شیوه ها و راه کارهای تبلیغ, گسترش و احیای امر به معروف و نهی از منکر در میان کودکان و نوجوانان

به سبب اهمیت نهاد خانواده و براساس ضرورت توجه به کودکان و نوجوانان که دل های آماده تری برای پذیرش حق و راستی و والایی دارند, لازم است بخش عمده ای از تلاش های مربوط به تبلیغ, ترویج و احیای فریضه امر به معروف و نهی از منکر, به این گروه مهم اجتماعی اختصاص یابد و برای نهادینه سازی حق پذیری, گرایش به معروف ها و پرهیز از منکر در وجود این قشر عظیم, فعالیت های شایسته و بایسته ای صورت پذیرد

به سبب اهمیت نهاد خانواده و براساس ضرورت توجه به کودکان و نوجوانان که دل های آماده تری برای پذیرش حق و راستی و والایی دارند، لازم است بخش عمده ای از تلاش های مربوط به تبلیغ، ترویج و احیای فریضه امر به معروف و نهی از منکر، به این گروه مهم اجتماعی اختصاص یابد و برای نهادینه سازی حق پذیری، گرایش به معروف ها و پرهیز از منکر؛ در وجود این قشر عظیم، فعالیت های شایسته و بایسته ای صورت پذیرد.

هم از این روی، در این زمینه به یادکردگذرای نکاتی چند می پردازیم:

در نگاهی اجمالی به نظر می رسد تبلیغ احیای امر به معروف و نهی از منکر را به طور اعم برای همگان و به ویژه برای کودکان و نوجوانان از چند راه می توان به فرجام رسانید. یکی از این شیوه ها، روش نوشتاری و تهیه و ارائه ستون ویژه برای مخاطبان است. این مهم را می توان با انتشار کتاب، جزوه، مجله، روزنامه، پوستر، تراکت، کارت، تابلو نوشته ها و مانند این ها و با بهره گیری از قالب های متنوع داستان، شعر و نثرهای ادبی و زیبا انجام داد.

راه دیگر بهره گیری از طرح ها، بازی ها و سرگرمی های ویژه است که طبعا مورد توجه و اقبال کودکان و نوجوانان نیز قرار می گیرد.

استفاده از جلوه های بصری هم چون عکس، تصویر (نقاشی و گرافیک)، نمایشنامه ها، فیلم های کوتاه و تاثیرگذار نیز می توانند سهم عمده ای را در این امر مهم برعهده بگیرند. هم چنان که تابلوهای هنری زیبا یا ایجاد نمایشگاه های ویژه با توجه به نیازها و خواسته ها و رغبت های مخاطبان نیز قابل اشاره است.

از دیگر شیوه ها در این زمینه می توان: عامل گفتار و سخنرانی از سوی مبلغان مذهبی یا کارشناسان ورزیده و توانا را نام برد. بدیهی است در این گونه برنامه ها و گفتارها، توجه به میزان توانایی ها و درک و دریافت مخاطبان- که در این جا کودکان و نوجوانانند- و به تعبیر دیگر مخاطب شناسی ضرورتی انکارناپذیر دارد. اهمیت بیان غیرمستقیم در بیش تر موارد، و نیز بهره وری از سخنان و مطالب خلاقانه، هم چنین کوتاهی کلام و ارائه سخنان تصویری و سرشار از جلوه های زیبایی مانند بهره گیری از مثل ها، داستان ها، حکایت ها و مانند این ها نیز بر کسی پوشیده نیست.

اصل دیگری که شایان یاد آوری است و در نهادینه سازی انجام معروف ها و پرهیز از منکرها نقش مهمی را ایفا می کند، لزوم تشویق ها و ترغیب های گوناگون از جمله اختصاص هدیه و جایزه به کودکان و نوجوانانی است که به انجام کارهای شایسته و نیکو مبادرت می ورزند یا از کارهای ناپسند دوری می گزینند.

آخرین نکته ای که لازم است در این جا بدان پرداخته شود، در حقیقت نخستین نکته ای است که باید مورد توجه و عنایت همگان قرار گیرد و آن تبلیغ عملی است. بدین معنا که خود ما در مواجهه با کودکان و نوجوانان و در منظر آنان- و صد البته پیوسته و در هر جا، چه نهان و چه آشکار- به خوبی ها، پاکی ها، راستی ها و درستی ها گرایش داشته و به انجام آن ها به جد بپردازیم تا دیگران به ویژه کودکان و نوجوانان با نگرش در رفتار و کردار ما، درس بیاموزند، الگو بپذیرند و در نتیجه به خوبی ها روی آورند و از بدی ها بپرهیزند.

به عنوان سخن پایانی بر این مساله نیز باید تاکید ورزید که بدون تردید، در امر تبلیغ، ترویج و احیای امر به معروف و نهی از منکر، شناخت مخاطب، برخوردهای مهربانانه و مناسب، کوتاه بودن موضوع مورد توجه، مستند بودن مطالب، برخورداری از انگیزانندگی کافی، عدم توسل به زور و اجبار و خشونت، بیان هنری و خلاقانه، تدبیر مناسب، توجه به عواملی هم چون زمان، مکان و در پاره ای موارد مناسبت ها، تدریجی بودن و در عین حال استمرار موارد تبلیغی به گونه ای تاثیرگذار، ضرورتی تام دارد.

امید است که نارسایی ها و کوتاهی های این مرور شتاب زده را اهمیت موضوع و ضرورت آن، جبران کند!

جواد نعیمی