جشن سلطنتی برفرش اختلافات طبقاتی

۲۹ آوریل مردم بریتانیا شاهد مراسم ازدواج ویلیام ویندسور و کاترین میدلتون بودند

۲۹ آوریل مردم بریتانیا شاهد مراسم ازدواج ویلیام ویندسور و کاترین میدلتون بودند. این ازدواج زمانی انجام گرفت که دولت انگلیس درصدد کاهش هزینه‌های بیمارستان‌ها، مدارس، معلمان، پرستاران، افراد سالخورده و بیمار و بیکاران است. در شرایطی که ما شاهد کاهش استانداردهای زندگی مردم عادی انگلستان هستیم، برگزاری این مراسم می‌تواند توجه افکار عمومی‌ را از پرداختن به مسائلی همچون بیکاری و بدهی‌های معوقه منحرف کند. این ازدواج حتی می‌تواند موجب به فراموشی سپرده شدن تظاهرات گسترده‌ای شود که در اعتراض به طرح‌های دولت ائتلافی در کاهش هزینه‌های عمومی ‌صورت گرفت.

این جشن همچنین می‌تواند برای دولت ائتلافی مزایایی را نیز به همراه داشته باشد، دولتی که محبوبیت آن نزد افکار عمومی ‌رو به کاهش گذاشته است. این کاهش محبوبیت موجب بروز اختلاف میان حزب لیبرال دموکرات و حزب محافظه‌کار شده است. وجود این اختلاف را می‌توان در این جمله دیوید کامرون بخوبی مشاهده کرد: «سوگند مراسم عروسی می‌تواند به احیای مجدد ائتلاف کمک کند و آنچه را خداوند به وجود آورده، هیچ‌کس نمی‌تواند از بین ببرد.»

همه بخوبی می‌دانیم بخش عمده‌ای از هزینه‌های این مراسم از حساب خانواده سلطنتی و میدلتون پرداخت خواهد شد، اما نباید این نکته را فراموش کرد که سرمایه موجود در حساب‌های بانکی خانواده میدلتون همگی ماحصل سخاوت مالیات‌دهندگان انگلیسی است. البته در کنار سرگرم کردن مردم و منحرف ساختن توجه آنها از مشکلات خود، خانواده سلطنتی توانست اشتغال‌زایی مناسبی برای ده‌ها روزنامه‌نگار، مفسر تلویزیون و عکاس ایجاد کند. برای مثال، بی‌بی‌سی بیش از ۵۵۰ خبرنگار برای پوشش مراسم ازدواج نوه ملکه انگلستان استفاده کرد. نکته جالب توجه این‌که بی‌بی‌سی خود بتازگی از اخراج صدها کارمند خود به‌دلیل کاهش بودجه‌های دولتی خبر داده بود. استفاده از این تعداد خبرنگار می‌تواند بیانگر سخاوت بیش از اندازه مردم در پرداخت مالیات باشد. البته شور و شوق موجود در میان مردم قابل درک است، چرا که بسیاری از ملت‌ها از داشتن خانواده سلطنتی محروم هستند. مردم فرانسه و ایتالیا که دیگر هیچ خانواده سلطنتی بر کشورشان حکومت نمی‌کند از این مراسم بسیار استقبال کردند.

● بی‌تفاوتی مردم

می‌توان گفت ما شاهد تغییرات چشمگیری در میزان علاقه‌مندی مردم نسبت به خانواده سلطنتی از زمان ازدواج شاهزاده چارلز و دیانا اسپنسر هستیم. در آن سال حدود ۱۰میلیون نفر در جشن‌های ازدواج آنها در خیابان‌های انگلستان حضور پیدا کردند، اما به رغم تمام تلاش‌های صورت گرفته از سوی نخست‌وزیر برای حضور مردم در این جشن ما شاهد کاهش قابل توجه حضور آنها در خیابان‌ها بودیم.

برخی از مطبوعات این روند را به نوعی فروپاشی روح جمعی در شهرهای بزرگ می‌دانند. البته این توجیهات چندان درست به نظر نمی‌رسد، چراکه در گذشته نیز انگلستان دارای شهرهای بزرگی بوده است. حتی اگر جمله فوق نیز درست باشد به هیچ عنوان نمی‌تواند دلیلی قانع‌کننده برای توجیه از‌بین رفتن روح جمعی باشد. آیا نمی‌توان این پرسش را مطرح کرد که این فروپاشی به دلیل روح سرمایه‌داری و اقتصاد بازار است که جامعه را همچون ذره‌ای می‌بیند و تحت پوشش شعار فردگرایی، روح خودخواهی را تشویق می‌کند؟ کافی است شعار تاچر را به یاد بیاوریم: «چیزی به عنوان جامعه وجود ندارد.»

پیش از آغاز مراسم نیز دیوید کامرون از مردم درخواست کرد تا درجشن‌های خیابانی ۲۹ آوریل شرکت کنند و به‌سازماندهی آن بپردازند. شوراهای محلی نیز مقررات خاصی را که همواره در برگزاری چنین مراسمی اعمال می‌شد به طور کامل کنار گذاشتند و برای برگزاری جشن‌های خیابانی تصمیم به تعلیق موقت تمام موانع قانونی گرفتند. ایجاد اتحاد میان جوامع بریتانیا در شرایط سخت کنونی بسیار مهم است و برای شوراها نیز امری کلیدی محسوب می‌شود.

دولت نیز به شوراها دستور داده بود تا با لغو قوانین دست و پاگیر، موجبات راحتی بیشتر مردم را در برگزاری این جشن فراهم کنند. گرنف اشپس، یکی از مقامات دولت محلی می‌گوید: «ما به تمام مسوولان خود اعلام کرده بودیم قوانینی را که می‌توانست مانع برگزاری جشن‌های خیابانی شود دست‌کم در این مراسم نادیده بگیرند، اما دلیل اتخاذ این تصمیمات از سوی مقامات انگلستان بسیار ساده است. مردم انگلستان به هیاهوی گسترده تبلیغاتی مقامات انگلستان بسیار بی‌تفاوت بودند. این مراسم نه‌تنها درایجاد وحدت میان مردم ناموفق بود، بلکه سیرک اخیر سلطنتی موجب ایجاد اختلافات طبقاتی شدیدی دراین کشور نیز شد.»

● اختلافات طبقاتی

دیلی تلگراف از روزنامه‌های محافظه‌کار انگلستان ۲۳ آوریل مقاله‌ای را به چاپ رساند که در بخشی از آن مقاله آمده است:

صدها انگلیسی میهن‌پرست در مراسم جشن عروسی سلطنتی شرکت خواهند کرد، اما منابع رسمی ‌از وجود اختلافات طبقاتی میان برگزارکنندگان جشن‌های خیابانی حکایت دارد. در بسیاری از مناطق کارگرنشین از جمله شهرهای صنعتی شمال، اشتیاق چندانی برای برگزاری این جشن‌ها نشان داده نشد. به عنوان نمونه، در مناطقی همچون لیورپول، منچستر، نیوکاسل وشفیلد که ساکنین آنها عمدتا کارگر هستند تقاضا برای برگزاری جشن بسیار پایین بود. درگلاسکو که بخش عمده‌ای از جمعیت ۶۰۰ هزار نفری آن کارگر هستند نیز هیچ درخواستی برای برگزاری جشن خیابانی ارائه نشده بود. طبق آمارها درلندن برای هر۹۶۰۰ساکن آن یک درخواست جشن صادر شد، اما این رقم در بیرمنگام به ۴۱۰۰۰ نفر، لیورپول ۲۷۶۳۰ و منچستر به ۲۱۰۰۰ نفر رسید. در یورک‌شایر نیز تنها ۴ جشن خیابانی برگزارشد، اما این رقم درکاردیف ۵۳ و بریستول ۵۴ جشن بود.

اما با این حال، این آمار صرفا از اختلافات طبقاتی حکایت ندارد و موضوع کمی‌ پیچیده‌تر است. به عنوان مثال در بخش جنوبی شراپ‌شایر منطقه‌ای که عمدتا روستایی است و در آنها منازعات طبقاتی به چشم نمی‌خورد، مقاله‌ای در روزنامه شراپ‌شایراستار اول فوریه ۲۰۱۱ چاپ شد. در بخش‌هایی از این مقاله نویسنده آن به این موارد اشاره کرده بود:

شراپ‌شایر تمایل چندانی به برگزاری جشن‌های خیابانی به مناسبت عروسی خانواده سلطنتی ندارد. شورای شراپ‌شایر تنها ۴ مورد درخواست برای برگزاری جشن‌های خیابانی دریافت کرده است.

نکته: مراسم خاندان سلطنتی اسلحه‌ای است دراختیار طبقه حاکم تا در آینده از آن بهره‌برداری سیاسی کنند. پیش از برگزاری مراسم جشن نیز پلیس انگلستان برگزاری هرگونه راهپیمایی اعتراض‌آمیز در روز مراسم را ممنوع کرده بود

عدم تمایل شهروندان انگلیسی به برگزاری جشن‌های خیابانی دلیل تبلیغات گسترده مقامات انگلیس در رسانه‌ها برای تشویق هر چه بیشتر شهروندان به سازماندهی این جشن‌ها بود. حقیقت ماجرا اینجاست که نگرش مردم نسبت به خاندان سلطنتی و به طورکلی افراد ثروتمند تغییر کرده است. در واقع، هدف دولت کامرون از این تبلیغات صرفا بهره‌برداری برای آرای شهروندان در انتخابات ماه می نیست، بلکه خاندان سلطنتی اسلحه‌ای است در اختیار طبقه حاکم تا در آینده از آن بهره‌برداری سیاسی کنند. پیش از برگزاری مراسم جشن نیز پلیس انگلستان برگزاری هرگونه راهپیمایی اعتراض‌آمیز در روز برگزاری مراسم را ممنوع و حمل هرگونه پلاکارد در مخالفت با این مراسم را غیرقابل تحمل توصیف کرده بود. اسکاتلندیارد نیز که از ۵ هزار افسر پلیس برای تامین امنیت مراسم روز جمعه استفاده کرده بود، طی بیانیه‌ای اعلام کرد با هرگونه فعالیت مجرمانه‌ای بشدت برخورد خواهد کرد. کریستین جونز، رئیس پلیس نیز هشدار داده بود که هر گونه اقدام مجرمانه‌ای که با هدف برهم‌زدن نظم و آرامش مراسم انجام شود با واکنش شدید پلیس مواجه خواهد شد. این جملات نشان می‌دهد از دید پلیس انگلستان اقدامات اعتراض‌آمیز ضد خانواده سلطنتی جرم محسوب می‌شود. یکی از سنت‌های قدیمی‌ و البته قابل تحسین انگلستان دموکراسی این کشور و آزادی گردهمایی و اعتراض مسالت‌آمیز است، اما جمعه پیش پلیس این سنت قدیمی‌ را زیر پاگذاشت.

● افراد حاضر در مراسم

هرچند مقامات انگلستان مردم را به برپایی جشن‌های خیابانی دعوت می‌کردند، اما تنها عده کمی‌ از آنها توانستند دراین مراسم شرکت کنند. فضای محدود درون وست‌مینستر و تعداد زیاد افراد سرشناس دعوت شده به این مراسم از دلایل عدم حضور افراد عادی بود. در کنار خانواده سلطنتی روسای ۵۰ دولت به این مراسم دعوت شده بودند و‌۷۰ تا ۸۰ تیم حفاظتی نیز مسوولیت حفظ امنیت شرکت‌کنندگان در این مراسم را به عهده داشتند.

درمیان فهرست مهمانان دعوت شده نام سلمان‌بن حمد آل‌خلیفه، ولیعهد بحرین نیز به چشم می‌خورد. گزارش‌ها حاکی است که ملکه انگلستان خود شخصا وی را به این مراسم دعوت کرده بود. ولیعهد بحرین پیش از این نیز در دسامبر۲۰۰۴ مهمان خانواده سلطنتی بوده است. درآن سال، شاهزاده چارلز وی را به کاخ سنت جیمز دعوت کرد تا در مورد مناسبات میان ۲ کشور با یکدیگر مذاکره و گفت‌وگو کنند. بحرین هفته‌هاست که شاهد اعتراضات دموکراسی‌خواهانه مردم است، اما این اعتراضات با سرکوب شدید پلیس و ارتش مواجه شده است. ده‌ها بحرینی از آغاز اعتراضات در این کشور از اواسط فوریه جان خود را از دست داده‌اند. اما واکنش ولیعهد بحرین به این ماجراها چه بوده است؟

وی از تلاش‌های بی‌وقفه نیروهای امنیتی بحرین برای حفظ امنیت و ثبات دراین کشور تقدیر کرده است. سلمان ‌بن‌ حمد به تلویزیون بحرین اعلام کرد: «ما در اصول خود ثابت قدم خواهیم ماند و هیچ مماشاتی با افراد برهم زننده امنیت نخواهیم داشت». ده‌ها نفر در اعتراضات کشته شده‌اند، دولت بحرین وضعیت فوق‌العاده در این کشور اعلام کرده و برای بازگرداندن نظم و امنیت دست به دامان نیروهای عربستان شده است.

تمام دنیا از بی‌رحمی ‌و قساوت قلب دیکتاتورهایی همچون سرهنگ قذافی، صدام حسین و حسنی مبارک آگاه هستند، اما پرده‌ای محکم به دور وقایع بحرین کشیده شده است و افکار عمومی‌ جهان از اقدامات وحشیانه نیروهای امنیتی بحرین و عربستان بی‌خبر مانده است. در این میان، گروه‌های مختلف حقوق بشر نیز خواستار بازپس‌گیری دعوت از ولیعهد بحرین شدند. جو استورک، معاون بخش خاورمیانه دیده‌بان حقوق بشر در این ارتباط معتقد است که دولت بحرین در این کشور فضای تهدید و ارعاب به وجود آورده است نه فضای امن و باثبات.

هرچند در نهایت خاندان سلطنتی بحرین تصمیم گرفت نماینده‌ای به این مراسم اعزام نکند در مقابل، شاهزاده چارلز نیز افسوس عمیق خود را نسبت به عدم حضور ولیعهد بحرین اعلام کرد. وی ابراز امیدواری کرد که شرایط امنیتی در بحرین بهبود پیدا کند، چراکه عدم حضور ولیعهد می‌تواند بر مراسم تاثیر منفی بگذارد. آنچه در این میان حائز اهمیت بود بی‌تفاوتی خانواده سلطنتی انگلستان نسبت به سرنوشت مردم بحرین و در مقابل حساسیت آنها در قبال برگزاری مراسم خود بود. حاکمان بحرینی ماه مارس وضعیت نظامی ‌در این کشور اعلام کردند، از نیروهای امنیتی استفاده کردند و از نیروهای نظامی ‌کشورهای همسایه بویژه عربستان سعودی برای سرکوب قیام مردم بهره بردند. تظاهرکنندگان نیز کشته و دستگیرشدند تا خاندان سلطنتی بحرین به حکومت خود ادامه دهند.

● معاملات تجاری خانواده سلطنتی

گزارش‌های متعددی از روابط نزدیک دیکتاتورهای عرب با خانواده سلطنتی انگلستان حکایت دارد. مناسبات میان آنها نیز قدمتی دیرینه دارد. روابط پرسود میان اعضای خانواده سلطنتی و دیکتاتورهای فاسد عرب زمانی در معرض افکار عمومی‌ قرار گرفت که شاهزاده اندرو اقدامات صندوق مبارزه با کلاهبرداری را احمقانه توصیف کرد. مقامات این صندوق تحقیقاتی را پیرامون ادعاهای مطرح شده در مورد تخلفات صورت گرفته در قرارداد تسلیحاتی ۴۳ میلیارد پوندی انگلستان با عربستان سعودی آغاز کردند. طبق اسناد افشا شده از سوی ویکی لیکس، اندرو (نماینده تجاری بریتانیا) از اعلام خبر رشوه پیشنهادی ارائه شده از سوی طرفین قرار داد در جریان سفر خود به قرقیزستان چشم‌پوشی کرده است.

تاتیانا فولر، سفیر ایالات متحده در قرقیزستان نیز در نامه‌ای به هیلاری کلینتون رفتار اندرو، فرزند ملکه بریتانیا را بسیار گستاخانه توصیف کرد. وی در نامه خود عنوان کرده بود که نماینده یکی از شرکت‌های طرف قرارداد، ارائه پیشنهاد رشوه در قرقیزستان را پذیرفته بود. وی همچنین در ماجرای رشوه پرداختی در قراردادهای نظامی‌ امضا شده میان انگلستان و عربستان نیز نقش داشت. طبق اسناد منتشر شده وی همچنین خبرنگاران را که در این پرونده به ارائه گزارش پرداخته بودند کسانی نامید که در تمام کارها سرک می‌کشند و مانع تجارت مقامات انگلیسی می‌شوند. البته الفاظ نا مناسب به کار رفته از سوی این شاهزاده توسط مقامات سایت حذف شده بود.

این افشاگری‌ها تنها ۶ ماه پس از ماجرای رسوایی همسر سابق اندرو صورت گرفت. در آن زمان فیلمی ‌از وی پخش شد که در حال دریافت ۲۷ هزار پوند رشوه از یک خبرنگار بود. همسر ادوارد در این فیلم ویدئویی اعلام کرد که با دریافت ۵۰۰ هزار پوند می‌تواند زمینه ملاقات با ادوارد را فراهم کند.

رسوایی‌های اندرو موجب نگرانی عمیق خانواده سلطنتی شده است. هر چند آنها از اظهار نظر در مورد این حوادث خودداری کرده‌اند. در واقع، اقدامات اندرو بر خلاف پروتکلی است که به موجب آن خانواده سلطنتی از دخالت در امور سیاسی منع شده‌اند. البته این بدان معنا نیست که تمام اعضای خانواده ویندسور هیچ‌گونه منافع تجاری یا سیاسی ندارند. تنها تفاوت اندرو با سایر اعضای گروه ویندسور این است که وی دهانی گشاد و مغزی کوچک دارد، بنابراین او فعالیت‌های خود را به زبان می‌آورد، امری که دیگران آن را در خفا انجام می‌دهند.

علیرضا ثمودی