بالا آوردن شیر در نوزادان

تبیان: حتي آن هايي كه خودشان هم بچه ندارند حتما اين صحنه را ديده اند كه نوزاد شيرخواري كه با خوشحالي در بغل مادرش نشسته، ناگهان كمي شير غليظ بالا مي آورد و از گوشه دهانش روي يقه مادر روان ميشود. اصلا خيلي ها ميگويند بوي خوب بچه، تركيبي از بوي نرم كننده لباس هايش و بوي پودر بچه و بوي ترش شيري است كه بالا آورده است!
چرا بچه شير بالا مي آورد؟
اكثر بچه ها معمولا بعد از شير خوردن و زماني كه براي آروغ زدن به پشت شان مي زنيد شير بالا مي آورند. اين اتفاق معمولا چند دليل ساده دارد كه نيازي به نگراني در موردشان نيست. در واقع اين كار نوعي واكنش ايمني بچه در برابر مشكلات گوارشي است.
شايعترين سن براي بالا آوردن شير در نوزادان حوالي 4 ماهگي است. اگرچه ممكن است اين مسئله با بزر گتر شدن آنها هم ادامه پيدا كند. دليل اصلي اين اتفاق آن است كه سيستم گوارشي بچه هنوز تكامل پيدا نكرده و غذا ميتواند همراه با حباب هاي هوا كه كودك موقع شير خوردن بلعيده است بالا بيايد. معمولا بالا آوردن مقدار كمي شير كاملا معمولي تلقي ميشود. براي جلوگيري از اين اتفاق ميتوانيد در هر وهله از غذا دادن به كودك زياد به او شير ندهيد چون با زياده از حد غذا خوردن كودك احتمال بالا آوردن بيشتر خواهد شد. براي كودكاني كه زياد بالا ميآورند توصيه ميشود مقادير كم شير در دفعات زياد به كودك داده شود و بعد از هربار شير دادن هم بايد به پشت كودك زد تا آروغ بزند و هواي بلعيده شده را دفع كند. اين را درنظر داشته باشيد كه معده كودك بسيار كوچك است و خيلي زودتر از آ نكه شما فكرش را بكنيد معده اش پر شده است و به همين دليل سريع بالا ميآورد. علت ديگر بالا آوردن كودك همان دليل ساده آروغ زدن است. هواي بلعيده شده كه به صورت آروغ دفع ميشود همراه با خود مقداري شير تازه خورده شده را كه در مسير باريك دستگاه گوارش كوچك كودك بين اين هواها گير افتاده است به بيرون ميريزد.اگرچه اين مسئله طبيعي است اما بهتر است جلوي آن گرفته شود. با شير دادن كودك در محيطي آرام و در وضعيتي نيمه نشسته و عمودي ميتوان از بلعيدن هواي اضافي جلوگيري كرد. بهتر است به موقع به كودك شير بدهيد؛ نگذاريد كودك به علت گرسنگي زياد بي قراري كند چون در اينصورت كودك با عجله شير خواهد خورد و بيشتر هوا خواهد بلعيد. به غير از اين عصبي خواهد شد و آرام كردنش مشكلتر خواهد بود. همچنين شما متوجه نخواهيد شد چه موقع سير شده است و احتمالا باعث بيشتر شير خوردن كودك و موجب بالا آوردن بيشتر خواهدبود.

براي جلوگيري از بالا آوردن كودك به هيچ وجه به او در جايي مثل ماشين شير ندهيد و توجه داشته باشيد هيچ چيزي به شكمش فشار وارد نكند. براي اين كار لباس و پوشك بچه را چك كنيد كه زياد محكم بسته نشده باشد. حداقل تا نيم ساعت بعد از شير دادن بچه را تكان نداده و در جايي مثل ماشين يا گهواره قرارش ندهيد. بهتر است در اين زمان كودك را در بغل بگيريد تا در حالت ايستاده باشد و آرام راه برويد تا كودك هم آرام شود.
چه زماني بايد نگران بالا آوردن كودك بود؟
بالا آوردن ساده شير با استفراغ فرق دارد اما در بچه ها كه غذايي به غير از شير نمي خورند فهميدن اين مطلب كار راحتي نيست. توجه داشته باشيد كه استفراغ شدت بيشتري دارد و معمولا حجمش هم بيشتر است و بوي آن هم با بالا آوردن طبيعي شير فرق دارد. استفراغ اگر همراه با تب و اسهال باشد نشانه خوبي نيست و معمولا علامت يك بيماري عفوني است. در اين حالت مراقب نشانه هاي دهيدراسيون ( از دست دادن مايع ) باشيد. گاهي اوقات هم اين بالا آوردن ناشي از رفلاكس است كه مشابه همين بيماري در بزرگسالان است. با اين تفاوت كه علت رفلاكس در كودكان به خاطر تكامل نيافتن سيستم گوارش و اسفنكتر مري به معده است كه كاملا بسته نمي شود و بازگشت مواد غذايي همراه با اسيد معده به مري رخ ميدهد. كودك معمولا در اين حالت به خاطر درد ناشي از سوختن مري خودش را خم نگه ميدارد و گريه ميكند و سپس شيري را كه خورده است بالا ميآورد و حاضر به غذا خوردن هم نيست. در اين شرايط خواب كودك هم مختل مي شود و همين خود به بي قراري كودك اضافه ميكند.
رفلاكس خفيف معمولا با مرور زمان خودش از بين ميرود و مشكلات كودك حل ميشود اما درصورت حاد بودن ممكن است نياز به داروهاي ضد اسيد باشد. به هيچ وجه سرخود به كودك دارو ندهيد و بايد حتما دارو توسط پزشك تجويز شود. براي جلوگيري از رفلاكس مي توانيد تمام آن نكاتي كه براي كنترل بالا آوردن كودك ذكر شد را رعايت كنيد. در موقع خواباندن كودك در تخت هم بايد سطح تشك شيب دار باشد و سركودك بالاتر از پاهايش قرار بگيرد. موقع حمل كودك در صندلي مخصوص ماشين هم توجه داشته باشيد كمربند مخصوص كودك زياد به شكم كودك فشار وارد نكند. مشكل رفلاكس بچه ها معمولا تا 12 ماهگي حل ميشود اما در صورت ادامه داشتن اين مشكل ممكن است زمينه اختلالات آناتوميك وجود داشته باشد كه بايد بعد از بررسي توسط پزشك در مورد درمان آن تصميم گيري كرد. درصورتي كه احساس ميكنيد كودكتان رفلاكس دارد يا حتي بيش از حد شير بالا مي آورد، حتما اين موضوع را با پزشك متخصص اطفال در ميان بگذاريد.