راه های پیشگیری از آنفلوآنزای پرندگان

در مناطق شیوع ویروس H۵N۱ برخی انواع پرندگان خانگی مانند اردك های اهلی و حتی پرندگان واكسینه شده نیز می توانند ناقلان بدون علامت ویروس باشند

در حال حاضر برای پیشگیری از ابتلای انسان به ویروس H۵N۱ (آنفلوآنزای پرندگان)واكسنی ساخته نشده است.

رعایت نكات زیر برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری ضروری است:

از تهیه غذا از پرندگان بیمار خودداری كنید. از سربریدن و پر كندن پرندگان مرده و یا بیمار در مناطق شیوع بیماری خودداری كنید. فروش پرندگان زنده و سربریدن، پر كندن و خالی كردن احشای پرندگان در خانه، فرصت خوبی برای تماس با بخش‌های آلوده بدن پرنده فراهم می‌كند. لذا پوشیدن دستكش و چكمه و استفاده از ماسك برای پیشگیری از آلودگی در مناطق شیوع بیماری ضروری است.

در مناطق شیوع ویروس H۵N۱ برخی انواع پرندگان خانگی مانند اردك‌های اهلی و حتی پرندگان واكسینه شده نیز می‌توانند ناقلان بدون علامت ویروس باشند. در این شرایط در صورت فقدان سیستم نظارتی موثر، از سر بریدن پرندگان در خانه خودداری كنید.

مصرف پرندگان اهلی كه به خوبی پخته شده باشند، بدون خطر است. ویروس H۵N۱ در دمای معمول پخت (یعنی زمانی كه دمای بخش مركزی گوشت به ۷۰ درجه سانتیگراد می‌رسد و دیگر هیچ بخشی از آن صورتی نیست)، غیرفعال می‌گردد.

ویروس H۵N۱ به تمامی بخش‌های بدن پرنده آلوده شامل گوشت، خون و استخوان گسترش می‌یابد. این ویروس از طریق گوشت تازه یا منجمد شده نیز قابل انتقال است . ویروس H۵N۱ در دمای پایین مقاوم بوده و در مدفوع در دمای ۴ درجه سانتیگراد برای حداقل ۳۵ روز و در دمای ۳۷ درجه سانتیگراد برای حداقل ۶ روز باقی می‌ماند. این ویروس در دمای معمولی برای هفته‌ها روی سطوح پایدار می‌ماند.

در مناطق آلوده به ویروس H۵N۱ در صورت عدم رعایت نكات بهداشتی، تمیز كردن گوشت یخ‌زده پرندگان آلوده و یا گوشتی كه یخ آن ذوب شده باشد، كار بسیار خطرناكی است. در این صورت:

الف- سراسر سطح محل كار (ظرفشویی، تخته مخصوص خرد كردن گوشت و...) و تمامی ابزارها و ادوات به كار رفته برای تمیز و خردكردن گوشت را كاملا شسته و ضدعفونی نموده و پس از پایان كار دست‌های خود را بشویید.

گوشت پخته و خام را از یكدیگر جدا كنید. اطمینان حاصل كنید كه گوشت در دمای مناسب پخته شده و دمای تمامی بخش‌های آن به ۷۰ درجه سانتیگراد رسیده است.

تخم مرغی كه توسط مرغ آلوده به ویروس H۵N۱ گذاشته می‌شود، می‌تواند از درون و بیرون(پوسته) آلوده به ویروس باشد. در مناطق آلوده به ویروس H۵N۱ از خوردن تخم مرغ خام یا نیم پخته خودداری كنید.

تاكنون انتقال مداوم انسان به انسان در مورد ویروس H۵N۱ گزارش نشده است. در صورتی كه ویروس فعلی به گونه‌ای تغییر یابد كه قابلیت انتقال انسان به انسان پیدا كند، نشانه بروز یك پاندمی خواهد بود. رعایت بهداشت فردی می‌تواند انتقال انسان به انسان ویروس را كند و یا متوقف سازد. در این موارد آموزش همگانی الزامی خواهد بود.

▪ با این وجود رعایت نكات اصلی و اساسی بهداشتی می‌تواند میزان گسترش ویروس را در محیط اجتماع و خانه كاهش دهد:

الف) دهان و بینی خود را در زمان عطسه و سرفه با دستمال بپوشانید.

ب) دست‌های خود را به طور مرتب به ویژه قبل و بعد از تهیه غذا و هنگام تهیه غذا، قبل از خوردن غذا، پس از رفتن به دستشویی، پس از دفع زباله‌های حیوانی، زمانی كه دست‌ها كثیف هستند و به ویژه زمانی كه فرد بیماری در خانه دارید، بشویید.

ت) از تماس دست‌ها با چشم، بینی، یا دهان خودداری كنید. عفونت به ویژه زمانی گسترش می‌یابد كه فرد پس از لمس اشیای آلوده به ویروس، آن را به دهان، چشم و بینی خود می‌مالد.

تمیز و ضد عفونی كردن تمامی سطوح در منزل كه به نظر می‌رسد به ترشحات عفونی آلوده شده باشند، اقدام بسیار پر ارزش و موثری است. در صورت بروز یك پاندمی می‌بایست به دست‌اندركاران آموزش، دانش‌آموزان و خانواده‌های آنها به منظور آموزش راه‌های كاهش گسترش آلودگی، توجه ویژه‌ای مبذول گردد.

منابع: وب‌سایت سازمان جهانی بهداشت (WHO)

مجله پزشكی نیوانگلند، سال ۲۰۰۵، شماره ۳۵۳

زهرا عباسپور تمیجانی