آمادگی روحی ورزشکاران؛ مهمترین عامل موفقیت تیمی

مربیان لیگ برتر در مقایسه با مربیان لیگ‌های غیربرتر اهمیت بیشتری برای استفاده از خدمات روان‌شناس ورزش قائل هستند.
سولیوان و هاچ - دو محقق نیوزلندی- در سال۱۹۹۱ درباره جایگاه …

مربیان لیگ برتر در مقایسه با مربیان لیگ‌های غیربرتر اهمیت بیشتری برای استفاده از خدمات روان‌شناس ورزش قائل هستند.

سولیوان و هاچ - دو محقق نیوزلندی- در سال۱۹۹۱ درباره جایگاه مشاور روان‌شناس ورزش در نیوزلند به بررسی گسترده‌ای دست زدند. نتایج مطالعات آنان نشان داد که تقریباً تمام مربیان (حدود ۷/ ۹۶درصد) و بیشتر ورزشکاران (معادل ۸/ ۷۳درصد) علاقه‌مندی خود را در این مورد که یک روان‌شناس ورزش با آنها همکاری کند، ابراز داشته‌اند. آنها در تحقیق خود به این موضوع اشاره کرده‌اند که فقط ۲/ ۳۷درصد از مربیان تصور کرده‌اند که به تنهایی قادرند نیازهای روانی ورزشکاران خود را برآورده سازند.

در مقابل، ۳/ ۹۴درصد مربیان فکر کرده‌اند که ورزشکاران عملکرد بهتری در مسابقات از خود نشان می‌دهند، به شرطی که از خدمات روان‌شناس ورزش بهره‌مند شوند.این نوع مطالعات و تحقیقات در سال‌های مختلف در میان پژوهشگران مختلف در کشورهای مختلف به اثبات رسیده است.

هارود و اوتلی نیز در سال‌های ۲۰۰۴ و ۲۰۰۰ درباره مسائلی که مربیان ورزش علاقه دارند تا آنها را با روان‌شناس ورزش در میان بگذارند، مطالعه کردند. مربیان از اطمینان نداشتن از عملکرد بازیکنان، ‌سوءتعبیر بازیکنان از نقش مربیان و مشکلات شخصی و خودخواهی ورزشکاران به عنوان مسائل حساس یاد کرده‌اند.

هر چند مطالعات گسترده جهان بر این موضوع مهم صحه گذاشته است که موفقیت تیمی در گرو بهره‌مندی از خدمات روان‌شناسی ورزشی و مشاوران ورزشی است اما این موضوع در کشور ما سابقه چندانی ندارد.

با این‌که اصول مبانی و علم روان‌شناسی سال‌هاست در کلاس‌های درس دانشگاه‌ها به دانشجویان تدریس می‌شود اما تاریخچه شروع پرداختن به شاخه روان‌شناسی ورزش را باید به تاسیس دانشکده‌های تربیت بدنی و علوم ورزشی در کشورمان جست‌وجو کرد که بیش از یک قرن از تاسیس این موسسات علمی می‌گذرد.

گذر این سن جوانی از علم روان‌شناسی ورزش در کشور ما برای اشاعه جایگاه روان‌شناسی ورزشی و خدماتی که کارشناسان این رشته می‌توانند در تامین نیازهای روانی ورزشکاران در اختیار مربیان آنها قرار دهند، برای شناخته شدن آن کافی به نظر نمی‌رسد.

هر چند این روزها بر اهمیت کاربرد مبانی روان‌شناسی در آماده‌کردن تیم‌های ورزشی به‌ویژه در لیگ‌های حرفه‌ای افزوده می‌شود، اما مطالعاتی که نگرش مربیان و ورزشکاران را در زمینه جایگاه روان‌شناسی ورزش بررسی کند در کشور ما کمتر به چشم می‌خورد.

در تحقیقات پژوهشگران در کشورهای مختلف، این موضوع مهم نمایان شده است که اداره موفقیت‌آمیز تیم‌های ورزشی نیازمند مهارتی پیچیده است و ایجاد این احساس در میان بازیکنان که همه در موفقیت تیم سهیم هستند و تقویت مثبت، می‌تواند به بهبود رفتار مطلوب ورزشکاران کمک کند ضروری‌تر شده است و البته این مباحث از جمله خدماتی است که مشاوران روان‌شناس ورزشی قادر به ارائه آن هستند.

در حقیقت این نوع تحقیقات اثبات می‌کند آمادگی روانی در ورزشکاران به ویژه در مسابقات لیگ، برتری یک تیم را بر تیم دیگر امکان‌پذیر می‌سازد و با این نوع برنامه‌های خدماتی می‌توان در فصل لیگ‌ها با ایجاد انگیزه، اعتماد به نفس و سرسختی در عرصه مسابقات، نتایج را به نفع خود تغییر داد.

نتایج تحقیق

در تحقیق گروه محققان دکترحسین سپاسی، دکترپریوش نوربخش و بابک داوودی نشان داده شد که مربیان لیگ برتر در مقایسه با مربیان لیگ‌های غیربرتر اهمیت بیشتری برای استفاده از خدمات روان‌شناس ورزش قائل هستند.

این نوع نگرش را شاید بتوان چنین تبیین کرد که مربیان تیم‌های لیگ برتر که عمدتاً از مربیان حرفه‌ای دارای گواهینامه درجه یک مربی‌گری هستند و بیش از حد در معرض قضاوت صاحبان باشگاه‌های ورزشی، تماشاگران و رسانه‌ها قرار دارند، جست‌وجو کرد. این نوع انتظارات سبب می‌شود که مربیان در این رده برای کسب نتیجه مطلوب تحت فشارهای روانی بیشتری نسبت به مربیان لیگ‌های دسته‌های پایین‌تر قرار بگیرند.

با این توصیف طبیعی است که استفاده از خدمات مشاور روان‌شناس ورزشی در این نوع دسته‌جات ورزشی ملموس‌تر و ضرورت آن برای کاهش فشارهای روحی جدی‌تر تلقی شود؛ هر چند که تفاوت معناداری بین نگرش مربیان لیگ برتر با لیگ غیربرتر وجود ندارد.

بنابر این تحقیق، به طور معمول مشکلاتی را که مربیان و ورزشکاران به میزان زیاد گزارش می‌دهند شامل اضطراب مسابقه، کنترل فشارزاها، تمرکز و دقت، اطمینان‌نداشتن و ترس از باخت است، لذا هر نوع خدمتی که به کاهش این نوع هیجانات درونی و ذهنی بینجامد، موجب به‌دست‌آمدن نتیجه مطلوب‌تر خواهد بود.