سه شنبه, ۲۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 14 May, 2024
نگاهی به سیره ی تبلیغی امام جواد علیه السلام
زندگانی سراسر افتخار پیامبر اسلام و ائمهی هدی ـ صلوات اللّه علیهم اجمعین ـ از زوایای مختلف قابل بررسی است. روش تبلیغی معصومان علیهمالسلام نیز مانند دیگر ابعاد زندگیشان اسوه و الگو به شمار میآید.
وقتی از این زاویه زندگی این بزرگان را مورد مطالعه قرار میدهیم، خود را با وظیفهیی سنگین رو به رو مییابیم؛ زیرا این نورهای پاک لحظهیی از عمل به تکلیف و ابلاغ رسالت الهی غافل نبودند. در سیرهی تبلیغی امام جواد علیهالسلام ، موارد زیر مهم و در خور تأمل مینماید:
۱) تبلیغ از راه مناظره
بارزترین نوع تبلیغ امام جواد علیهالسلام مناظره است. مناظرههای آن حضرت ـ که از نخستین روزهای امامتش آغاز شد ـ وی را در تثبیت جایگاه ولایت و امامت، هدایت حقجویان و آشکار ساختن سستی گفتار ستمگران یاری داد. آن حضرت به دو جهت در عرصهی مناظرههای علمی گام نهاد.
بارزترین نوع تبلیغ امام جواد علیهالسلام مناظره است. مناظرههای آن حضرت ـ که از نخستین روزهای امامتش آغاز شد ـ وی را در تثبیت جایگاه ولایت و امامت، هدایت حقجویان و آشکار ساختن سستی گفتار ستمگران یاری داد.
نخست نیاز شیعیان که با توجه به سن اندک آن حضرت در پی کشف جایگاه معنویاش بودند و دوم خواست مأمون و معتصم که اندیشهی خوار ساختن امام و اثبات الهی نبودن آگاهیهای وی در سر میپروراندند.
خلفا میکوشیدند با برپا ساختن مجالس مناظره امامان شیعه را رو در روی برخی از دانشمندان بنام زمان قرار دهند تا شاید از پاسخ پرسشی باز مانند و جایگاه معنویشان مورد تردید واقع شود.
● اهداف امام علیهالسلام در مناظرهها
الف) اثبات امامت خود
امام جواد علیهالسلام در این مناظرهها پیش از هر چیز در پی اثبات حقّانیت خود بود. بر اساس گفتهی مورخان امام ـ با آن که هفت سال بیش نداشت ـ در یکی از محافل به سی پرسش پاسخ داد.
پرورش دانش پژوهان روشنبین نیز در شمار روشهای تبلیغی امام نهم علیهالسلام جای دارد. آن حضرت ضمن پاسداری از حوزهیی که امام صادق علیهالسلام بنیان نهاده بود، دویست و هفتاد شاگرد تربیت کرد که گروهی از آنان نیز از شاگردان امام هشتم شمرده میشدند.
ب) رسوا ساختن دروغ پردازان
امام علیهالسلام در مناظره چنان رفتار میکرد که نادرستی فضائل ساختگی خلفا آشکار شود.
در یکی از مجلسها مأمون از یحیی بن اکثم خواست پرسشی مطرح کند. یحیی عرض کرد: یابن رسول اللّه، بر اساس روایتها جبرئیل به پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله عرض کرد: یا محمّد، خداوند سلامت میرساند و میفرماید از ابوبکر بپرس آیا از ما خشنود است؟ زیرا من از وی راضیام؛ در این باره چه میفرمایید؟
امام علیهالسلام فرمود: فضل ابوبکر را انکار نمیکنم، ولی آن که این خبر را روایت کرده باید به خبری که رسول خدا صلیاللهعلیهوآله در حجّهٔ الوداع فرمود توجه کند. حضرت صلیاللهعلیهوآله فرمود:
لَقدْ کَثُرَتِ الکَذابَهُٔ عَلَیَّ ... .
دروغ گویان بر من بسیار شدهاند و نسبت دروغ بر من فزونی یافته است. پس هر که بر من دروغ بندد، خداوند نشیمنگاهش را از آتش پر میسازد. چنانچه حدیثی برایتان آوردند، آن را به کتاب خدا و سنت من عرضه کنید؛ هر چه با آن موافق بود بپذیرید و آنچه مخالف بود رها سازید، خداوند میفرماید:
«وَلَقَدْ خَلَقْنا الاِْنْسانَ وَنَعْلَمُ ما تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ وَنَحْنُ اَقْرَبُ اِلَیْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرید.»
به تحقیق ما انسان را آفریدیم و میدانیم آنچه نفس به او وسوسه میکند و ما از رگ گردن به وی نزدیکتریم.
روایتی که شما ذکر کردید، نشان میدهد خشنودی یا ناخشنودی ابوبکر بر حضرت حق پوشیده بود و این نزد عقل محال و ممتنع است.»
۲) تبلیغ عملی علیه حکومت مأمون
مأمون امام علیهالسلام را بسیار احترام مینهاد و دخترش ام الفضل را، به رغم مخالفتهای گوناگون به عقد وی درآورد. این برخوردها هرگز امام را به دستگاه خلافت خوشبین نساخت. او خلیفه را ستمگر میشمرد و اندیشهی مخالفت با آن را در سر میپروراند. بنابر این، در نخستین فرصت به بهانهی حج سمت مدینه رهسپار شد و در آن دیار اقامت گزید. حسین مکاری میگوید: هنگامی که حضرت محمّد تقی علیهالسلام نزد خلیفه جایگاهی والا داشت، وارد بغداد شدم و به دیدار وی شتافتم. چنان میاندیشیدم که حضرت دیگر به مدینه باز نخواهد گشت. چون این امر را به خاطر آوردم، امام علیهالسلام سر فرو افکند. اندکی بعد سربلند کرد و در حالی که رنگ مبارکش زرد شده بود، فرمود: حسین، نان جو و نمک نیمکوب در حرم رسول اللّه صلیاللهعلیهوآله از آنچه مشاهده میکنی برایم بهتر است.
خلفا میکوشیدند با برپا ساختن مجالس مناظره امامان شیعه را رو در روی برخی از دانشمندان بنام زمان قرار دهند تا شاید از پاسخ پرسشی باز مانند و جایگاه معنویشان مورد تردید واقع شود.
۳) پدید آوردن حوزهی علمی
پرورش دانش پژوهان روشنبین نیز در شمار روشهای تبلیغی امام نهم علیهالسلام جای دارد. آن حضرت ضمن پاسداری از حوزهیی که امام صادق علیهالسلام بنیان نهاده بود، دویست و هفتاد شاگرد تربیت کرد که گروهی از آنان نیز از شاگردان امام هشتم شمرده میشدند.
۴) اعزام نماینده
امام نهم علیهالسلام برای خنثا ساختن تبلیغات شوم بنی عباس و ارائهی اسلام راستین به مردم، نمایندگانی به مناطق مختلف گسیل میکرد. این نمایندگان، کارگزاران امام علیهالسلام شمرده میشدند و در مراکزی چون اهواز، همدان، سیستان، بُست، ری، بصره، واسط، بغداد، کوفه و قم زمینهی اتحاد شیعیان و پیوند آنها با معصوم را فراهم میآوردند.
امام علیهالسلام همچنین به پیروانش اجازه میداد درون دستگاه حکومت نفوذ کنند و پستهای حساس را در دست گیرند. «محمد بن اسماعیل بن بزیع» و «احمد بن حمزه قمی» از این فرصت بهره بردند و با رسیدن به موقعیتهای ممتاز حکومتی در مسیر خدمت به دین و دینداران گام برداشتند.
«حسین بن عبداللّه نیشابوری» حاکم «بست» و «سیستان» و «حکم بن علیا اسدی» حاکم «بحرین» نیز از یاران حضرت شمرده میشدند و خمس داراییشان را نزد وی گسیل میکردند.
محمّد حاج اسماعیلی
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
آمریکا رهبر انقلاب یمن شورای نگهبان مجلس مجلس شورای اسلامی صادق زیباکلام دولت سیزدهم مجلس دوازدهم انتخابات مجلس انتخابات انتخابات مجلس دوازدهم
هواشناسی تهران بارش باران شهرداری تهران قوه قضاییه پلیس قتل سازمان هواشناسی سلامت زلزله وزارت بهداشت حوادث
خودرو سایپا مسکن قیمت دلار قیمت طلا قیمت خودرو بازار خودرو بانک مرکزی بورس گاز حقوق بازنشستگان دلار
نمایشگاه کتاب کتاب نمایشگاه کتاب تهران نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران دفاع مقدس حج سینمای ایران تلویزیون تئاتر رضا عطاران سریال سینما
وزارت علوم دانشگاه تهران
اسرائیل رژیم صهیونیستی غزه فلسطین جنگ غزه حماس روسیه افغانستان طوفان الاقصی نوار غزه اوکراین ترکیه
استقلال فوتبال فولاد خوزستان پرسپولیس مهدی طارمی لیگ برتر رئال مادرید فولاد بازی لیگ برتر ایران لیگ برتر فوتبال ایران باشگاه استقلال
هوش مصنوعی فناوری شفق قطبی تبلیغات نوآوری ایلان ماسک ناسا اپل
کودک رژیم غذایی سلامت روان خواب واکسن شیر تجهیزات پزشکی فشار خون افسردگی