ایرانیان همواره پیشتاز خوشنویسی قرآن بوده اند

هم اکنون در اقصی نقاط جهان اسلام هنرمندان و خوشنویسان زیادی به کتابت قرآن در گونه های مختلف مشغول و فعال هستند

خوشنویسی همیشه الهام بخش ظرافت و یکی از مظاهر هنرهای ظریف ملی در این مرز و بوم بوده است. هنر خوشنویسی در ادوار مختلف گاه در اوج شکوه و اقتدار و گاه در نازل ترین سطح ممکن، به سیر تکاملی و دریافت تجربیات سخت و گرانبها دست یازدیده است.

اما آنگاه که این هنر و آیینه تمام نمای ظرافت و سادگی تداعی گر و ارایه گر آیات روشن شکوه خلقت یعنی قرآن مجید می شود، تبلور دیگر یافته و صریحتر از پیش، جلوه گر این روشنایی خداوندی می شود.

عروس خطوط اسلامی «نستعلیق»، که به قول ظریفی همان «نسخ معلق» یا «نسخ به تعلیق» درآمده است، برای اولین بار توسط «میر عماد الحسنی قزوینی» ملقب به «عمادالملک» و از دوران صفوی، چند سوره از جمله سوره «فاتحه الکتاب» را کتابت کرد و اولین همزیستی شورانگیز خط فارسی و ایرانی با قرآن کریم بود.

هم اکنون در اقصی نقاط جهان اسلام هنرمندان و خوشنویسان زیادی به کتابت قرآن در گونه های مختلف مشغول و فعال هستند.

● ایران در هنر کتابت قرآن نیز همیشه پیشتاز بوده است

محمد قنوع– رییس انجمن خوشنویسان سوریه، تاریخ نشان داده است که همیشه ایرانیان پیشتاز خوشنویسی حتی خوشنویسی قرآن بوده اند. بنابراین اهتمام به کتابت قرآن در ایران برای دیگر کشورهای اسلامی، باید الگو و انگیزه باشد.

مدیر کل نمایشگاه های خط سوریه اظهار داشت: «ما در سوریه نیک می دانیم که انقلاب با توجه به آرمانهایی که دارد، بدیهی است که به قرآن و هنر کتابت کلام الله نگاهی ویژه داشته باشد و ما نیز از این الگو استفاده های شایان توجهی کردیم.

در سوریه تعداد زیادی خوشنویس قرآنی نظیر «عثمان طه» احمد باری، استاد جمان بوستان، عدنان سنقنقی، شکری خارشو و علی طه» داریم و دولت سوریه نیز ترویج این هنر را عهده دار است.

● شیوه نسخ ایران ضعیف است

حسن چلبی – خوشنویس برجسته ترکیه و حافظ کل قرآن: «نستعلیق» متعلق به ایران با استادانی همچون «میرعماد، میرعلی و… » است. اگر چه نسخ در ابتدا کوفی بود و بعدها قرآن در قالب های جدید تجربه شد و ایرانیان سهم زیادی در این تجربه ها داشته اند.

کتیبه نگار ترک، گفت: اگر به شما (ایرانی ها) بر نخورد، باید بگویم در نسخ چندان قوی نیستید، ولی در نستعلیق از قدرت لازم برخوردار هستید که این امر طبیعی است چون نستعلیق متعلق به ایرانیان است.

چلبی که دخترش (ساین ریکات چلبی) نیز ازتدهیب کاران برجسته ترکیه است می افزاید: هنرمندان و صنعتکاران ترک از طریق ایران به خلق آثار برجسته ای دست زدند که نمونه های آن را می توان در اقصی نقاط این کشور مشاهده کرد.

این کتیبه نگار که برجسته ترین خوشنویس نیزهست معتقد است: خواندن قرآن با شیوه نستعلیق، برای ایرانیان آسان تر است تا برای اعراب و دیگر کشورهای اسلامی.

● مگر چند هنرمند خوشنویس دارید؟!

«عارف عبدالرحمن – بنگلادش» می گوید: خوشنویس قرآنی حدود ده سال است که در بنگلادش آغاز شده، استقبال زیادی هنوز نشده است مگر چقدر هنرمند در ایران مشغول خوشنویسی هستند که به این اندازه آثار بدون نقص وجود دارد؟

● توجه ایران به خوشنویسی، جالب است

احمد الباری –خوشنویس نامی کشور سوریه – از شاگردان حامد الامدی بوده و صاحب سبک و از استادان بنام جهان اسلام است. ده قرآن را کتابت کرده، تخصص در نگارش قرآن براساس سبک های مختلف و سابقه داوری مسابقات خوشنویسی را دارد.

«احمد باری» ضمن ستایش نقش ایران در زنده نگه داشتن کتابت قرآن مجید می گوید: اهتمام جمهوری اسلامی ایران به بخش هنر خوشنویسی بسیار جالب است.

● سفر به ایران برایم جالب بود

محمد الهی بخش مطیع – خوشنویس پاکستانی: شیوه نسخ پاکستان متأثر از نسخ هندوستان است اصلا زبان و خط ما با شما متفاوت است. خوشنویسی و کتابت قرآن در پاکستان سالهاست انجام می شود و چهره های زیادی را می توان نام برد.

● توصیه می کنم از خوشنویسی ملت حمایت بیشتری شود

محمد غنوم ازسوریه ابتدا با نقاشی شروع کردم اما رفته رفته در دوره دبیرستان احساس کردم که باید بروم و بیشتر بیاموزم، تحصیلات خود را در تربیت معلم ارایه دادم و در خطاطی به سطح تقریبا خوبی رسیدم چون رشته خوشنویسی در دانشگاه نبود، طراحی دکور را انتخاب کردم.

اولین نمایشگاه خودم را بر پا کردم. به اعتقاد من خط و نقاشی قادر است غم و زندگی را به تصویر بکشد.

خط عرب عبارتست از میراث جدید و نو است. من به قواعد کلاسیک احترام می گذارم اما خود را ملزم به رعایت آن نمی دانم.

خط روی حرکت و ویژگی های موسیقی بر پا شده و برای تحقق هدف خود از رنگ بیشترین بهره را می برم «تز» دکترین «زیبایی خط عرب و روشهای آن»‌ است و تا حالا ۴۹ نمایشگاه در کشورهای مختلف و بیش از ۲۰۰ نمایشگاه به صورت مشترک دایر کرده ام.

نقاشیخط ایران بسیار خوب و عالی است، در ایران هنرمندان زیادی، مثل: «جلیل رسولی و آقای احصایی» که از دوستان من هستند، حضور دارند.

نستعلیق عروس خطوط اسلامی است. متین و زیباست، یک قسمتی خیلی زیاد از تز دکترین را همین نوع خط تشکیل می دهد.

حرف نون ضمن تسخیر دلهای جهانیان همان نقطه ای که در مرکز آن واقع شده است، تسلط به کل جهان را نیز در بردارد. نقطه آن به زیبایی، تزیین می دهد.

ما (سوریه) با ایران مشترکاتی داریم، نمی توان صریحا گفت طرف خاصی برتری دارد، اما توصیه می کنم از این هنر حمایت بیشتری صورت بپذیرد.

«علی طه»‌ خوشنویس سوری برادر «عثمان طه» ازخوشنویسان بزرگ سوریه است که کارهای مشترک خطاطی قرآنی زیادی را با همکاری عثمان طه انجام داده و هم اکنون مشغول تهیه قرآن یکصد و پنجاه کیلوگرمی است و ۵ قرآن را کتابت کرده است.

جواد دباغی مقدم