جمعه, ۸ تیر, ۱۴۰۳ / 28 June, 2024
اعتدال اقتصادی
![اعتدال اقتصادی](/web/imgs/16/96/269jz1.jpeg)
یکی از واژههای قرآنی که بر مفهوم انسان کامل اشاره میکند، «عباد الرحمن» است.(۱)
منسوب شدن عدّهای از انسانها به خداوند، نشان از ویژگیهای خاصی دارد که سزاواری این نسبت را به ارمغان آورده است. افزون بر این، مفسران مدعی شدهاند از آنجا که رحمان اسم خاص برای خداوند است، قرآن کریم نوعی تخصیص و تفضیل را در نظر داشته است.(۲)
این آیه و آیات بعد به دوازده صفت از صفات ویژه «عباد الرحمن» اشاره می کند که بعضی به جنبههای اعتقادی ارتباط دارند و برخی اخلاقی و پارهای اجتماعی، قسمتی نیزجنبه فردی دارد و بخش دیگری هم جمعی است. مهمترین ویژگی رفتارهای اقتصادی انسان کامل از دیدگاه این آیات این گونه مطرح شده است:
«وَ الَّذِینَ إِذَا أَنفَقُوا لَمْ یُسرِفُوا وَ لَمْ یَقْترُوا وَ کانَ بَینَ ذَلِک قَوَاماً» (۳)
«و کسانی که هرگاه انفاق کنند، نه اسراف مینمایند و نه سختگیری، بلکه در میان این دو، حد اعتدالی دارند.»
«انفاق» به معنای هزینه کردن و بذل مال برای نیازهای خود یا دیگران است(۴)؛ بدین ترتیب می توان گفت اعم از انفاق اصطلاحی بوده و با مصرف در اصطلاح اقتصادی آن مترادف می باشد.
در تفسیر اسراف و اقتار که نقطه مقابل یکدیگرند مفسران سخنان گوناگونی دارند که روح همه به یک امر بازمیگردد و آن این که اسراف آن است که بیش از حد و در غیر حق و بیجا مصرف گردد و اقتار آن است که کمتر از حق و مقدار لازم بوده باشد.(۵)
کلمه قوام ـ به فتح قاف - نیز به معنای حد وسط و معتدل است و همین کلمه به کسر «قاف» به معنای مایه قوام هر چیز است و جمله بین ذلک متعلق است به قوام.(۶)
بنابر این معنای آیه این است که: بندگان رحمان انفاق میکنند و انفاقشان همواره در حد وسط و میان اسراف و اقتار است. امام صادقعلیه السلام در یک تمثیل، بین سه حالت «اسراف»، «اقتار» و «قوام» مقایسه مناسبی می نمایند. ایشان قبضهای از سنگریزه را گرفته و آن را در دست مبارک فشردند، به گونهای که هیچ دانهای از آن فرو نیفتاد، سپس فرمودند: این رفتاری است که خداوند در کتاب خود از آن یاد کرده است.
آن گاه دست خود را به طور کامل باز کرد، به گونهای که هیچ ریگی در آن باقی نماند. بعد فرمود: این نیز اسراف است. قبضهای دیگر از ریگ برداشته و دست را به گونهای گشود که مقداری از ریگ ریخت و مقداری در آن باقی ماند و فرمود: این است قوام و حد وسط. (۷)
پی نوشت:
۱- فرقان، ۶۳/
۲- حسینی واعظ کاشفی، کمالالدین: تفسیر مواهب علیه (تفسیر حسینی)، ج ،۳ ص ۲۸۱؛ کاشانی، ملا فتح الله، تفسیر منهج الصادقین فی الزام المخالفین، ج ،۶ ص ۴۱۶/
۳- فرقان:۶۷/
۴- حسینی الهمدانی، سیدمحمد: انوار درخشان در تفسیر قرآن؛ نجفی، محمدجواد: تفسیر آسان (منتخب تفاسیر معتبر)، ج ،۱۴ ص ۲۶۸/
۵- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه ج ،۱۵ ص ۱۵۲ و عاملی، ابراهیم، تفسیر عاملی، ج ،۶ ص ۳۹۶
۶- لسانالعرب ج ،۱۲ ص ،۴۹۹ فضل الله، سیدمحمد حسین، من وحی القرآن، ج،۱۷ ص ۷۴ و،۷۷ طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، ج،۷ ص ۵۰۷
۷- السید هاشم الحسینی البحرانی: البرهان فی تفسیر القرآن، ج ،۴ ص ۱۷۳ و مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه ج ،۱۵ ص ۱۵۲
[حجت الاسلام دکتر علی اصغر هادوی نیا]
![](/imgs/no-img-200.png)
انتخابات ریاست جمهوری انتخابات شهدای خدمت ایران علیرضا زاکانی سعید جلیلی انتخابات ریاست جمهوری 1403 مسعود پزشکیان انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم محمدباقر قالیباف مناظره انتخاباتی انتخابات 1403
سیل هواشناسی بازنشستگان سوادکوه بارش باران قتل تهران قوه قضاییه سیلاب سازمان هواشناسی محیط زیست شهرداری تهران
دولت سیزدهم قیمت خودرو هوش مصنوعی قیمت دلار قیمت طلا دلار حقوق بازنشستگان نهضت ملی مسکن مسکن قیمت سکه خودرو طلا
فضای مجازی جوکر احسان علیخانی تلویزیون سینمای ایران رسانه ملی سریال سینما تئاتر
ماهواره دانش بنیان
رژیم صهیونیستی آمریکا روسیه غزه فلسطین دونالد ترامپ جنگ غزه چین اتحادیه اروپا اوکراین ترکیه حزب الله لبنان
پرسپولیس فوتبال استقلال باشگاه پرسپولیس تیم ملی فوتبال ایران تیم ملی لیگ برتر عبدالکریم حسن جواد نکونام یورو 2024 جام ملت های اروپا لیگ برتر ایران
نمایشگاه الکامپ همراه اول عیسی زارع پور وزیر ارتباطات فناوری ایلان ماسک گوشی
دیابت سازمان غذا و دارو کاهش وزن سرطان زوال عقل سلامت روده