راهنمای تربیت کودک، نکته هایی که والدین نباید فراموش کنند

روزنامه ایران: تربيت و بزرگ كردن كودكان در دنياى امروز براى والدين امر مشكل و پيچيده اى شده است. والدين همواره نگران آن هستند كه فرزندانشان به خوبى تربيت و بزرگ نشود. در اين زمينه نكاتى وجود دارد كه رعايت آنها از سوى والدين مى تواند به تربيت مناسب كودكان كمك كند.

 

به اندازه كافى به كودكان محبت كنيد

مهم ترين وظيفه والدين اين است كه عشق و محبت خود را به فرزندانشان نشان دهند. مورد محبت قرار گرفتن از سوى والدين به كودكان احساس امنيت و تعلق خاطر مى دهد. محبت بجا و مناسب به كودكان باعث تعديل در رفتارهاى دشوار آنها مى شود. والدين بايد در مورد محبت كردن به كودكان دو نكته را درنظر داشته باشند.

 

اول اين كه محبت كردن به كودك بايد دائمى و بدون قيد و شرط باشد. حتى زمانى كه كودكان رفتار نامناسب نشان مى دهند نبايد به يكباره محبت والدين قطع شود. نكته ديگر اين كه والدين بايد محبت و عشق خود به فرزندانشان را بيان كنند و آن را به صورت آشكار و به شيوه هاى مختلف مثل بغل كردن، تعريف و ستايش كردن آنها نشان دهند. به گونه اى كه فرزندان در محبت و عشق والدين به خود ترديدى راه ندهند.

 

نظم و قوانين مثبت و سازنده بر قرار كنيد

بعد از محبت كردن، دومين نكته مهم آن است كه قوانين و دستورالعمل هايى را براى كودكان به وجود بياوريد و از رعايت آنها مطمئن شويد. رعايت انضباط و قوانين اعمال شده از سوى والدين، موجب مى شود كودكان راحت تر با قوانين دنياى بيرون كنار بيايند. همچنين، اين امر، موجب تعديل و سازگارى فرزندان با اطرافيان مى شود.

 

بهتر است براى اين كه از اجراى قوانين اعمال شده اطمينان حاصل كنيد از عباراتى مانند «اين كار را انجام بده» استفاده كنيد به جاى اين كه از واژه منفى و واكنش برانگيز «اين كار را نكن» استفاده كنيد. وقتى تنبيهى را براى رفتار دشوار و تخطى از قوانين آنها در نظر مى گيريد حتماً آن كار را انجام دهيد چرا كه اگر مرتب از حرف خود سرپيچى كنيد فرزندانتان به حرف شما اطمينان نخواهند داشت.

 

اگر قرار است تنبيهى را براى كارهاى نامناسب آنها اعمال كنيد، اين كار را بلافاصله پس از مرتكب شدن كار نادرست انجام دهيد چرا كه تأثير آن بيشتر خواهد بود. تنبيه را منوط به حضور همسرتان نكنيد. هرگز نگوييد صبر كن تا پدرت يا مادرت به خانه برگردد! اختلاف خود با همسرتان را در مورد نحوه تربيت كودك در حضور او مطرح نكنيد. هميشه سعى كنيد اگر در اين زمينه با همسر خود اختلافى داريد در خفا حل كنيد. اين كار موجب مى شود تا فرزندتان از هر دوى شما حرف شنوى داشته باشد.

هرگز كودكان را در حضور ديگران تنبيه نكنيد. تنبيه در جلوى ديگران حتى موجب تشديد رفتار بد و نابهنجار او خواهد شد. تنبيه شدن در حضور ديگران موجب خرد شدن شخصيت كودكان مى شود و تنفر نسبت به والدين را به وجود مى آورد.

 

قوانين واضح و مشخص را براى كودكان تعيين كنيد

كودكان نبايد در مورد نوع قوانين و چگونگى رعايت آنها دچار ابهام شوند. قوانين بايد ساده و قابل اجرا باشد.

قوانين ايجاد شده بايد منطقى و عقلانى باشد. فلسفه رعايت اين قوانين بايد از سوى والدين براى كودك توضيح داده شود. به كودكتان توضيح دهيد كه رعايت اين قوانين به نفع خود اوست و رعايت نكردن آنها موجب پشيمانى او خواهد شد.

 

 

همواره انعطاف پذير باشيد

با فرزندانتان راجع به قوانين صحبت كنيد. در صورت امكان، در مورد بعضى از قوانين به توافق برسيد. ممكن است قوانين تأثير مختلفى بر كودكان با توجه به نوع شخصيت آنها داشته باشد. در اين زمينه شخصيت كودك، عامل محورى است. بايد با توجه به نوع شخصيت كودكان و علايق آنها قوانين تنظيم و اجرا شود.

به خاطر داشته باشيد كه شما سال ها تجربه داريد بنابراين در اجراى دستورالعمل ها و قوانين خود درنگ نكنيد و قاطع باشيد. هرگز اجازه ندهيد فرزندتان نظر شما را راجع به قوانين و تنبيهى كه از نظر شما حتماً بايد اجرا شود تغيير دهد. براى مثال اگر فرزندتان عمداً به كسى يا چيزى آسيبى رساند بايد حتماً عذرخواهى كند و تنبيه لازم براى مثال كم كردن پول توجيبى او يا محروم شدن از فعاليت هاى مورد علاقه اش اعمال شود. البته در اين مورد نبايد زياد افراط شود و حتماً از تنبيه هاى بدنى پرهيز شود.

 

اوقاتى را با فرزندانتان سپرى كنيد

زمان هاى بيكارى و اوقات فراغت خود را با فرزندانتان سپرى كنيد. براى مثال، اوقاتى را در روز به بازى با فرزندانتان اختصاص دهيد. در بازى با آنها هدف بايد فقط سرگرم كردن او باشد و نه اعمال قدرت و نفوذ خود بر او.

 

با هم صحبت كنيد

با فرزندانتان راجع به مسائل واقعى زمانى صحبت كنيد كه مطمئن هستيد آنها حوصله دارند و به حرف شما گوش مى دهند.

 

 

به فرزندانتان نحوه انجام امور مختلف را آموزش دهيد

براى مثال مى توانيد به آنها نحوه آشپزى كردن و حتى تعمير لوازم منزل را ياد بدهيد. اين كار موجب مى شود تا آنها احساس كنند مفيدند.

 

 

آنها را تشويق كنيد تا در انجام امور منزل با شما همكارى كنند

روح تعلق و دلبستگى به خانواده در حين همكارى در منزل به وجود مى آيد و تقويت مى شود. تعطيلات را با هم سپرى كنيد. با هم به رستوران برويد و در فعاليت هاى اجتماعى، ورزشى و مذهبى شركت كنيد. به جاى تماشاى تلويزيون، بازى هاى خانوادگى انجام دهيد. هرگز اسباب بازى و هديه دادن، جاى با والدين بودن را براى آنها نمى گيرد.

 

 

ارزش ها و اصول اخلاقى را به آنان بياموزيد

آموختن ارزش هاى درست و مورد قبول همگان موجب سازگارى و پذيرفته شدن فرزندتان در جامعه مى شود. به فرزندانتان ياد دهيد تا با ديگران با مهربانى، احترام و درستكارى و همانگونه كه دوست دارند با آنها رفتار شود، رفتار كنند. بر رفتارهاى درست در خانه تأكيد كنيد. در خانه درست رفتار كنيد تا كودكانتان رفتار درست را از شما بياموزند. در مورد فلسفه و اهميت اخلاق و ارزش هاى انسانى با فرزندانتان صحبت كنيد.

به فرزندانتان بياموزيد تا همواره حقيقت را بگويند و راستگو باشند. به آنها ياد دهيد حتى در مواقعى كه امر نادرستى انجام داده اند و گفتن آن به زيان آنهاست، حقيقت را بگويند.

 

احترام متقابل را در فرزندانتان بپرورانيد

براى تقويت و رشد احترام در بچه ها، بايد در خانواده بين اعضا احترام متقابل وجود داشته باشد. والدين بايد با احترام با كودكان رفتار كنند.

 

والدين بايد همواره براى نشان دادن سپاسگزارى خود به فرزندانشان از كلماتى مانند «متشكرم» و «بسيار ممنونم» استفاده كنند و در صورتى كه اشتباهى انجام داده اند بايداز فرزندان خود عذرخواهى كنند. همچنين والدين بايدكودكان را وادار كنند تا همواره با رعايت ادب و احترام با آنها رفتار كنند. اگر فرزندان با والدين با احترام برخورد نكنند، آن رفتار در آنها درونى مى شود.

 

به حرف هاى آنها گوش بسپاريد

والدين بايد حتى با وجود مشغله زياد از همان اوايل دوران كودكى به حرف هاى كودكانشان گوش بسپارند. گوش كردن به حرف هاى فرزندانتان موجب مى شود تا آنها حرف هاى درون خود را بدون ترس از دست دادن محبت والدين بيان و خشم و عصبانيت خود را در حضور شما تخليه كنند.

 

همواره مشاور و راهنماى آنها باشيد

وقتى آنها به مشكل بر مى خورند راهنمايى هاى لازم را به آنها ارائه دهيد. در اين مورد سعى نكنيد كه عقايد خود را به زور به آنها تحميل كنيد.
ميوه ممنوعه هميشه وسوسه انگيز است. بنابراين سعى كنيد با آنها راجع به فعاليت هاى نامطلوب به تدريج صحبت كنيد و آنها را با علت و استدلال قانع كنيد. اگر عقايد شما درست و منطقى باشد مطمئن باشيد كودكان به آن عمل خواهند كرد.

 

استقلال و به خودمتكى بودن را در آنها تشويق كنيد

به تدريج به فرزندانتان آزادى و استقلال دهيد و كنترل خود بر زندگى آنها را كم كنيد. با استقلال منطقى دادن به آنها احترام و محبت خود را به آنها نشان مى دهيد. در ابتدا، فقط بايد به آنها آزادى تصميم گيرى در موضوع ها و مسائل جزئى داده شود. بعدها به مرور زمان به آنها آزادى تصميم گيرى در امور بزرگ تر را مى دهيد. اما بايد هميشه براى دادن مشاوره و راهنمايى به آنها آمادگى داشته باشيد. فرزندان شما هرچقدر هم كه بزرگ شده باشند به مشورت و استفاده از تجربيات شما نياز دارند.