دیپلماسی فعال ایران در چالش هسته ای با غرب

نگاهی به حاشیه نشست گروه پانزده در تهران

ایران برای حق خود در غنی سازی از جامعه بین الملل اعتراف گرفت، ایران با امضای این قرارداد نشان داد که بمب هسته ای نمی خواهد، بیانیه تهران مهر پایان بر هژمونی آمریکا است، بیانیه تهران جلوی اقدام آمریکا برای اعمال تحریم علیه ایران را گرفت و صدها تیتر منتشر شده با همین مواضع از جمله اعتراف بی بی سی و سی ان ان است که از شکست دولت اوباما در تقابل با ایران خبر می دهند .

اینها واکنش رسانه های جهان به بیانیه تهران در چهاردهمین اجلاس سران گروه ۱۵ بود اما با این وجود هنوز دولت اوباما بدنبال تشدید تحریم ها علیه ایران است.

سرانجام پس از گذشت ماه ها از مذاکره، طی نشست سه جانبه ایران، ترکیه و برزیل در تهران توافق شد که ایران آمادگی خود را برای تبادل سوخت هسته ای طی نامه ای به آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام کند و سوخت با غنای ۵/۳ درصدی ایران در صورت حصول توافق با گروه وین درباره مبادله در ترکیه نگهداری شود تا تحت نظارت ایران و آژانس باشد.

البته ظرف یک ماه سوخت ایران به ترکیه منتقل می شود و در ترکیه با ضمانت ترکیه و برزیل باقی می ماند تا توافق با گروه وین حاصل شود.

این بیانیه مشترک و ۱۰ ماده ای درباره تبادل سوخت هسته ای که چندی پیش به امضای ایران، ترکیه و برزیل رسید دیپلماسی ضد ایرانی آمریکا را به چالش کشاند و بار دیگر اقتدار و هوشمندی جمهوری اسلامی ایران را در سطح جهان به نمایش گذاشت.

البته پایان این نشست سه جانبه نتایج ناخوشایندی را به دول آمریکایی و اروپایی معاند با نظام جمهوری اسلامی ایران تحمیل کرد.

چرا که از مدت ها پیش ایالات متحده آمریکا به بهانه زیر سوال بردن دیپلماسی تهران در پایان دادن به فعالیت های هسته ای ایران، غنی سازی را در کشور دیگری - فرانسه- توصیه می کرد؛ تنها با این هدف که ایران چنین پیشنهادی را نمی پذیرد و آمریکا هم ناگزیر از تشدید تحریم ها علیه ایران خواهد بود!

اما تهران با امضای این بیانیه و اعتماد به ترکیه البته با قید ضمانت برزیل حباب اهداف فرضی آمریکا را در هم شکست، بنابراین این کشور چاره ای جز پذیرش نتیجه بیانیه ۱۰ ماده ای فوق را ندارد.

● کدام عقب نشینی؟

در حالی که این هوشمندی ایران در چالش هسته ای واکنش رسانه های بین المللی را برانگیخت برخی در نگاهی ظاهری به بیانیه تبادل سوخت در ترکیه را عقب نشینی ایران از مواضع پیشین قلمداد کردند.

اما همانطور که نوشته های پیشین مستنداتی مبنی بر پیروزی ایران با امضای این بیانیه را خاطر نشان کرد همچنان برخی رسانه های داخلی علی رغم تاکید همپیمانان ایالات متحده آمریکا و رسانه های وابسته به غرب به پیروزی ایران، امضای بیانیه تهران را شکست ایران و عقب نشینی تهران از مواضع قبلی عنوان می کنند.

از جمله یکی از این جراید که با تیتر پیروزی یا عقب نشینی؟ در سرمقاله خود ضمن اشاره به مواد ۶ و ۷ بیانیه تهران مبنی بر اعتماد به ترکیه اظهارات وزیر امور خارجه کشورمان را مبادله سوخت اتمی فقط در ایران مطرح کرده بود، زیر سوال برد و این موضع نظام جمهوری اسلامی ایران را عقب نشینی آشکار تهران عنوان کرد.

محمود درقدمی کارشناس علوم سیاسی توجه برخی رسانه های وابسته را که هدفی جز آب به آسیاب دشمن ریختن دنبال نمی کنند را به بندهای ۵ و ۸ بیانیه جلب می کند که به صراحت به موضوع عدم عقب نشینی ایران تاکید شده است.

وی در گفت و گو با خبرنگار سرویس گزارش کیهان اظهاراتش را اینطور دنبال می کند: برخلاف چیزی که دشمنان داخلی و خارجی نظام جمهوری اسلامی ایران می گویند، تهران از پیشنهاد قبلی خود که تبادل در خاک ایران بود عقب نشینی نکرده است بلکه با انتقال محل تبادل مواد به ترکیه تضمین عینی گرفته است و این تضمین برای پیشگیری از مصادره احتمالی محموله ۱۲۰۰ کیلوگرمی است.

درقدمی همچنین اضافه می کند: نشست گروه ۱۵ یک موفقیت دیپلماتیک برای ایران بود که هیچ یک از کشورهای غربی مخصوصا آمریکا قادر به پیش بینی آن نبودند. در واقع این بیانیه نشان داد ایران یک دیپلماسی فعال و قوی در سطح بین المللی دارد.

وی عقیده دارد: طی سال های اخیر به ویژه در زمان دولت نهم و دهم ایران در داخل و خارج به نداشتن دیپلماسی قوی و فقدان ادبیات سیاسی در مناظره های جهانی متهم شد اما بیانیه تهران ثابت کرد که این موضوع فقط یک سوء برداشت بوده است.

● سنگ اندازی آمریکا مسیر دیپلماسی را مسدود می کند

نارضایتی آمریکا از شکست اهدافش در سنگ اندازی این دولت در مسیر چالش هسته ای ایران دیگر موضوعی است که افکار عمومی جهان بدان پی برده است.

کاظم جلالی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با گزارشگر کیهان نیز به این مساله اذعان می کند.

وی در همین رابطه ضمن اشاره به ارایه پیش نویس تحریم علیه ایران از سوی آمریکا به شورای امنیت پس از بیانیه تهران معتقد است: آنچه در بیانیه تهران آمده بود فصل نوینی از اقدامات دیپلماتیک و گفت و گوها بین گروه ۱+۵ و جمهوری اسلامی ایران است اما این که آمریکایی ها مجددا بر صدور قطعنامه اصرار دارند یک نوع بربریت مدرن است و اساسا نشان می دهد که جریان تندروی حاکم بر دنیا که همواره می خواهد خود را نشان دهد اساسا از چند جهت ناراضی است.

نماینده شاهرود در ادامه اظهاراتش می گوید: هر زمان که جمهوری اسلامی مسیری را برای به ثمر نشستن اهداف از طریق مذاکره و گفت و گو فراهم می کند تندروهایی در عرصه جهانی با در دست گرفتن اهرم کنترلی و مدیریتی تلاش می کنند مسیر را منحرف و رفتارهای انحرافی خود را پیگیری کنند.

جلالی می گوید:جمهوری اسلامی ایران اقدامی مبتنی بر حسن نیت داشته و امروز کشورهای غربی در آزمونی بزرگ قرار دارند.

وی همچنین تاکید می کند: حداقل اقدامات اخیر ایران با صدور بیانیه تهران این است که برای کشورهای جنوب مشخص می شود که این جمهوری اسلامی ایران نیست که در مسیر گفت و گوها سنگ اندازی می کند بلکه جریان کشورهای غربی و رادیکالیزم غربی همواره مانع این قضیه هستند و از به ثمر نشستن مسیر مذاکره می هراسند.

● حلقه اجماع علیه ایران شکل نمی گیرد

این مساله که جمهوری اسلامی ایران هرگز غنی سازی در کشور ثالث را نخواهد پذیرفت بهانه آخرین دستاویزی بود که دولت اوباما به آن چنگ می زد تا شاید اجماع جهانی را علیه ایران و تشدید تحریم ها شکل دهد اما بیانیه تهران این هدف کابوی ها را محکوم به شکست کرد.

پرویز سروری دیگر عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی است که این تحلیل آمریکا را شکست غرب و پیروزی ایران عنوان می کند و در گفت و گو با خبرنگار سرویس گزارش کیهان می گوید: آمریکا به این باور رسیده بود که حتی برزیل و ترکیه هم قادر به مجاب کردن ایران برای پذیرش غنی سازی در خارج از خاک این کشور نیست به همین منظور قصد داشت تحریم ها را علیه ایران شدید تر و حلقه اجماع را تنگ تر کند.

وی ادامه می دهد: در حال حاضر و با امضای بیانیه ۱۰ ماده ای تهران جامعه بین الملل و

افکار عمومی جهان این کشور را متهم می کنند که ایران دارای دیپلماسی خوبی است بنابراین پی برده اند که سیاست اوباما درباره موضوع هسته ای ایران فقط یک بهانه برای آمریکا به منظور تحمیل فشار به جمهوری اسلامی و پیگیری سیاست های خصمانه خود است. در حال حاضر ایران در نقش یک مدعی و آمریکا در جایگاه یک متهم در انظار عمومی جهانی نقش بسته اند.

این وکیل مردم تهران هم مانند دیگر نمایندگان مجلس معتقد است: آمریکا دیگر در مقابل ایران شکست خورده است چرا که لحن و ادبیات بسیاری از کشورها پس از امضای بیانیه تهران تغییر کرد و حال ایالات متحده باید پاسخگوی رفتارهای غیرمنطقی و غیرمتداول خود باشد، چرا که این دولت همچنان بر طبل توخالی تخاصم خود می کوبد.

سروری اضافه می کند: علی رغم دست و پا زدن های رژیم صهیونیستی و فشار به دولتمردان آمریکایی اجماع علیه ایران پیش نمی آید اگر هم صورت گیرد قاطع نخواهد بود چون دیگر روند منزوی کردن ایران با امضای بیانیه تهران شکسته شده است.

همان موضوعی که ۲۳۴ نماینده مجلس شورای اسلامی با صدور بیانیه ای بدان تاکید کردند.

● اعتراف غرب در پی توافق تهران

به اعتقاد ناظران بین المللی و کارشناسان سیاسی دیگر دلیلی به اعمال تحریم ها علیه ایران وجود ندارد و به نظر می رسد وقت از سرگیری گفت و گوها فرارسیده است.

سینا کمال خانی دبیر سابق جامعه اسلامی دانشگاه تهران واکنش دولتمردان و سیاستمداران غرب و شرق را پس از بیانیه تهران اینطور توضیح می دهد: دولت هایی که از مواضع تهران خرسند شدند و این سیاست را روبه جلو قلمداد کردند اما کشورهایی هم بودند که از این استراتژی شوکه شدند چون ایران نشان داد بر مدیریت جهانی می تواند موثر باشد به طوری که بلوغ سیاسی خود را در عرصه دیپلماسی جهانی به نمایش گذارد.

وی در گفت و گو با خبرنگار سرویس گزارش کیهان اشاره می کند: معاندان داخلی همانند رسانه هایی که همیشه همراهی خود را با غرب نشان داده اند سابقه دیرینه ای در متهم کردن ایران به سوء نیت در سیاست خارجی دارند. متن مصاحبه ها و مقالات این گروه همراهی و همصدایی با آمریکا و غرب را درپی داشته است.

این فعال جریان دانشجویی ادامه می دهد: ایالات متحده قصد زیاده خواهی دارد و این نشان می دهد فرصت های خود را در تعامل با ایران از دست داده است.

وی ادامه می دهد:امروز آمریکا در مقابل یک آزمون بزرگ قرار گرفته و می تواند از توافق تهران به عنوان یک فرصت در جهت اصلاح اقدامات خصمانه خود استفاده کند اگرچه با فریبکاری و تعهدات توخالی توانستند باعث تعلیق برنامه هسته ای ایران شوند.

با توجه به همه موارد ذکر شده باید گفت آمریکا از اینکه سه کشور ایران، برزیل و ترکیه با یک تصمیم منطقی تاثیر مثبتی بر رفع چالش هسته ای ایران داشته اند عصبانی و ناراضی است بر همین مبنا به دنبال تهیه پیش نویس قطعنامه علیه جمهوری اسلامی است.

تا حدی که این کشور با نادیده گرفتن توافق هسته ای سه جانبه ایران باز هم مبادرت به تهیه پیش نویس قطعنامه چهارم تحریم علیه ایران در شورای امنیت سازمان ملل کرده و تحریم را قانع کننده ترین پاسخ به ایران می داند.

بنابراین بیانیه تهران که قطعا مصالح و منافع ملی ایران را تامین خواهد کرد فرصت مناسبی است تا ایران بتواند همانطور که موج افکار عمومی جهان را بر سیاست های خصمانه و بهانه جویی های دولت اوباما زوم کرده، همکاری آژانس و کشورهای جهان را به مساعدت در جهت تجهیز ایران به فناوری کامل هسته ای جلب کند.

پریسا جلالی