لزوم تبادل محبت میان دوستان

کار نیک ما نباید تنها برای افراد دور باشد و نزدیکانمان از ما ناامید باشند باید نخست به دوستان و نزدیکان پرداخت ولی خویشان به نیکی سزاوارترند

کار نیک ما نباید تنها برای افراد دور باشد و نزدیکانمان از ما ناامید باشند. باید نخست به دوستان و نزدیکان پرداخت ولی خویشان به نیکی سزاوارترند. یک نکته مهم در جهان وجود دارد اینکه یک درخت نیز نمی‌تواند تنها بگیرد و هیچ ندهد و اگر درختی تنها عناصر زمین و هوا و نور خورشید را مصرف کند و میوه‌ای ندهد به چوبی تبدیل خواهد شد که خوراک آتش زیر دیگ می‌شود. اگر چنین معادله‌ای در مورد درخت صحیح باشد در مورد انسان و پیوند او با دیگران صحیح تر خواهد بود.

کسی که به تو می‌دهد و از تو می‌گیرد دوستی تو با او باقی می‌ماند در حالی که اگر کسی پیوسته از تو بگیرد هیچ گاه به تو ندهد ناگزیر پیوند دوستی میان شما خواهد گسست.اگر چه ممکن است کسانی که تنها می‌گیرند چند روزی، موفق باشند ولی سرانجام روزی زندگی هر آنچه را که گرفته‌اند از آنها خواهد گرفت.زندگی بر حق استوار است و حق یک انسان آن است که وی دارای وظایف و حقوقی است و اگر وظایف خود را به انجام نرساند حقوق خود او نیز ساقط خواهد شد، چنانچه عکس این سخن نیز صحیح است. به همین ترتیب ما نیز اگر در رفتار خود با مردم درخواستی داریم باید در برابر هر چیز معادل آن را به دیگران بدهیم. اگر دوستمان هدیه‌ای به ما داد ما نیز باید هدیه‌ای نظیر آن به او بدهیم. اگر بخوهیم برای پیوند دوستی میان مردم قانونی وضع کنیم چنین می‌گوییم: هر محبتی پاسخی دارد که درعمق، برابر و در سمت با محبت او متفاوت است. کسی که تو را دوست دارد تو نیز باید او را دوست بداری و کسی که به تو درود می‌فرستد تو نیز باید درودی نظیر آن یا بهتر به او بفرستی.حضرت علی(ع) می‌فرماید: کسی که حق او را ضایع کنی برادر تو نیست. دوست نزدیک تو همان کسی است که استحقاق دارد محبت او را با محبت و سخن نیک را با سخن نیک و هدیه را با هدیه و موضع گیری خوب او را با موضع‌گیری خوب پاسخ دهی و در غیر این صورت کسی که حقوقش را ضایع کنی برادر تو نیست.

کار نیک ما نباید تنها برای افراد دور باشد و نزدیکانمان از ما نا امید باشند. باید نخست به دوستان و نزدیکان پرداخت ولی خویشان به نیکی سزاوارترند.کمترین مسئولیتی که باید در برابر دوستانمان انجام دهیم این است که محبت و بخشش آنها را جبران کنیم والا دوستی گرفتن و ندادن چگونه دوستی‌ای خواهد بود؟ و کسی که قدرت دهش نداشته باشد به هیچ روی شایسته گرفتن نیست، منظور از قانون مبادله همین نکته است. امام صادق(ع) می‌فرماید: در مصاحبت کسی که تو را همچون خود نمی‌داند خیری نیست و نیز می‌فرماید: کسی که محبت و اندیشه‌اش را برای تو گرد آورد تو نیز از او فرمان ببر. فرمانبری پاسخ محبت و اخلاص است و نیز می‌فرماید : چه زشت است کسی که برادرش حق او را بشناسد ولی او حق برادرش را نشناسد.

بیشتر مردم از نبودن این صفت در میان خود شکایت دارند و می‌بینیم که این موضوع بر زبان دوستان جاری می‌گردد که در ضمن آن یکدیگر را سرزنش می‌کنند و هر یک از آنها هنگامی که با دوست خود دیدار می‌کنند به او می‌گویند: من بارها در خانه‌ات به ملاقات تو آمده‌ام چرا تو با رو گردانی و گرفتگی با من دیدار می‌کنی. و امثال این گونه جملات عتاب آمیز و سرزنش ها و نکوهش‌هایی که میان دوستان مبادله می‌شود و صفای دوستی را بر آنان مکدر می‌سازد و حلاوت برادری را از میان می‌برد. آنچه موجب برانگیختن این نگرانی ها می‌شود آن است که در میان بیشتر دوستان برادری و همیاری به طور یکسان انجام نمی‌شود و دوستی و محبت بر اساس عدالت میان آنها تبادل نمی‌یابد و حقوق به طور متقابل و برابر میان آنها برقرار نیست؛ از این رو این گونه احساسات که در سینه ها به جوش می‌آید ظهور می‌یابد و نفس را مکدر و فکر را مشغول می‌سازد. لذا پیامبر اکرم(ص) وائمه اهل بیت(ع) به ضرورت مقابله و برابری در محبت هشدار داده اند تا معنای دوستی و برادری به کمال برسد.

خداوند به آدم(ع) وحی فرمود: من همه سخنها را در چهار کلمه جمع کرده ام، عرض کرد: پروردگارا آنها کدامند؟ فرمود: یکی از آنها برای من، یکی برای تو، یکی میان من و تو و یکی میان تو و مردم است.عرض کرد:‌ای پروردگار من آنها را بیان فرما تا بدانم، فرمود: آن که برای من است آن است که مرا پرستش کنی و در هیچ چیزی به من شرک نورزی و آن که برای توست این است که تو به پاداشی که در برابر اعمالت به تو می‌دهم از هر چیز دیگری که بدان مشغولی نیازمندتری. اما آن که میان من و تو باشد دعاست و آن بر توست و بر من اجابت است و آنچه میان تو و مردم است این است که برای مردم خشنود باشی به آنچه برای خود خشنود می‌شوی و برای آنها ناخوش بداری آنچه را برای خود ناخوش می‌داری.

---