آفت لثه در کودکان، علاجش چیست؟

آفت لثه نامی بلند برای شرایطی است که منجر به زخم دهان می‌شود. این وضعیت توسط یک عفونت ویروسی ایجاد شده و در کودکان بسیار شایع است. علائم این وضعیت می‌تواند خفیف یا شدید باشد. با وجود اینکه دیدن زخم درون دهان کودکتان و آسیب‌دیدگی او می‌تواند نگران کننده باشد، معمولاً عاملی برای نگرانی وجود ندارد.

بیشتر مردم حامل ویروس‌هایی هستند که می‌تواند چنین شرایطی را ایجاد کند. در واقع، آفت لثه‌ی کودک شما می‌تواند ناشی از عفونت اولیه با ویروس هرپس سیمپلکس نوع ۱ (HSV-1) باشد که بیشتر مردم در اوایل دوران کودکی خود حامل آن بوده و برای باقی عمرشان نیز آن را با خود خواهند داشت. عفونت اولیه معمولاً نادیده گرفته می‌شود اما اگر خود را بشناساند، می‌تواند به شکل آفت لثه پدیدار گردد (HSV-1 می‌تواند باعث ایجاد تب‌خال نیز شود.)

آفت لثه همچنین می‌تواند توسط نوعی ویروس کوکساکیه ایجاد شود، ویروسی که می‌تواند باعث بیماری در دست، پا و دهان و هرپاژین شود.

علائم این بیماری چیست؟

این زخم‌ها کوچک بوده (به قطر حدوداً ۱ تا ۵ میلی‌متر)، و وسط آن‌ها نسبتاً زرد یا خاکستری و لبه‌های آن‌ها قرمز رنگ است. شدت و موقعیت آن‌ها بستگی به نوع ویروسی است که باعث ایجاد آفت لثه شده است.

کودک شما ممکن است زخم‌هایی روی لثه، روی سطح داخلی گونه‌ها، پشت دهان یا روی لوزه‌ها، زبان یا سقف دهان داشته باشد. لثه‌هایش ممکن است ملتهب شده و به سادگی خون ریزی کنند.

از آنجایی که این زخم‌ها بسیار دردناک هستند، کودک شما احتمالاً تحریک پذیر شده، آب دهانش سرازیر می‌شود و خیلی احساس خوردن یا نوشیدن ندارد. همچنین ممکن است بوی بد دهان یا تب بالا داشته (بالای ۱۰۴ درجه‌ی فارنهایت) و غدد لنفاوی روی گردنش متورم و حساس شود. چنانچه چنین علائمی را مشاهده نمودید فوراً با پزشک تماس بگیرید.

توجه: در موارد نادری، آفت لثه که توسط ویروس هرپس ایجاد می‌شود می‌تواند به چش نیز سرایت کرده و باعث عفونت قرنیه شود. هرپس سیمپلکس کراتیت می‌تواند باعث آسیب دائمی به چشم شود. اگر کودکتان دارای آفت لثه است و چنانچه مشاهده نمودید که چشمانش پر از آب و قرمز بوده یا اینکه حساس به نور است، فوراً او را نزد پزشک ببرید. (شرایط ذکر شده، علائم اولیه‌ی هرپس سیمپلکس کراتیت هستند.)

آفت لثه چگونه درمان می‌شود؟

از آنجاییکه آفت لثه نوعی عفونت ویروسی است، آنتی بیوتیک کمکی به آن نمی‌کند. زخم‌های درون دهان کودک شما باید در یک یا دو هفته محو شود. در اینجا نکاتی را بیان می‌کنیم که می‌توانید برای آسودگی بیشتر و حفظ سلامتی کودک به طریقه‌ی دیگر مورد استفاده قرار دهید:

استامینوفن یا ایبوپروفن کودکان می‌تواند به تسکین درد و پایین آوردن تب کمک نماید. (اگر کودک شما کوچک‌تر از ۳ ماه است، پیش از استفاده از هر نوع مسکنی با پزشک مشورت کنید. هیچ گاه به کودکی که زیر ۲۰ ماه است، آسپرین ندهید زیرا باعث ایجاد سندروم نادر اما کشنده‌ی ریس می‌شود.) چنانچه درد کودک تا اندازه‌ای شدید بود که با وجود کمک مسکن نیز کودک قادر به خوردن غذا نبود، پزشک می‌تواند مسکن قوی‌تری برای کودک تجویز نماید.)

اگرچه ممکن است کودک به خاطر اینکه بلعیدن برای او دردناک است، تمایل به نوشیدن چیزی نداشته باشد، استفاده از مایعات فراوان بسیار حائز اهمیت است. اطمینان حاصل نمایید که کودک مقادیر فراوانی شیر سینه یا شیر خشک مصرف کند. اگر کودک شما حداقل ۴ ماه دارد، می‌توانید برای او از نوشیدنی‌های بدون گاز، غیر اسیدی و خنک مانند آب یا آب سیب رقیق استفاده کنید. کم آب شدن بدن می‌تواند به سرعت در کودکان و نوزادان اتفاق بیفتد. اگر کودک شما دارای آفت لثه است، این مهم‌ترین عارضه‌ای است که باید نسبت به آن آگاهی داشته باشید. اگر کودکتان مدت زمان بیش از ۶ ساعت را بدون ادرار کردن یا مصرف مایعات سپری کرد یا هرگونه علامتی از کم آب شدن را نشان داد، با پزشک تماس بگیرید.

اگر کودک شما مواد جامد می‌خورد، موادی که معمولی هستند برای او خوب می‌باشد: محصولات غذایی رقیق و صاف، پوره‌ی سیب زمینی، ماست، سیب پخته و دیگر غذاهای نرم و ملایم که نیاز به جویدن نداشته باشد. اما اگر دهان کودکتان درد می‌کند او را مجبور به خوردن غذا نکنید.

آیا می‌توان از آفت لثه جلوگیری کرد؟

از آنجایی که بیشتر کودکان و بزرگ سالان حامل ویروس هرپس هستند، و از آنجایی که آنها می‌توانند حتی بدون اینکه هیچ علائمی داشته باشند این ویروس را رد کنند (و ویروس coxsackie)، هیچ روش عملی برای جلوگیری از آفت لثه وجود ندارد. با این حال شما می‌توانید کودکتان را از بوسیدن، شریک شدن غذا یا بازی در تماس نزدیک با افرادی که عفونت هرپس فعال یا هرگونه زخم دهانی دیگر دارند، دور نگه دارد. (اگر شما نیز این ویروس را داشته باشید، این مسئله شامل شما نیز می‌شود.)

اگر زخم‌های کودک شما توسط ویروس هرپس ایجاد شده باشد، این ویروس در بدن او برای زندگی باقی می‌ماند. خبر خوب است که اولین دوره از آفت لثه معمولاً بدترین آن است و لزوماً یک بیماری تکرار شونده نیست.