آیا توپ های لیگ برتر استاندارد است توپ های نقره ای دردسرساز

آیا همه توپ هایی كه در رقابت های لیگ برتر فوتبال ایران مورد استفاده قرار می گیرند استاندارد هستند این سؤال زمانی مطرح می شود و بحث هایی را به وجود می آورد كه بدانیم فدراسیون فوتبال تأمین توپ مسابقات را در اختیار باشگاه های میزبان قرارداده و هر باشگاه با توجه به شرایط مالی و توانایی خود توپ مسابقات را خریداری می كند

این در حالی است كه پیش از آغاز رقابتهای یورو ۲۰۰۴ توپهای نقره ای جدید به بازار آمد كه در طول این مسابقات از آنها استفاده كرد. این توپ های نقره ای در استانداردهای جهانی تولید شده اند كه نوع زرد آن برای مسابقاتی كه در هوای برفی برگزار می شود مورد استفاده قرار می گیرند.

فدراسیون فوتبال برای انجام بازی های تیم ملی بزرگسالان و امید نوع نقره ای این توپ ها را خریداری كرد و در اكثر دیدارهای چند ماه اخیر تیم ملی از آن استفاده كرده است اما هنوز فرصتی پیش نیامده تا توپ زرد رنگ نیز مورد استفاده قرار گیرد. هرچند این توپ ها با استانداردهای جهانی مطابقت دارند و اكثر كشورهای اروپایی در لیگ های خود از آنها استفاده می كنند اما قیمت بالای آنها باعث شده كه بسیاری از باشگاه های فوتبال ایران نتوانند این توپ ها را خریداری كنند. در این میان تیم هایی مثل پرسپولیس، سپاهان و... كه وضعیت مالی بهتری دارند توپ های نقره ای را خریداری كرده اند كه در مسابقات لیگ از آنها استفاده می كنند.

در قانون دوم فوتبال كه اشاره مستقیمی به توپ های مورد استفاده در فوتبال دارد آمده است كه وزن هوای داخل این توپ ها بین ۶/۰ تا ۱/۱ اتمسفر است. البته این وزن مربوط به مناطقی است كه با سطح دریا همسطح هستند و بدون شك با توجه به موقعیت جغرافیایی مناطق مورد استفاده این میزان نیز تغییر خواهد كرد. وزن این توپ ها (كه استاندارد جهانی و متعلق به همه توپ هاست) بین ۴۱۰ تا ۴۵۰ گرم است كه در اتاق داوری و دقایقی قبل از شروع بازی توسط داور مسابقه تست می شود و تنها با نظر داورهاست كه می توان از یك توپ استفاده كرد. فریدون اصفهانیان داور ملی كشورمان در این مورد می گوید: «اصولاً قبل از بازی همه توپ ها را چك می كنیم. براساس قوانین، تیم میزبان موظف است حداقل ۱۰ توپ را در كنار زمین قرار دهد تا در مواقع لزوم مورد استفاده قرار گیرد اما اگر این شرایط فراهم نشود و داور فقط یك توپ را حائز شرایطی بداند مسابقه با همان یك توپ برگزار خواهد شد.»

این داور با تجربه فوتبال كشورمان در جواب این سؤال كه آیا تا به حال در باشگاه های مختلف با توپ های غیراستاندارد هم مواجه شده اید می گوید: «بله؛ چند بار پیش آمده كه ما قبل از بازی توپی را قابل استفاده تشخیص نداده ایم اما طی چند سال اخیر با كمك هایی كه فدراسیون به باشگاه ها كرده تا حدود زیادی این مشكلات برطرف شده است.»

اما یك توپ فوتبال علاوه بر شرایط فیزیكی كه دارد باید از نظر رنگ آمیزی هم با استانداردهای جهانی مطابقت داشته باشد. اصلاً تا به حال فكر كرده اید چرا تمامی توپ های فوتبال از دو رنگ تشكیل شده اند؟ هوشنگ نصیرزاده كارشناس داوری فوتبال كشورمان كه به قوانین فیفا اشراف دارد،در این مورد می گوید: «طبق قوانین بین المللی توپ هایی كه در مسابقات مورد استفاده قرار می گیرند باید از دو رنگ تشكیل شده باشند تا زمانی كه با سرعت حركت می كند میزان سرعت آن به وسیله همین دو رنگ بودن به بیننده منتقل شود. به همین خاطر در قدیم از توپ های سیاه و سفید استفاده می كردند و پس از تغییراتی كه در مسایل ظاهری و تزئینی فوتبال به وجود آمده از رنگهای دیگر نیز استفاده می شود.»

با استناد به حرف های نصیرزاده این سؤال پیش می آید كه چرا توپ های نقره ای تك رنگ هستند و فقط از یك رنگ استفاده شده است: «این توپ ها فقط به این دلیل كه از نقره در رنگ آمیزی آن استفاده می شود نیاز به رنگ دیگری ندارد. براق بودن آن باعث می شود كه هنگام برخورد نور با آن توپ به خوبی دیده می شود و هیچ گونه مشكلی برای تشخیص میزان سرعت آن وجود ندارد.»

هوشنگ نصیرزاده به نكته ای اشاره می كند كه نشان می دهد حتی توپ های نقره ای كه در ایران تولید می شود استاندارد نیست و به همین خاطر برخی بازیكنان نسبت به بازی با آن اعتراض كرده اند. او در این موارد می گوید: «توپ هایی كه در ایران تولید می شود از نظر مواد تركیبی استاندارد نیست و چون آنها را رنگ می كنند بسیار مات هستند و هیچ اثری از مواد نقره ای در آن دیده نمی شود. در حالی كه توپ های اصل به خاطر نقره ای كه در رنگ آمیزی آن به كار رفته نور آفتاب را برمی گرداند و این مورد باعث می شود كه بازیكنان به راحتی بتوانند با آن بازی كنند.» توپ های نقره ای ۴۵۳ گرم وزن دارند و به خاطر قیمت بالایی كه دارند تهیه اش برای همه باشگاه ها مقدور نیست. یكی از انتقادات و ایراداتی كه بر این توپ ها وارد است به انحراف جهت آن در ضربات سنگین برمی گردد كه همین امر ضریب اشتباهات دروازه بانان را افزایش می دهد.

ابراهیم میرزاپور دروازه بان تیم فولاد خوزستان و تیم ملی كشورمان با تأیید این مشكل می گوید: «توپ های نقره ای خیلی هم بد نیستند اما تنها مشكل شان این است كه وقتی زمین لغزنده باشد و كمی آب به آن بخورد كنترل این توپ ها بسیار سخت است.»

میرزاپور ادامه می دهد: «به نظر من توپ های قبلی بهتر بود. با توپ های جدید اگر یك لحظه غفلت كنی و حواست نباشد قطعاً به مشكل می خوری. با این حال شخصاً تا به حال به خاطر این توپ های نقره ای مرتكب اشتباه نشده ام.» اما محمد محمدی دروازه بان تیم فوتبال پرسپولیس ضمن تایید مشكل توپ های نقره ای، از تغییرات جهت این توپ ها خبر می دهد: «تا به حال چند بار به خاطر سرعت زیاد این توپ ها دچار خطای دید شده ام اما مرتكب اشتباه فاحشی نشده ام. ضمن این كه زمانی كه زمین خیس باشد كنترل این توپ ها خیلی سخت می شود.» دروازه بان پرسپولیس با انتقاد از برخی باشگاه ها در انتخاب توپ های مسابقه به موردی اشاره می كند كه نشان از مشكل ساز بودن توپ های قدیمی می كند: «در بازی با پگاه یكی از توپ هایی كه از كنار زمین به من رسیده بود مناسب نبود و هر چقدر محكم شوت می زدم توپ خیلی جلو نمی رفت تا این كه داور را در جریان گذاشتم و توپ را عوض كرد.»

توپ های جدید با وجود معایبی كه دارند باعث می شوند كه تعداد گل های بازی ها به خاطر سرعت بازی بیشتر شود كه البته اشتباهات دروازه بانان در این امر بی تأثیر نیست .با این حال این توپها هنوز مورد خرید كلیه باشگاه های فوتبال ایران قرار نگرفته و تنها تعدادی از تیم های مطرح اقدام به تهیه آنها كرده اند. این در حالی است كه بازیكنان ملی پوش ما باید در تیم ملی با توپ های نقره ای بازی كنند و با توجه به این كه یكی از دیدارهای تیم ملی كشورمان مقابل كره شمالی برگزار می شود این احتمال وجود دارد كه به علت سرمای پیونگ یانگ و بارش برف به هنگام برگزاری این دیدار (دهه اول فروردین ۸۴) ملی پوشان كشورمان مجبور شوند با توپ های زرد رنگ بازی كنند، این در حالی است كه این توپ ها تاكنون مورد استفاده بازیكنان ما قرار نگرفته است.