قد من همينقدر مانده است البته جز فقر در آثارم از بي‌فرهنگي هم حرف زده‌ام ولي خودم نبايد اين‌ها را بگويم.
مرادي كرماني كه علاقه‌اي به سخنراني بيش از حد از خود نشان نمي‌داد عنوان كرد:‌ من سخنران نيستم و هرچه كه مانده در كتاب‌هايم مي‌گويم تلاش مي كنم كه خوب بنويسم و از خانواده و همه كساني كه مرا كمك مي‌كنند تشكر مي‌كنم.
وي در پاسخ به سوال ديگري كه مخاطب خود را چه كساني مي‌داند خاطرنشان كرد: وقتي كه مي‌نويسم به هيچ عنوان به اينكه چه كسي آنرا مي‌خواند و همچنين به تقسيم بندي‌هاي مرسوم فكر نمي‌كنم. همه چيز را براي خودم ساده مي‌كنم و اين حس كودكانه هميشه در من وجود دارد و نمي‌توانم خودم را بزرگ كنم و وقتي مي‌نويسم با تمام وجود مي‌نويسم و به ترجمه شدن، فروش آثار،‌بزرگ شدن و تشويق كردن فكر نمي‌كنم.
اجراي نمايش، شعر و قصه‌خواني، نقد سه كتاب مرادي كرماني و آمارگيري از جزئيات كتاب‌هاي مرادي كرماني از ديگر بخش‌هاي اين برنامه بود كه همگي توسط نوجوانان انجام شد و نشاطي در مراسم و حاضران پديد آورد.
در آمارگيري نوجوانان كه با جامعه آماري 66 نفر، متشكل از 33 دختر و 33 پسر صورت گرفته آن‌ها از مرادي كرماني خواستند نوگرايي را با سبك خود و با استفاده از فرهنگ اصيل ايراني در آثارش اعمال كند تا رشد همه جانبه باشد و نوجوانان فقط به سمت كتاب‌هاي تجاري غرب نروند.