جنگلهای بارانی حاره ای

بیوم جنگلهای بارانی حاره ای وبه عبارتی استوایی یكی از پیچیده ترین بیومها, هم از نظر ساختار و هم از نظر تنوع گونه ای بر روی كره زمین است

بیوم جنگلهای بارانی حاره ای (وبه عبارتی استوایی) یكی از پیچیده ترین بیومها، هم از نظر ساختار و هم از نظر تنوع گونه ای بر روی كره زمین است. این بیوم بین عرضهای جغرافیایی ۱۰ درجه شمالی و ۱۰ درجه جنوبی قرار دارد. جنگلهای بارانی حاره ای، حدود ۷-۶ درصد مساحت زمین را اشغال می كنند، اما دارای بیش از نیمی از گیاهان و جانوران جهان می باشند و ۴۰ درصد اكسیژن زمین را تولید می كنند.

این جنگلها در منطقه حاره ای واقعند: جایی كه تابش آفتاب به صورت ۹۰ درجه است، ۱۲ ساعت تابش شدید آفتاب كه منجر به ایجاد انرژی فوق العاده ای جهت نیرو بخشیدن به جنگلهای انبوه برای پیشبرد اعمال فیزیولوژیكی گیاهان می شود. به خاطر همین انرژی بی نظیر این جنگلها معمولا گرم هستند و رطوبت متوسط بین ۸۸-۷۷ درصد است. دما در یك جنگل بارانی حاره ای به ندرت از ۳۴ درجه فراتر رفته یا پایین تر از ۲۰ درجه می شود.

در این بیوم، زمستانی وجود ندارد، فصل رویش در تمام مدت سال جاری است و هر گونه ، موسم گلدهی و میوه دهی خاص خود را دارد. ویژگی بسیار بارز دیگر این بیوم، وجود بارشهای فراوان (بیش از ۲۰۰۰ میلی متر) است كه این بارش فراوان در طول سالیان دراز بر روی خاك تاثیر نامطلوب می گذارد: به گونه ای كه علیرغم پوشش گیاهی انبوه و بالنتیجه غنای خاك، به واقع، خاك از نظر مواد غذایی فقیر است .

سه فرماسیون مهم از جنگلهای بارانی حاره ای وجود دارند:

۱) Neotropical

۲) African

۳) Indo-Malaysian

تركیب گونه ای و حتی جنسها و خانواده ها در هر كدام از این فرماسیون ها متفاوت است و از نظر تنوع گونه ای، اولین فرماسیون دارای بیشترین تنوع بوده وبعد از آن فرماسین های سوم و دوم در مقام های بعدی قرار دارند.

یكی از ویژگی های مهم جنگلهای حاره ای، ساختار رویشی منحصر به فرد این جنگل هاست كه به صورت اشكوب هایی چند لایه خود را نشان می دهد.

● لایه بندی رویشی در جنگلهای بارانی

▪ Emergent Layer :

در این لایه كه مرتفع ترین لایه رویشی (۵۵-۴۴ متر) است، درختان دارای تاجی چتری شكل هستند و با فاصله از یكدیگر قرار دارند. این لایه در بالای تاج پوشش عمومی جنگل قرار دارد. درختان این لایه دارای برگهای كوچكند.

▪ Upper Canopy

این لایه، یك لایه متراكم درختی از انشعابات و برگهاست. درختان دارای فواصل كمی از یكدیگر می باشند. ارتفاع درختان ۴۰-۳۰ متر است. میزان دسترسی به نور در این لایه بسیار زیاد است اما خود این لایه، به میزان زیادی از نفوذ نور به بخشهای پایین تر جلوگیری می كند. درختان دارای برگهای كوچك و چرمی اند تا مانع از دست دادن زیاد آب در مقابل تابش شدید خورشید شود.

▪ Lower Canopy :

این لایه درختی نیز لایه ای فشرده و متراكم است، اما درختان آن دارای ارتفاع كمتری نسبت به لایه قبل هستند. درختان دارای برگهای بزرگتری هستند.

▪ Shrub Layer :

لایه درختچه ای است. در این لایه جابجایی هوا بسیار كم صورت پذیرفته، رطوبت به صورت پایداری بالاست. هم چنین، حدود ۳ درصد نوری كه به طبقه فوقانی جنگل می رسد به این لایه نفوذ می كند.

▪ Forest Floor or Ground Layer :

طبقه كف جنگل كاملا سایه دار است مگر در مواردی كه در تاج پوشش فوقانی شكافی ایجاد شود. به دلیل نفوذ بسیار اندك نور به این قسمت، گیاهان و بوته های كمی قادر به رشد در اینجا می باشند. برگهای گیاهان بسیار بزرگند. در این لایه، بقایای گیاهی و جانوری به سرعت توسط تجزیه كنندگان تحت شرایط گرما و رطوبت تجزیه می شوند. قارچها یكی از عناصر مهم در طبقه كف جنگل می باشند.