بهترین سن یادگیری زبان دوم

کودکان از ۶ ماهگی به تدریج زبان مادری‌شان را یاد می‌گیرند و با هر کلمه جدیدی که به زبان می‌آورند، مادر و پدرشان را ذوق‌زده می‌کنند. وقتی به سن ۳ یا ۴ سالگی می‌رسند، بعضی والدین، …

کودکان از ۶ ماهگی به تدریج زبان مادری‌شان را یاد می‌گیرند و با هر کلمه جدیدی که به زبان می‌آورند، مادر و پدرشان را ذوق‌زده می‌کنند. وقتی به سن ۳ یا ۴ سالگی می‌رسند، بعضی والدین، نام آنها را در مهدکودک‌های دوزبانه می‌نویسند تا فرزندشان از همان کودکی با یک زبان‌ دیگر، مثلا انگلیسی یا فرانسوی آشنا شود و با پا گذاشتن به سن و سال مدرسه، بعضی‌ها فرزندشان را در کلاس‌های آموزش زبان ثبت نام می‌کنند تا همان هدف را تامین کنند. خلاصه این‌که یادگیری زبان دوم برای بسیاری از خانواده‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اما چه سنی برای این کار بهتر است؟ کودکان از کی باید به فراگیری زبان دوم بپردازند؟ در این رابطه گفتگویی با خانم دکتر نسرین امیری، فوق‌تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی، انجام داده‌ایم که می‌خوانید...

خانم دکتر! اگر بخواهیم به فرزندمان یک زبان دیگر (مثلا انگلیسی) را هم یاد بدهیم، بهتر است از چه سنی اقدام کنیم؟

هرچه کودک زودتر با زبان دوم آشنا شود، شانس بیشتری برای دستیابی به مهارت‌های کسب زبان دوم خواهد داشت. بررسی‌ها نشان داده است اگر کودک در سن زبان‌آموزی یعنی قبل از ۷ تا ۸ سالگی زبان دوم را بیاموزد، مهارت بهتری در تکلم زبان دوم و لهجه خواهد داشت. هرچه سن بالاتر رود، یعنی از حدود ۱۰ سالگی به بعد توانمندی فرد در صحبت کردن به زبان دوم مانند اهالی آن زبان کاهش می‌یابد. باید اشاره کرد که نه تنها کودک می‌تواند هم‌زمان علاوه بر زبان‌ مادری زبان دوم را فراگیرد بلکه می‌تواند زبان‌های دیگری را نیز به طور جداگانه بیاموزد. در این زمینه ذکر این نکته نیز ضروری است که این مطلب در مورد همه کودکان صدق نمی‌کند. کودکانی که دچار تاخیر در زبان و گفتار هستند در صورت مواجه شدن با زبان دیگری علاوه بر زبان مادری در کسب مهارت گفتار و زبان دچار مشکلات بیشتری می‌گردند و این مساله به تشدید تاخیر در تکلم کودک کمک می‌کند.

اوج یادگیری زبان دوم در چه سنی است؟

در صورتی که شرایط کسب زبان دوم مهیا باشد، کودک می‌تواند هم‌زمان با زبان مادری خود زبان‌های دیگر را فراگیرد، یعنی از ابتدای تولد تا سن ۷ تا ۸ سالگی بهترین زمان آموزش زبان دوم است.

و از چه سنی به بعد احتمال یادگیری زبان دوم کم‌رنگ‌‌تر می‌شود؟

آموزش زبان دوم در همه سنین می‌تواند اتفاق افتد اما همان‌طور که گفتم، بهترین زمان قبل از ۷ تا ۸ سالگی است و بعد از این سنین معمولا آموزش زبان دوم نیازمند زمان بیشتری است و همچنین فرد موفقیت کمتری در کسب لهجه اهالی آن زبان کسب خواهد کرد.

نظر شما در رابطه با مهدکودک‌های دوزبانه چیست؟

مشکلی که این مهدکودک‌ها دارند، این است که به طور کلی بدون آنکه غربالگری صحیحی داشته باشند همه کودکان را واجد شرایط کسب زبان دوم می‌دانند و شروع به آموزش زبان دوم می‌نمایند که این مساله در مورد کودکانی که تاخیر در گفتار و زبان دارند، مشکلاتی در درک زبان ایجاد می‌نماید و حتی یادگیری زبان مادری را نیز با مشکل مواجه می‌کند. بهترین روش آن است که ابتدا کودکان توسط آسیب‌شناس گفتار و زبان مورد ارزیابی قرار گیرند و در صورت نبود مشکل زبانی به آموزش زبان دوم بپردازند.

آموزش زبان دوم چه فوایدی دارد؟

آموزش زبان‌های دوم و سوم علاوه بر آنکه به فرد در ارتباط بهتر کمک می‌نماید، به موفقیت فرد در برنامه‌های مدرسه و مهارت‌های حل مساله نیز کمک می‌کند. این افراد درک عمیق‌تری از فرهنگ خود و همچنین فرهنگ زبانی که در آن مسلط شده‌اند، دارند. همچنین این افراد در رقابت‌های شغلی برای کسب مشاغل بهتر و ارتباط‌های بین‌المللی موفق‌ترند.

آموزش زبان دوم چه مهارت‌هایی می‌خواهد؟

کودک باید تا حدی از بهره هوشی لازم برخوردار باشد و همچنین بررسی‌های لازم در مورد وی صورت گرفته باشد تا در صورتی که کودک به تاخیر در رشد گفتار و زبان دچار است، ابتدا به او کمک شود تا پایه‌های زبان و گفتاردرمانی در ذهن وی تقویت گردد و سپس به آموزش‌ زبان دیگر بپردازد.

آموزش‌ زبان مادری در یک جامعه بیگانه چه مهارت‌هایی می‌خواهد؟

بهترین راهش صحبت کردن در خانه به زبان مادری است. والدین باید در خانه به زبان خودشان صحبت کنند و اجازه بدهند کودک زبان دوم را از طریق تلویزیون، مدرسه و ارتباط با هم‌سالان کشور بیگانه بیاموزد.

پای حرف‌های دکتر نسرین امیری فوق‌تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان - سمیه مقصودعلی