روزی برای همه

دعوت سران اصلاحات به شرکت مردم در ۲۲ بهمن

هر قدر چندی پیش از روز عاشورا که احتمال تجمع سبزها می رفت بر محافل اصلاح طلبی سکوت حاکم بود و بزرگان اصلاح طلب نه بیانیه یی صادر کرده بودند و نه مصاحبه یی با رسانه یی داشتند، این بار در روزهای پیش از ۲۲ بهمن- سالروز پیروزی انقلاب اسلامی - فضای سیاسی کشور به گونه یی دیگر است. البته این بار هم مثل گذشته مقامات امنیتی، انتظامی و فرماندهان ارشد سپاه معترضان را به برخوردهای شدید تهدید کرده اند اما تفاوت اصلی اکنون با گذشته در این است که بزرگان اصلاح طلب و حتی اکبر هاشمی رفسنجانی - پس از مدت ها سکوت - نیز در جرگه دعوت کنندگان مردم برای شرکت گسترده در راهپیمایی ۲۲ بهمن قرار گرفته اند. تفاوت دیگر این روزها البته نکته مهم دیگری نیز هست و آن اینکه این بار مواضع رهبران جنبش سبز روشن تر از پیش است.

«روشن» به این معنا که تردیدها و طعنه هایی که نهادهای اصولگرا و حامی دولت به سران اصلاح طلب وارد می کردند پاسخ داده شده و مواضع رهبران جنبش سبز با عناصر ضدانقلاب به خوبی روشن شد. بیانیه هفدهم میرحسین موسوی و سپس گفت وگوی وی با سایت کلمه، گفت وگوی مهدی کروبی با روزنامه فایننشال تایمز، سخنان سیدمحمد خاتمی در جمع اعضای شورای مرکزی خانه احزاب و مواضع اکبر هاشمی رفسنجانی در یکی از جلسات مجمع تشخیص مصلحت نظام به علاوه اتفاقاتی نظیر دیدار موسوی و کروبی و... جملگی سبب شده اند این بار مواضع کمابیش متفاوتی نسبت به ماه های گذشته ایجاد شود و صاحب نظران معتقدند همین اتفاق می تواند از بروز هر نوع سوءاستفاده یی جلوگیری کند. علاوه بر این، این روزها تشکل های سیاسی اصلاح طلب نظیر مجمع روحانیون مبارز و... نیز با صدور بیانیه هایی جداگانه در تلاشند ضمن شفاف سازی مواضع خود مردم را برای حضور گسترده در راهپیمایی ۲۲ بهمن دعوت کنند.

● موسوی؛ موج سبز سخنگو در خارج ندارد

پس از حوادث عاشورا در تهران، صدور بیانیه هفدهم از سوی میرحسین موسوی که سبب برداشت های متفاوتی در میان ناظران سیاسی شد نخستین گام در راستای شفاف سازی بیشتر مواضع سبزها بود. میرحسین موسوی در آن بیانیه در بند نخست پیشنهادات پنج گانه اش برای آرام سازی جو سیاسی کشور خواستار پاسخگویی دولت دهم در برابر نهادهای نظارتی و خصوصاً مجلس شورای اسلامی شد و اگر چه همین بند از بیانیه وی موجب شد عده یی برداشت های متفاوتی داشته باشند و حتی رسانه های حامی دولت آن را عقب نشینی قلمداد کنند اما به زعم خود او و سایر هم قطارانش این نه یک عقب نشینی از مواضع آشکار پیشین بلکه متوجه کردن مسوولیت به دولتی بود که اکنون در راس قوای اجرایی کشور نشسته و وظیفه دارد امورات کشور را به نحو احسن به انجام برساند.

پس از این بیانیه تا زمان دیدار با مهدی کروبی و نشست مشترک این دو کاندیدای ریاست جمهوری دهم، میرحسین موسوی سخن دیگری نگفت اما در دیدار با مهدی کروبی هم جنبه های انتقادی از برخی سیاست های اجرایی قوت گرفت و هم از مردم برای شرکت در راهپیمایی ۲۲ بهمن دعوت شد.

موسوی پس از این دیدار هم به گفت وگو با سایت خبری - تحلیلی کلمه نشست و در آخرین گام در راستای شفاف سازی مواضعش کوشید هم روند جنبش را تبیین کند و هم مرزبندی های لازم با عناصر ضدانقلاب را به وضوح مشخص کند؛ «بزرگداشت دهه فجر که هر ساله برگزار می شود در حقیقت برای هوشیاری و برای تمدید قوا جهت برخورد با باقیمانده ریشه های استبداد است. امروز مردم برای نیل به عدالت و آزادی و حاکمیت مردم بر سرنوشت خود در صحنه حضور دارند و باید بدانیم که ملت ما در این راه صدها هزار شهید داده است.» «ان شاءالله همه ما برای اصلاح به میدان آمده ایم، نه برای انتقام گیری یا کسب قدرت یا ویرانگری. راه حل های گذر از قانون اساسی دارای اشکالات فراوان و جدی است. اولین آنها عدم توانایی صاحبان چنین خواسته یی برای جلب نظر اکثریت ملت ماست.

بدون جلب نظر این اکثریت و حتی باید بگویم بدون ایجاد یک اجماع نباید منتظر یک تحول اساسی و معنا دار باشیم. برای همین بعضی از شعارهای معطوف به عبور از قانون اساسی مورد سوءظن مردم متدین و نهادهای سنتی است و متاسفانه باید گفت گاهی شعارهای افراطی در این زمینه بیشتر از افراط کاری های اقتدارگرایان به جنبش آسیب می رسانند.» «شعارهایی امروز مفید است که یا به صورت مشخص به تبیین اهداف جنبش کمک کند یا همدلی عامه مردم را در کنار نخبگان و طبقات میانه جلب کند. همه باید بدانند که ۲۲ بهمن و انقلاب اسلامی را اکثریت قاطع مردم ما متعلق به صدها هزار شهید می دانند و تاریخ و منش ملت ما با زنجیره یی از این شهدا در شهر و روستا به دیروز انقلاب متصل اند.» «به نظر من تلاش برای سوق دادن مردم به سوی شعارهای محدود و از پیش تعیین شده، اهانت به مردم است و باید شعارها از بطن حرکت های مردمی و به صورت خودجوش و غیرآمرانه بجوشد. همان طور که در سال ۵۷ شعار استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی به صورت طبیعی از دل مردم جوشید.»

«در بیانیه شماره ۱۷ اشاره به نهرهایی داشتم که اگر وارد رودخانه گل آلود و طغیانی بشوند می توانند جریان آن را به تدریج آرام و روشن گردانند. یکی از آن نهرهای روشن می تواند این باشد که رسماً اعلام شود قرار است همه به قانون اساسی برگردیم.» در جنبش سبز هر شهروند یک رسانه است و راه سبز هیچ نماینده و سخنگویی در خارج ندارد. یکی از زیبایی های فضای سبز آن است که همه حرف های خود را می زنند و این حرکت در یک فضای تعامل گسترش می یابد.

● کروبی؛ شعارهای ساختارشکن صددرصد غلط و بی فایده بود

مهدی کروبی دبیرکل حزب اعتماد ملی نیز پس از عاشورا، به فعالیت های خود ادامه داد. او هم در دیدار با میرحسین موسوی، هم در کنگره حزب مردمسالاری و هم در گفت وگو با فایننشال تایمز به وضوح در خصوص اعتقادات و انتظاراتش از جنبش سبز سخن گفت. کروبی در گفت وگو با فایننشال تایمز تاکید کرد؛ «نیروهای دو جناح جمهوری اسلامی که دغدغه نظام اسلامی را دارند، به محض اینکه متوجه شوند خدای نکرده، انقلاب، نظام و جمهوری اسلامی در خطر است، با هم متحد خواهند شد.» مهدی کروبی در واکنش به شعارهای ساختارشکن نیز گفت؛ «به نظر من، این شعارها صد درصد اشتباه است و هیچ فایده یی ندارد. وی تصریح کرد که «شعارهای حامیانش باید در چارچوب نظام و قانون اساسی باشد. رئیس مجلس ششم همچنین یادآور شد که به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، چارچوب های نظام و اصل ولایت فقیه پایبند است.» در همین مصاحبه بود که کروبی از حضور خود در راهپیمایی روز ۲۲ بهمن نیز خبر داد. وی با اشاره به سخنان هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام مبنی بر لزوم همکاری نیروهای معتدل دو جناح برای یافتن راه حل، همچنین گفت؛ «آقای هاشمی رفسنجانی به درستی گفتند که بهترین کسی که می تواند موجب حل مشکلات شود، رهبر انقلاب هستند. با آقای هاشمی موافقم.»

● خاتمی؛ اینک ما نیز از انقلاب دفاع می کنیم

سیدمحمد خاتمی رئیس دولت اصلاحات هم که پس از انتخابات بیشتر سخنانی سلبی گفته بود و اعتراض به برخوردهای نامناسب سیاسی را در دستور کار داشت پس از حوادث عاشورا پای در جریانی دیگر نهاد. او در نشست با اعضای خانه احزاب تاکید کرد که ۲۲ بهمن متعلق به یک جناح خاص نیست و گفت؛ «اینک ما نیز از انقلاب دفاع می کنیم و اگر اعتراض و حرف داریم می گوییم بگذارید حرف مان را بزنیم.» خاتمی در شفاف ترین و مستقیم ترین موضع گیری خود پس از انتخابات اعلام کرد؛ «ما می خواهیم رهبری که در چارچوب قانون اساسی جایگاه مهمی دارد، رهبر همه کشور و همه مردم باشد.» خاتمی همچنین در مورد نامه یی که گفته می شود چندی پیش به رهبر معظم انقلاب نوشته، ضمن اینکه اصل نوشتن چنین نامه یی را رد نکرد، گفت؛ «بعضی ها ولایت دارند که دروغ بگویند فلانی نامه نوشته، در نامه فلان چیز آمده، اصلاً نه کسی از محتوای آن خبر دارد و نه اصلاً چنین چیزهایی وجود داشته است.» رئیس بنیاد باران با بیان اینکه «دستاورد بزرگ انقلاب اسلامی، جمهوری اسلامی بود»، گفت؛ «در آن زمان جمهوری اسلامی مطرح شد و مورد تایید و حمایت مردم قرار گرفت نه حکومت اسلامی که این خود نکته مهمی است، البته بنده این را که برخی حکومت اسلامی را مقابل جمهوری اسلامی قرار می دهند، یک جسارت می دانم.»

خاتمی تاکید کرد؛ «ما معتقدیم ذات حکومت اسلامی مبتنی بر مردم است چرا که در دوره پیامبر و حضرت امیرالمومنین(ع) هم مردم محور و مدار بودند. ولی انتخاب عنوان جمهوری اسلامی هم هوشمندی رهبر انقلاب را نشان می داد و هم رشد ملت ایران را اعلام می کرد که ما وارد عصری شده ایم که حاکمیت با مردم است.

رئیس دولت اصلاحات در این سخنرانی بر حضور مردم در راهپیمایی ۲۲ بهمن تاکید کرد؛ «ان شاءالله امسال نیز مردم با هر گرایش و موقعیتی که دارند سی و یکمین سالگرد انقلاب اسلامی را گرامی خواهند داشت. باید توجه داشت که این امر متعلق به یک جناح و بخش خاصی از جامعه نیست.» وی همچنین از موجودیت احزاب سیاسی که این روزها تحت فشار هستند، دفاع کرد؛ «مگر جمهوری اسلامی و مردمسالاری بدون وجود احزاب و تشکل های مردمسالار ممکن است؟ حیات احزاب و تشکل ها در آزادی است.

آزادی که ما می گوییم آزادی بیان، آزادی اندیشه و بیان کردن اندیشه و به صحنه آوردن آن اندیشه است و اینکه از مردم خواسته شود در مورد آن اندیشه، نظر بدهند. لازمه آزادی به معنای واقعی کلمه که خلاصه آن هم حاکمیت مردم بر سرنوشت خودشان است، آزادی بیان و تجمعات است و مگر می شود حزب باشد ولی بلندگویی برای بیان نداشته باشد و نتواند اجتماعات تشکیل دهد؟ باید اجازه داد در فضایی آرام و مدنی مردم بیایند و معلوم شود خواست های اساسی و گرایش های مردم به کدام سو است؟ مسائل اجتماعی با فشار و سختگیری حل نخواهد شد. نمی شود گفت هر کس اعتراض دارد برانداز است و با او باید با سختی رفتار کرد. معتقدم با برانداز هم نمی شود هر رفتاری را کرد. ما مگر پیرو علی(ع) نیستیم؟» رئیس دولت اصلاحات گفت؛ «چقدر خوب بود همه عزیزانی که امروز در زندان هستند در جمع ما بودند و همه با هم در راهپیمایی ۲۲ بهمن شرکت می کردیم. ما قانون اساسی و اسلام را می خواهیم. رئیس دولت اصلاحات در راستای مرزبندی با ساختارشکنان که توصیه رهبر معظم انقلاب نیز هست، تاکید کرد؛ «ما هیچ گونه ساختارشکنی و خشونت را تایید نمی کنیم و خدا کند که با مردم هم با خشونت رفتار نشود.»

● هاشمی رفسنجانی؛ همه گروه ها در راهپیمایی عید ملی ۲۲ بهمن شرکت کنند

در میان چهره های شاخص سیاسی، مواضع اکبر هاشمی رفسنجانی اما از همه مهم تر بود چه آنکه او پس از مدت ها سکوت که خود آن را «شیوه ائمه معصومین» دانسته بود در پاسخ به شیخ محمد یزدی قفل سکوت شکست و پس از آن هم در سخنرانی های جداگانه اوضاع روز جامعه را به تحلیل کشید. او در سخنانی گفته بود رهبر انقلاب را اصلح ترین فرد برای حل مشکلات کشور می داند. رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام همچنین با توجه به ایام دهه فجر انقلاب اسلامی و در آستانه ۲۲ بهمن به ویژگی ها و حساسیت های راهپیمایی این روز به عنوان یک عید ملی در سال جاری پرداخت.

وی انسجام داخلی و پرهیز از تفرقه در داخل کشور را برای خنثی سازی فشارهای خارجی و صیانت از نظام مقدس جمهوری اسلامی بسیار حیاتی و خطیر دانست و گفت؛ «دلسوزان و عاشقان نظام از همه گروه ها و طرف ها باید تلاش کنند راهپیمایی امسال روز عید ملی ۲۲ بهمن، با آرامش و عظمت خاص خود برگزار شود چون هرگونه تعارض و خشونت در جهت خواست دشمنان خواهد بود. رئیس مجلس خبرگان رهبری همچنین از همه آحاد مردم، طرف ها و قشرها در سراسر کشور دعوت کرد با حضور حماسی در راهپیمایی روز عید ملی ۲۲ بهمن، این روز را به مانور وحدت ملی برای حفظ نظام و حمایت از جمهوری اسلامی - به رغم برخی اختلاف سلیقه ها - تبدیل و با این حضور و مانور سراسری، دشمنان خارجی را از دستیابی به اهداف شوم شان مایوس کنند.»

● بیانیه های انتظامی و امنیتی

با توجه به این اعلام مواضع اما نهادهای انتظامی و امنیتی با انتشار بیانیه های جداگانه یی نسبت به هر نوع حرکت ساختارشکنانه هشدار دادند. فرمانده سپاه محمد رسول الله تهران در این باره هشدار داد؛ «اگر روز ۲۲ بهمن فتنه گران قصد فتنه داشته باشند به مردم اطمینان می دهیم که اجازه نخواهیم داد فتنه گران وارد صحنه ۲۲ بهمن شوند.» حسین همدانی همچنین گفت؛ «با توجه به اخطاری که مردم در حماسه ۹ دی به آشوب طلبان دادند، بعید است که فتنه گران در روز ۲۲ بهمن به صورت گسترده حضور یابند.»

همزمان با این اظهارات، سپاه محمد رسول الله تهران با صدور بیانیه یی جدا از اظهارات فرمانده اش، از تمام فرماندهان، مدیران و بسیجیان درخواست کرد در راهپیمایی دشمن شکن و مقتدرانه ۲۲ بهمن حاضر شوند. در همین حال غلامعلی رشید جانشین فرمانده ستاد کل نیروهای مسلح کشور هم طی اظهاراتی گفت؛ «در ۲۲ بهمن ۸۸ ملت ایران بعد از حماسه ۹ دی ماه با حضور میلیونی خود یک زلزله سیاسی هشت ریشتری را در مراکز فرماندهی دشمنان انقلاب اسلامی ایجاد می کنند و صاحبان اتاق های فکر فتنه اخیر را برای همیشه ناامید و مایوس خواهند کرد.» همچنین چند روز پیش از این، فرمانده نیروی انتظامی کشور نیز طی اظهاراتی در آستانه مناسبت های دهه فجر اعلام کرده بود؛ «آستانه تحمل مردم و نظام در قبال ناامنی ها و بی حرمتی به اعتقادات جامعه رو به پایان است و اگر تاکنون نظام حوصله کرد تنها برای این بود که حقایق آشکار شود که آشکار نیز شد.» در این میان اما باید دید اکنون که سران اصلاح طلب در مجموعه موضع گیری های اخیر خود مواضعی دیگر نسبت به عناصر ساختارشکن اتخاذ کرده و بار دیگر بر مطالباتی که قانونی و در چارچوب نظام و اهداف انقلاب و امام(ره) می خوانند، تاکید ورزیده اند آیا بار دیگر برخوردهای سیاسی با این طیف تشدید می شود یا روش تازه یی در مواجهه با خواست های اصلاح طلبان اتخاذ می شود.

مسعود رفیعی طالقانی