روده تحریک‌پذیر

روده تحریک‌پذیر که به آن کولیت عصبی نیز گفته می‌شود یکی از بیماری‌های شایع در اکثر جوامع است. در این بیماری روده‌ها از نظر ساختمانی مشکلی ندارند و در صورتی که به روش کولونوسکوپی …

روده تحریک‌پذیر که به آن کولیت عصبی نیز گفته می‌شود یکی از بیماری‌های شایع در اکثر جوامع است. در این بیماری روده‌ها از نظر ساختمانی مشکلی ندارند و در صورتی که به روش کولونوسکوپی به دقت بررسی شوند، معمولا در آنها ضایعه‌ای مشاهده نمی‌شود. علامت اصلی این بیماری درد شکم بخصوص قسمت زیر ناف است که به طور متناوب (مثلا ۳ روز در طول یک ماه) ایجاد می‌‌شود و همزمان علائم زیر نیز وجود دارند:

۱) درد معمولا با اجابت مزاج بهتر می‌شود،

۲) ‌شروع دردها با تغییر اجابت مزاج (اسهال یا یبوست) همراه است،

۳) قوام مدفوع معمولا متغیر است.

این بیماران به طور مداوم دچار تغییرات فرم و تواتر مدفوع می‌شوند. به عبارت ساده‌تر اگر یک فرد عادی هر روز یک بار دچار اجابت مزاج می‌شود، فرد دچار روده تحریک‌پذیر مدتی هر روز ۳ بار اجابت مزاج دارد و پس از آن تا چند روز هر ۲ روز یکبار دفع مدفوع خواهد داشت.

از دیگر مشخصات این بیماری وجود نفخ زیاد و آروغ‌زدن‌های پیاپی و گاز زیاد روده است. خیلی از مواقع نیز این بیماران دچار احساس دفع ناکامل مدفوع هستند و مجبورند مرتب برای تخلیه مدفوع اقدام کنند. بسیاری از بیماران دچار روده تحریک‌پذیر همزمان دچار علائم سوء‌هاضمه مثل ترش کردن، تهوع و دردهای معده نیز هستند.نکته جالب در مورد این بیماری ارتباط آن با مشکلات روحی است، به طوری که بیشتر این بیماران همزمان دچار بیماری‌هایی مثل اضطراب، وسواس، افسردگی و... هستند. از طرف دیگر وقتی استرس‌های زندگی روزمره زیاد می‌شود علائم این بیماری تشدید می‌گردد.موضوع بسیار مهم این است که این بیماری صرفا به دلیل به هم خوردن سیستم عصبی روده رخ می‌دهد، بنابراین خونریزی روده، تب و کاهش وزن نشان‌دهنده بیماری‌های دیگری است که باید مد نظر باشد.

درمان

اقدامات اصلی درمان شامل موارد زیر است:

۱) اطمینان دادن به بیمار در مورد ماهیت خوش‌خیم بیماری و خطرناک نبودن آن

۲) اجتناب از خوردن خوراکی‌هایی که باعث تشدید بیماری می‌شوند، مثل قهوه، کلم، حبوبات و شیرین‌کننده‌های مصنوعی

۳) استفاده از فیبرهای گیاهی که باعث زیاد شدن حجم مدفوع می‌شوند.

۴) تکنیک‌های ایجاد آرامش

۵) در صورت موفق نبودن موارد فوق، استفاده از داروهایی مثل ضد اسپاسم‌ها (دیسیکلومین، هیوسین) و آرامبخش‌ها (آمی‌تریپتیلین، ایمی پرامین) ضروری خواهد بود.

دکتر رضا کریمی

متخصص بیماری‌های داخلی