سه شنبه, ۲۳ بهمن, ۱۴۰۳ / 11 February, 2025
مجله ویستا

توانایی نوپا، مهارت های هجده ماهگی


يكي از مهم‌ترين مسائلي كه والدين بايد به آنها اهميت دهند سلامت نوزاد و كودك است. كودكان، سرمايه‌هاي ارزشمندي هستند كه رشد و توسعه جامعه در گروه سلامت و توانمندي جسمي و روحي آنان است. به معناي ديگر، توجه به سلامتي كودكان در واقع سرمايه‌گذاري براي آينده روشن جوامع بشري محسوب مي‌شود چرا كه كودك امروز در واقع سرمايه اصلي براي توسعه جامعه فرداست. از اين‌رو و با توجه به اهميت اين موضوع در هر شماره از نشريه در مورد رفتارهاي كودك در ماه‌هاي مختلف اشاره كرده‌ايم در اين شماره و در ادامه مطالب آمده قصد داريم در مورد رفتارهاي نوزاد در 18 ماهگي بحث كنيم اميدواريم مفيد و سودمند واقع شود.
وضع بدن و حركات
با پاهايي كه كمي جدا از هم هستند راه مي‌رود، به هنگام شروع راه رفتن و متوقف شدن، نمي‌افتد. هنوز براي ايجاد تعادل، بازوهايش را بالا نگه مي‌دارد. با دقت مي‌دود، سرش مستقيم و در خط وسط قرار دارد، چشم‌ها در فاصله يك تا دومتري جلو، ثابت است اما براي عبور از موانع سر راه مشكل پيدا مي‌كند. اسباب بازي‌هاي بزرگ يا جعبه‌ها را در امتداد زمين فشار مي‌دهد و مي‌كشد. در حال راه رفتن اسباب بازي بزرگ يا خرس عروسكي را با خود حمل مي‌كند. سوار صندلي كوچك مي‌شود يا از طرفين سر مي‌خورد تا خودش را روي صندلي بنشاند. از بالا رفتن لذت مي‌برد و از صندلي بزرگسالان بالا مي‌رود سپس مي‌چرخد و مي‌نشيند.
 
با كمك ديگران از پله‌ها بالا مي‌رود و گاهي پايين مي‌آيد. با پشت روي پله‌ها، پايين مي‌خزد يا گاهي چند پله را با تكان دادن كفل‌هايش كه به سمت جلو فشار مي‌آورند، پايين مي‌رود. زانوهايش را بدون حمايت ديگران روي سطح صاف مستقيم مي‌کند و مي‌ايستد. زانوها و كفل‌ها در وضع چمباتمه زدن قرار مي‌گيرد تا اسباب ‌بازي را از روي زمين بردارد و روي پاهايش مي‌ايستد و از دست‌هايش به عنوان حمايت استفاده مي‌كند.
 
توجه: اطفالي كه پايين تنه بي قرار دارند معمولاً در راه رفتن تأخير دارند.

بينايي و حركات ظريف
اشياء كوچكي كه در محدوده ديدش باشد را فوري با حالت چنگ زدن گازانبري برمي‌دارد. وسط يا بالاي بدنه مداد را در همه دستش يا با حدود زمخت شست و انگشتانش نگه مي‌دارد. به طور بي اختيار خط خطي مي‌كند و نقاطي رسم مي‌كند، يك دست را به تنهايي به كار مي‌برد و يا گاهي با مدادهايي در هر دو دست اين كار را مي‌كند. بعد از نشان دادن ساختن برج يا گاهي به طور خود به خودي با سه مكعب برج مي‌سازد. از ديدن كتاب‌هايي كه تصاوير ساده دارند، لذت مي‌برد، اغلب موضوعات رنگي را تشخيص مي‌دهد و انگشت اشاره‌اش را روي آنها مي‌گذارد. در يك زمان چند صفحه را ورق مي‌زند. مردم آشنا و دور از خود را تشخيص مي‌دهد و به اشياء علاقمند دور در بيرون از خانه اشاره مي‌كند.
رفتار اجتماعي و بازي
قاشق را نگه مي‌دارد و غذا را به درستي در دهان مي‌گذارد، گرچه ممكن است با غذا بازي كند. فنجان را ميان هر دو دستش مي‌گيرد و بدون ريختن زياد، آن را مي‌نوشد. به تنهايي فنجان را روي زمين مي‌گذارد اما معمولاً هنگامي كه محتواي نوشيدني تمام مي‌شود، فنجان را با دست به بزرگسال برمي‌گرداند. هنگامي كه لباسش را به او مي‌پوشانند يا در مي‌آورند، كفش‌ها، جوراب و كلاهش را درمي‌آورند، كمك مي‌كند ولي بندرت قادر است آنها را عوض کند (درآورده و بپوشد). جلب توجه درباره نياز ضروري به دستشويي از طريق بي‌قراري و صداسازي شروع مي‌شود. كنترل دوره‌اي ممكن است حاصل شود ولي خيلي متفاوت است. ممكن است شلوارش را خيس يا كثيف كند.
 
با شور و حرارت و با درك فزاينده‌اي محيط را جستجو مي‌كند و احساس خطر نمي‌كند. ديگر اسباب بازي‌ها را در دهانش نمي‌كند. اينكه اشياء به كجا تعلق دارند را به خاطر مي‌آورد. هنوز در هنگام بازي يا عصبانيت اشياء را به زمين مي‌اندازد اما گاهي و بندرت از نظر بينايي در تشخيص هدف مشكل دارد. شيفته اشياء خانگي است و فعاليت‌هاي روزمرهء ساده مانند غذادادن به عروسك، كتاب خواندن، جارو كردن زمين و شستن لباس‌ها را تقليد مي‌كند. به تنهايي بازي مي‌كند اما دوست دارد كه نزديك بزرگسال آشنا يا خواهر يا برادر خود باشد. از نظر عاطفي هنوز خيلي به بزرگسال آشنا وابسته است و به تناوب حالت وفاداري و مخالفت دارد. از گذاشتن اشياء كوچك در درون ظرف و بيرون آوردن آنها لذت مي‌برد و اندازه نسبي اشياء را ياد مي‌گيرد.

شنوايي و گفتار
در موقع بازي به طور متناوب با خودش صداهاي شبه گفتاري توليد مي‌كند كه آهنگ‌ محاوره و حالت هیجانی دارد. به ارتباطات گفتاري كه مستقيماً به او خطاب مي‌شود، گوش مي‌كند و پاسخ مي‌دهد. حدود شش تا بيست كلمه قابل تشخيص را به كار مي‌برد و تعداد بيشتري كلمه را درك مي‌كند. كلمه برجسته يا آخرين كلمه جملات كوتاهي را كه به او خطاب شده، منعكس مي‌كند شيء دلخواهش را از طريق اشاره كردن همراه با صداسازي بلند و مصرانه يا گفتن كلمات منفرد تقاضا مي‌كند. از اشعار كودكانه لذت مي‌برد و سعي مي‌كند به آن بپيوندد. تلاش مي‌كند آواز بخواند. وقتي فرد بزرگسال اشياء آشنايي را تقاضا كند، آنها را با دست به او مي‌دهد. دستورات ساده مانند «كفش‌هاتو پات كن»، «در را ببند» را انجام مي‌دهد. مفهوم كلمه «نه» را مي‌فهمد. به مو، كفش‌ها، بيني و پاهاي خودش يا عروسكش اشاره مي‌كند.