ارزیابی شتابزده مجموعه حضرت یوسف(ع)

کامل نوروزی مدتی است که از پخش مجموعه تلویزیونی حضرت یوسف(ع)‌می‌گذرد و پخش آن در این مدت کوتاه، بازتاب‌های گوناگونی را برانگیخته است. برخی به ساختار آن معترض‌اند و برخی نیز …

کامل نوروزی مدتی است که از پخش مجموعه تلویزیونی حضرت یوسف(ع)‌می‌گذرد و پخش آن در این مدت کوتاه، بازتاب‌های گوناگونی را برانگیخته است. برخی به ساختار آن معترض‌اند و برخی نیز از مفاهیم و مضامین مندرج در این مجموعه گله‌مندند. اما هیچ‌کدام به سختی‌ها و مرارت‌هایی که فرج‌الله سلحشور نویسنده و کارگردان این مجموعه از مراحل اولیه تولید تاکنون تحمل کرده، اشاره ننموده‌اند. بی‌شک ساخت چنین مجموعه‌ای که با استناد به آیات قرآن و احادیث و روایات تنظیم گردیده، با مشکلات انبوهی مواجه است و نویسنده کوشیده است هر آنچه را که مبتنی بر مستندات است به تصویر بکشد و در این راستا محوریت را اصل داستان قرار داده است. بدیهی است که کندوکاو زندگی حضرت یعقوب(ع) و حضرت یوسف(ع) احتیاج به تحقیق و بررسی عمیقی دارد واگر چنانچه پژوهش‌ها، عمیقانه و موشکافانه و با مشاوره کارشناسان مذهبی صورت نپذیرد،‌داستان جذابیت‌های خویش را از دست خواهد داد و مخاطبان عام و خاص به دیدن سریال راغب نخواهند شد. ممکن است در زندگی حضرت یعقوب(ع) ازدواج با دو خواهر مجاز بوده و چنین عملی در آن دوران قبیح و زشت تصور نمی‌شده اما نشان دادن چنین وضعیتی در زمان حال بیانگر چه نکته مثبتی است که کارگردان سعی در بیان آن داشته است؟ آیا تاثیرات منفی که چنین رخدادهایی بر روحیه جوانان امروز بر جای می‌گذارد، باید نادیده گرفته شود و صرفا به بیان اصل واقعیت‌ها اشاره گردد؟ فرج‌الله سلحشور که خود مدعی است انسانی پایبند اصول و مذهب است، نمی‌توانست از به تصویر کشیدن چنین صحنه‌هایی صرف‌نظر نماید؟ به طور حتم و یقین حذف این صحنه‌ها هیچ خللی در مفاهیم و مضامین و در ساختار مجموعه به وجود نمی‌‌آورد.

حال باید دید انگیزه و علل اصلی چه بوده و بر مبنای چه دیدگا‌ه‌هایی چنین صحنه‌هایی به تصویر کشانده شده است؟ در چنین وضعیتی مقصر اصلی نویسنده و کارگردان نیست، بلکه کسانی که به‌عنوان ناظران ارزشی، نظارت بر پخش چنین مجموعه‌هایی دارند، به مراتب بار سنگین‌تری را بردوش دارند و آنان باید قبل از پخش به این نکات توجه دقیق‌تری بنمایند، گویا گروه‌های نظارت و ارزشیابی صدا و سیما، در خواب غفلت به سر می‌برند و می‌کوشند تا آنجا که امکان دارد افکار و عقاید بینندگان تلویزیون را در سطح نازلی نگه دارند. بی‌شک فرج‌الله سلحشور نامی آشناست و صدای رسا و آهنگین وی آشناتر است و هیچ‌کس فعالیت‌های تئاتری و سینمایی او را فراموش نکرده و از چهره‌های هنری است که از عرصه فعالیت‌های مذهبی چه در سینما وتلویزیون و چه در تئاتر، عدول نکرده و همیشه گام‌های مثبت و شایسته‌ای را در این زمینه برداشته است. اگرچه تولیدات هنری او در سطح کیفی بالایی نبوده،‌اما همیشه توجه‌برانگیز بوده است. مجموعه تلویزیونی حضرت یوسف(ع)‌را نیز می‌توان در زمره بقیه تولیدات او دانست. مجموعه‌ای که در همان زمان‌های اولیه پخش سروصدای زیادی را برانگیخت.

برخی اشکالات عمدی نیست، بویژه اشکالی که در مورد ازدواج حضرت یعقوب(ع) به آن وارد شده اما اشکالات دیگری در مجموعه وجود دارد که مربوط به ساختار مجموعه است. سریال حضرت یوسف(ع) با جذب سرمایه هنگفت می‌توانست یکی از مجموعه‌های ماندگار صدا و سیما باشد، اما به لحاظ نوع گزینش بازیگران و عدم هدایت درست و منطقی آنان در زمینه بازیگری، آن‌گونه که باید مورد پسند عامه واقع نشده و حتی بسیاری از افراد که تخصص هنری نیز ندارند و تنها سرگرمی‌شان تلویزیون است از دیدن این مجموعه مشعوف و خرسند نمی‌شوند. علت را می‌توان در عدم جذابیت‌های تصویری و تکرار صحنه‌ها با ریتمی کند و بازی‌های ضعیف بازیگران دانست. این کارگردان خوشفکر حتی از مشاوره جمال شورجه، کارگردان توانمند سینمای ایران آن‌طور که باید بهره نگرفته و همین امر در عدم جذب بینندگان تلویزیون تاثیری اساسی داشته است. ناگفته پیداست معدودی نیز به علل مختلف که متاسفانه در جامعه هنری ما مشهود است، سعی می‌کنند اثر این کارگردان را ناچیز جلوه دهند، اما واقعیت این است که مجموعه حضرت یوسف(ع)‌با همه ضعف‌هایی که دارد، در قیاس با بسیاری از مجموعه‌های تلویزیونی که در گذشته از صدا و سیما پخش شده مجموعه‌ای قابل تامل است. امید است که پس از پخش همه قسمت‌های مجموعه حضرت یوسف(ع) نقدی منصفانه و مشفقانه و موشکافانه توسط منتقدان نگاشته شود.