آشنایی با بیماری سلیاک

بیماری سلیاک یک مشکل گوارشی است که در پی مصرف پروتئین گلوتن بروز می کند و علائم آن گاهی به شدت مشکل ساز می شود

بیماری سلیاک یک مشکل گوارشی است که در پی مصرف پروتئین گلوتن بروز می کند و علائم آن گاهی به شدت مشکل ساز می شود. به گزارش ایسنا، این بیماری به پرزهای روده کوچک آسیب می رساند و سبب اختلال در جذب مواد مغذی می شود. افراد مبتلا به سلیاک پروتئینی موسوم به گلوتن را که در نان، پاستا، کلوچه ها، پیتزا و بسیاری از غذاهای دیگر حاوی گندم، جو و چاودار موجود است، نمی توانند تحمل کنند. زمانی که بیماران مبتلا به سلیاک غذاهای حاوی گلوتن مصرف می کنند سیستم ایمنی بدن آنها پاسخی را به صورت تخریب روده کوچک منعکس می کند. این تخریب به خصوص در پرزهای انگشتانه ای روده که مواد مغذی را جذب می کنند، بروز می نماید.

در پی آسیب دیدن پرزهای روده، فرد مبتلا بدون توجه به مقدار غذایی که می خورد به سو»تغذیه مبتلا می شود. سایت اینترنتی مرکز تخصصی مایوکلینیک در مقاله ای در این باره آورده است: به دلیل اینکه سیستم ایمنی بدن خود فرد موجب تخریب و آسیب دیدگی پرزهای روده کوچک می شود این بیماری به عنوان یک بیماری خود ایمنی تلقی می شود. سلیاک بیماری وراثتی است که از نسلی به نسل دیگر و در خانواده منتقل می شود. گاهی اوقات این بیماری برای اولین بار در پی یک رژیم غذایی بعد از عمل جراحی، بارداری، زایمان، عفونت های ویروسی یا استرس های روحی فعال می شود. در برخی از بیماران علائم سلیاک از دوران کودکی و در برخی دیگر از دوران بزرگسالی بروز می کند. یکی از عوامل مهم در زمان و نحوه آغاز بیماری، مدت زمان تغذیه با شیرمادر است. به این معنی که هر چه مدت تغذیه با شیر مادر بیشتر باشد، علائم بیماری دیرتر بروز می کنند و همچنین معمولی تر هستند. به طور معمول بیماری سلیاک می تواند موجب بروز دردهای شکمی و اسهال شود اما در نهایت کاهش جذب ریزمغذی ها در این بیماری منجر به فقر و کمبود ویتامین ها و در نتیجه موجب بروز مشکلات در سیستم عصبی، استخوان ها، کبد و سایر اعضای حیاتی بدن می شود.

به گفته متخصصان گوارش در این مرکز، بیماری سلیاک درمان خاصی ندارد اما می توان با تغییر در رژیم غذایی، این بیماری را به شیوه ای موثر در کنترل درآورد. در ادامه این مقاله آمده است: برای بیماری سلیاک علائم و نشانه های خاصی وجود ندارد اما اکثر این بیماران شکایت های معمول از مشکلاتی چون اسهال متناوب، درد شکم و نفخ دارند. اما گاهی اوقات مبتلایان به سلیاک هیچ یک ازعلائم گوارشی را ندارند. همچنین علائم سلیاک می تواند شبیه به علائم سایر بیماریها مثل سندرم روده تحریک پذیر(BS)، زخم های معده، بیماری کرون، عفونت های انگلی و کم خونی باشند. در برخی موارد این بیماری خود را به روشهای نامحسوس تری بروز می دهد که عبارتند از:

- تحریک پذیری یا افسردگی

- کم خونی

- آشفتگی معده

- درد مفاصل

- گرفتگی های عضلانی

- خارش های پوستی

- زخم های دهان

- اختلالات دندانی و استخوانی (مانند پوکی استخوان)

- احساس سوزش در پاها (نوروپاتی)

همچنین برخی از نشانه های سو» جذب ریزمغذی ها ناشی از این بیماری عبارتند از:

- کاهش وزن

- اسهال

- انقباضات شکمی نفخ و ورم شکم

- ضعف و خستگی عمومی

- تغییر رنگ و وضعیت مدفوع

- کندی رشد در کودکان

- پوکی استخوان

یکی دیگر از بیماریهای جدی ناشی از سلیاک «درماتیت هرپتی فرم» است. این بیماری یک اختلال پوستی مزمن است که با ثبورات جلدی و خارش دار در نواحی آرنج ها، زانوها و بالای ران ها بروز می کند. عامل این اختلال آنزیم «ترانس گلوتامیناز» پوست است. عدم تحمل گلوتن می تواند موجب بروز علائم این عارضه پوستی شود. این اختلال علاوه بر مصرف دارو برای کنترل خارش پوست با مصرف رژیم غذایی عاری از گلوتن قابل درمان است. بنابراین گزارش، اساس درمان سلیاک، رژیم غذایی فاقد گلوتن است که در آن کلیه مواد غذایی حاوی گلوتن حذف می شوند.

در اکثر افراد، رعایت رژیم ذکر شده موجب توقف علائم بیماری می شود با رعایت این رژیم آسیب های ایجاد شده در روده کوچک به تدریج ترمیم و از آسیب های بیشتر جلوگیری می شود. در رژیم غذایی فاقد گلوتن، مصرف کلیه مواد غذایی حاوی گندم، جو، چاودار، بیشتر حبوبات، ماکارونی، غلات و اکثر غذاهای فرآوری شده ممنوع است. این بیماران باید رژیمی متعادل با انواع غذاها شامل نان و ماکارونی داشته باشند.