رفتار اجتماعی کودک نوپا، رشد گام به گام

بهترین روابطی است که بین دو انسان برقرار می‌شود و این روابط می‌تواند برای سالهای بعد، آموزنده باشد و یا الگویی برای شخصیت بعدی کودک و رابطه او با سایرین باشد. تقریبا همه مادران سعی دارند که رابطه آنان با فرزندانشان تا حد امکان مطلوب باشد.

در این رابطه فقط مادر دخالت ندارد، بلکه کودک نیز در این امر سهیم است. بنابراین لازم است بعضی از خصوصیات اخلاقی کودک را در سنین مختلف مورد مطالعه قرار دهیم. و هر چه قدر مادر در این خصوصیات آگاهی کاملتری داشته باشد، بهتر می‌تواند با او کنار بیاید، اگر بداند که با وجود همه کوششهای او، باز هم همه چیز آرام و بی دردسر نخواهد بود، در این صورت با مشکلات ، رابطه صحیحی برقرار خواهد ساخت.

 

وضع بدن و حركات درشت
تمام مهارت‌های حركتی به سرعت پیشرفت می‌كند با اطمینان از پله‌ها بالا می‌رود و با گرفتن نرده‌ها جفت پا روی یك پله پایین می‌آید. به خوبی می‌دود و به راحتی از وسایل بازی مهد كودك بالا می‌رود. با مهارت اسباب ‌بازی‌های بزرگ را جلو و عقب می‌راند ولی ممكن است برای هدایت آنها در نزدیكی موانع، مشكل داشته باشد.

می‌تواند جفت پا از یك پله كوتاه بپرد. اگر به او نشان دهند می‌تواند روی نوك انگشتان پا بایستد. توپ را با دست از سطح بدن مستقیم پرتاب می‌كند ولی به توپ‌های بزرگ به آرامی و کج ضربه می‌زند.

 

بینایی و حركات ظریف

با استفاده از دست برتر برجی با بیش از هفت مكعب می‌سازد. جزئیات دقیق در كتاب‌های مصور را می‌شناسد. مداد را با دست برتر با كمك سه انگشت (بهتر از قبل) می‌گیرد. خط افقی، دایره و معمولاً اشكالی شبیه T و V را تقلید می‌كند. خودش را در تصاویری كه یكبار دیده تشخیص می‌دهد.

 

شنوایی و گفتار
دویست لغت قابل شناسایی و یا بیشتر را به كار می‌گیرد، ولی نارسایی متعددی در تولید آوا و ساختار جمله نشان می‌دهد.اسم كامل خود را می‌داند. هنگام بازی با خود رسا و قابل فهم راجع به وقایع اطراف خود صحبت می‌كند. به پژواك گویی ادامه می‌دهد. دائماً سؤالاتی می‌پرسد كه با «چه» و یا «كی (چه کسی)» شروع می‌شود.

ضمایر «من»، «مرا»، «تو» را درست استفاده می‌كند. وقوع لكنت در هنگام اشتیاق عادی است. تعدادی از اشعار كودكانه را می‌خواند. از داستان‌های ساده و آشنایی كه از روی كتاب مصور برایش خوانده می‌شود، لذت می‌برد. با عروسك‌های كوچك به طور معناداری بازی می‌كند و به بازی خود، گفتاری هوشیارانه و مداوم را می‌افزاید.

 

رفتار اجتماعی و بازی
با مهارت با قاشق غذا می‌خورد و ممكن است از چنگال استفاده كند. هنگام دستشویی رفتن شلوارش را پایین می‌كشد، ولی به ندرت می‌تواند آن را بالا بكشد. ممكن است شب اداری نداشته باشد ولی این مسئله كاملاً متغیر است. بی‌اندازه فعال، بی‌قرار و در برابر موانع مقاوم است.
درك كمی از خطرات موجود و به تعویق انداختن خواسته‌های زود گذرش دارد و توقع دارد خواسته‌هایش زود برآورده شود. هنگامی كه به مانعی برمی‌خورد، عصبانی می‌شود و به راحتی منصرف نمی‌شود. هنوز هم از نظر عاطفی خیلی وابسته به بزرگترهاست.

نقش طولانی‌تری را بازی می‌كند مانند خواباندن عروسك‌ها، شستن لباس، راندن اتومبیل، ولی مكرراً به بزرگتر مورد علاقه‌اش استناد می‌كندو تمایل دارد با او این بازی‌ها را بكند. به بازی كودكان دیگر، با علاقه نگاه می‌كند، گاهی به مدت چند دقیقه با آنها همبازی می‌شود ولی هنوز درك كمی از مشاركت در اسباب‌بازی‌ها و جلب توجه بزرگ‌ترها دارد.

 

 وضع بدن و حركات كلی
به تنهایی با استفاده از پاهایش به طور متناوب از پله‌ها بالا می‌رود، با دو پا (جفت پا) روی یك پله پایین می‌آید و می‌تواند اسباب بازی بزرگ را حمل كند. معمولاً از پله آخر جفت پا می‌پرد.  از وسایل مهد كودك با چالاكی بالا می‌رود. می‌تواند در حالی كه می‌دود و اسباب بازی‌های بزرگ را عقب و جلو می‌كشد، در هنگام روبرو شدن با موانع و گوشه‌ها، بچرخد.
در ضمن كشیدن اسباب‌بازی‌های بزرگ با اطمینان به جلو، عقب و اطراف راه می‌رود. به وضوح اندازه و حركات بدن خود را در رابطه با اشیاء و فضای اطراف، تشخیص می‌دهد. با پدال زدن سه چرخه‌اش را می‌راند و می‌تواند آن را در اطراف گوشه‌ها هدایت كند.

می‌تواند روی نوك انگشتان پا بایستد و راه برود. اگر به او نشان دهند می‌تواند برای یك لحظه روی یكی از پاها (پای برتر) بایستد. می‌تواند چهار زانو بنشیند. می‌تواند توپ را به طرف مقابل پرتاب كند و توپ بزرگی را با دست‌هایش بگیرد. با پا به توپ محكم ضربه می‌زند و آن را شوت می‌كند.

 

 بینایی و حركات ظریف
حدود 3/5 سالگی با كمك دو دست برج نه یا ده مكعبی می‌سازد. با استفاده از مدل، یك یا تعداد بیشتری پل‌های سه مكعبی می‌سازد. مهره‌های چوبی را در بند كفش به نخ می‌كشد. با تقلید کردن می‌تواند دستش را مشت كند و انگشت شستش را به راست و چپ تكان دهد.
مداد را از نزدیك نوك با دست برتر، بین دو انگشت بزرگ و اشاره و شست می‌گیرد و با كنترل خوبی از آن استفاده می‌كند.  کشیدن دایره و حروف ,H V وT را رونویسی می‌كند (برای مثال در فارسی : ا-  ر - د). شکل ضربدر را تقلید می‌کند. آدمی با سر و معمولاً نشانه‌ای از یك یا دو بخش دیگر بدن نقاشی می‌كند...

دو یا سه رنگ اصلی،معمولاً زرد و قرمز را می‌شناسد ولی ممكن است در تشخیص رنگ آبی و سبز دچار اشتباه شود. ممكن است اسامی رنگ‌ها را بداند. از نقاشی با قلموی بزرگ روی سه پایه لذت می‌برد، تمام صفحه را رنگ‌آمیزی می‌كند یا «تصاویر» ساده رنگ آمیزی نشده را رنگ می‌كند و معمولاً  در طی نقاشی كردن یا پس از آن، نام تصاویر را می‌گوید. با قیچی اسباب بازی، می‌برد.

 

 شنوایی و گفتار
گفتار از نظر شدت و زیر و بمی موزون است. بیشتر كلماتی كه كودك می‌گوید حتی برای غریبه‌ها نیز قابل درك است ولی در گفتار كودك هنوز اشكال در تلفظ برخی حروف و شكل‌هایی از دستور زبان غیرمرسوم به تعداد زیاد وجود دارد. نام كامل و جنسیت و بعضی اوقات سنش را جواب می‌دهد.
ضمایر شخصی و جمع و همچنین بیشتر حروف اضافه را به درستی استفاده می‌كند. هنوز گفتارهای طولانی با خود دارد كه بیشتر مربوط به زمان حال است و به ویژه در هنگام  فعالیت‌های تخیلی كودك رخ می‌دهد. به گفتگوهای ساده ادامه می‌دهد و قادر است به طور خلاصه فعالیت‌های زمان حال و تجارب گذشته را توصیف كند.

سؤالات بسیاری می‌پرسد كه با «چه»، «كجا» و «كی؟( چه کسی)» شروع می‌شود. با اشتیاق به داستان‌ گوش می‌دهد و تقاضا می‌كند داستان‌های مورد علاقه‌اش را مرتباً تكرار كنند. چند‌ترانه كودكانه حفظ است و تكرار می‌كند و بعضی وقت‌ها نیز آواز می‌خواند. از سر عادت تا ده یا بیشتر می‌شمارد ولی درك كمی نسبت به مقدار بیشتر از دو یا سه دارد.

 

 رفتار اجتماعی و بازی
با قاشق و چنگال غذا می‌خورد. دست‌هایش را می‌شوید ولی برای خشك كردن آنها نیاز به نظارت بزرگ‌ترها دارد. می‌تواند شلوارش را بالا و پایین بكشد اما برای باز و بسته كردن دكمه‌ها احتیاج به كمك دارد. ممكن است شب ادراری نداشته باشد گرچه این مسئله در کودکان خیلی متغیر است.
از نظر رفتار عمومی بسیار مسئول است و ممكن است رفتارهایش با علاقه و اعتماد همراه باشد. دوست دارد در كارهای خانه از جمله باغبانی، خرید و غیره به بزرگترها كمك كند. تلاش می‌كند تا اطرافش را مرتب نگاه دارد. به بازی‌های تخیلی قابل درك شامل افراد و اشیاء فرضی می‌پردازد.
از بازی روی زمین با قطعات چوب، جعبه‌ها، قطارهای اسباب‌بازی، عروسك‌ها، كالسكه‌ها و غیره به تنهایی یا با مشاركت خواهران یا برادرانش لذت می‌برد. در بازی‌های تخیلی با كودكان دیگر فعالانه شركت می‌كند. مشاركت در اسباب بازی‌ها را درك می‌كند. به خواهران یا برادران كوچكترش ابراز محبت می‌كند. درجاتی از توجه به تفاوت میان گذشته و حال و لزوم به تعویق انداختن دستیابی به خواسته‌هایش را نشان می‌دهد.