وضعیت سفید است

وقتی «وضعیت سفید» می شود, اخبار رادیو اعلام می کند «شنوندگان عزیز صدایی که هم اکنون می شنوید, صدای آژیر «وضعیت سفید» است و این بدان معناست که شرایط عادی است و می توانید پناهگاه ها را ترک کنید »

وقتی «وضعیت سفید» می‌شود، اخبار رادیو اعلام می‌کند: «شنوندگان عزیز! صدایی که هم اکنون می‌شنوید، صدای آژیر «وضعیت سفید» است و این بدان معناست که شرایط عادی است و می‌توانید پناهگاه‌ها را ترک کنید...»! وضعیت این روزهای جامعه ما دست کمی‌از این پیام رادیویی ندارد. در میان التهابات اجتماعی که هر روز و شب بر پیکر خسته مردم طنینی تلخ و شیرین می‌زند، حمید نعمت‌ا... کارگردان نامی‌سینمای ایران که ۳ بار رسانه تلویزیون را از طریق ساخت تله فیلم تجربه کرده است، می‌خواهد با تجربه نوین‌اش در عرصه ساخت سریال‌های تلویزیونی آب سردی بر آتش تناقضات و سردی‌های جامعه امروز باشد. او می‌خواهد بار دیگر مردم را با به تصویر کشیدن نوستالوژی‌های خلق حماسه ایثار و فداکاری، سادگی و صمیمیت و وفاق و همدلی، به خاطره روزهای خوش دهه ۶۰ ببرد. آن‌چه در ادامه از نظر خواهید گذراند نگاهی است به سریال خوش ساخت حمید نعمت‌ا... که روایت‌گر روزهای سخت تهران در سال ۶۶ است. آن گاه که آتش خشم صدام از ناکامی‌در جنگ زمینی باعث شده است تا به موشک باران پایتخت روی آورد.

● فیلم شناسی

فیلمی‌از جنس نوستالوژی‌های دوست داشتنی

«وضعیت سفید» پدیده این شب‌های سیمای ملی است. پدیده‌ای که بیش از هر چیز مدیون جزییات دقیق و ریزی است که کارگردان به تصویر کشیده است. این سریال در ۲۶ قسمت ۴۲ دقیقه‌ای به تهیه کنندگی محمدرضا شفیعی ساخته شده است. روایت «وضعیت سفید» داستان زندگی خانواده‌ای پر جمعیت است که در ایام موشک باران تهران در سال ۶۶، از ترس حملات موشکی صدام به باغ مادربزرگ که در حومه تهران است. پناه می‌برند و در آن‌جا، با یک سری مشکلات و اختلافات روبه‌رو می‌شوند. مسایل و مشکلاتی که برای آن‌ها موقعیت‌هایی را به وجود می‌آورد. شخصیت پردازی خوب، دکوپاژ خیره کننده، طراحی منحصر به فرد صحنه و بازی‌های پررنگ بازیگران، از جمله عواملی است که این اثر را به سریالی شاخص مبدل ساخته است.

● کارگردان شناسی

استاد جزییات و آینه تمام نمای زندگی مردم شهر

جایی خواندم «حمید نعمت‌ا... استاد جزییات است»! جزییاتی که در «وضعیت سفید» آن‌قدر متبحرانه به آن‌ها پرداخت شده است که این سریال را برای بیننده تلویزیونی شیرین و باورپذیر کرده است. توجه به رفتارهای ریز و ظاهرا کم اهمیتی مانند چای خوردن در نعلبکی، ضرب المثل‌ها و اصطلاحات مرسوم، مقنعه چانه‌دار...، جزییاتی است که شاید تنها حمید نعمت‌ا... می‌تواند از پس بیان دقیق آن‌ها به خوبی برآید. نعمت‌ا... در سال ۸۲ با ساخت «بوتیک» حضور خود در دنیای تصویر را به شکلی قدرتمندانه به جامعه هنری کشور اعلام کرد. حضوری که چند سال بعد، در سال ۸۶ با «بی پولی» رنگ و بویی قوی‌تر به خود گرفت و نام او را در زمره کارگردانان صاحب سبک سینمای ایران قرار داد. دستیار سابق کیمیایی این بار می‌خواهد در رسانه تلویزیون قدرت‌نمایی کند وبرای رسیدن به این مهم گویا با ساخت «وضعیت سفید» گامی ‌بزرگ برداشته است.

● بازیگرشناسی

ملغمه‌ای از بازیگران باتجربه و نوپا

حضور ترکیبی از بازیگران باتجربه و تازه کار در سریال پر بازیگر «وضعیت سفید»، هدایت‌گری کارگردانی چیره دست را می‌طلبد. نعمت‌ا... در این اثر در کنار چهره‌های پرآوازه دنیای بازیگری هم‌چون افسانه بایگان و ستاره اسکندری و حسن پورشیرازی، از چهره‌های جویای نام استفاده کرده است. چهره‌هایی هم‌چون عباس و یونس غزالی که اتفاقا هنر کارگردان در بازی گرفتن از آن‌ها، بازی آن‌ها را قابل توجه کرده است. یکی از نزدیکان خانواده غزالی می‌گفت: «یونس آن‌قدر خجالتی است که حتی رویش نمی‌شود با آدم حرف بزند، نمی‌دانم چه طور در این فیلم این قدر خوش درخشیده و خوب بازی کرده است!» هنر تلفیق و بهره گیری از بازیگر تراز اول و بازیگر نوپا، از دیگر نشانه‌های مثبت «وضعیت سفید» است. در این اثر بازیگران دیگری چون ابوالفضل پورعرب، لیندا کیانی، افسانه چهره آزاد، شهین تسلیمی، آشا محرابی و امیرحسین رستمی‌بازی می‌کنند.

● شخصیت شناسی

آدم‌هایی که از درون‌مان می‌آیند!

آدم‌های «وضعیت سفید» برای‌مان آشنا هستند. آن‌ها از دنیای دیگری نیستند. شاید فاصله زمانی شان با دهه ۹۰ سال‌ها باشد اما آن‌قدر با منویات درونی مردمان جامعه‌مان همخوانی دارند که دوست‌شان داریم و برای تک تک حرکات‌شان دل‌مان غش و ضعف می‌رود. از امیر (یونس غزالی) شروع کنیم که به نوعی بار اصلی و دراماتیک کنش‌های عاشقانه اثر بر روی دوش اوست. شخصیت امیر، پسر نوجوان خانواده با دقت و متفاوت طراحی شده و در اجرا نیز خوب از کار درآمده و توانسته است تصویر متفاوتی از یک پسر نوجوان ارائه دهد. سایر شخصیت‌های سریال نیز باورپذیر و کارآمدند و هر کدام سر جای خود قرار گرفته اند. به آسانی می‌توان برای شخصیت‌های این سریال شناسنامه‌ای با صفت‌های اختصاصی ساخت. زن عموی همیشه نالان و افسرده، خواهر انقلابی، مادربزرگ دل‌نازک و حواس جمع، عمه پولدار و خودخواه و قس علی هذا.

● صحنه شناسی

مردان بیرون صحنه در صحنه‌اند!

گروهی از عوامل ساخت آثار تلویزیونی یا سینمایی اگرچه در پشت صحنه فعالیت می‌کنند اما حضور پررنگ‌شان در قاب با ویژگی‌های منحصر به فرد کاری‌شان به وضوح مشهود است. دکتر محمدرضا شجاعی، طراح صحنه و لباس «وضعیت سفید» بدون شک یکی از دلایل موفقیت این سریال است. شجاعی با هنر و ظرافتی که در طراحی صحنه‌های عموما شلوغ و پر شخصیت سریال از خود بروز داده است، امضاء مخصوصی بر این اثر از خود بر جای گذاشته است. او در انتخاب نوع لباس پوشیدن شخصیت‌های اثر وسواس خاصی به خرج داده است و همین مسئله به باورپذیری زمان وقوع داستان کمک می‌کند. اما دکوپاژ خیره کننده نعمت‌ا... هم عامل دیگری بر این مهم است. در صحنه‌های مختلف سریال، هیچ کدام از بازیگران بیکار نیستند و برای هر کدام حرکاتی متفاوت و «معمولی» طراحی شده است. پلان «خمیازه کشیدن»، در گوشی حرف زدن، سر و کله زدن امیر با یک گنجشک در حالی که وسط اتاق دراز کشیده (و در تمام سکانس هیچ دیالوگی ندارد) و از همه با نمک‌تر بچه کوچکی که هنگام راه رفتن خود را بالا می‌گیرد و صحنه‌هایی مانند این‌ها، مواردی است که فضای سریال را دوست داشتنی و باورپذیر می‌کند.

نویسنده: مرتضی اخوان