موارد خاص طبی در درمان با متادون

▪ متادون در حاملگی
مشكلات اصلی سوءمصرف اپیات‎ها در حاملگی: اثر مستقیم ماده روی نوزاد،‌ كاهش توانایی مادر در مراقبت حاملگی، احتمال زایمان زودرس و IUGR
متادون درمان امن و انتخابی …

متادون در حاملگی

مشكلات اصلی سوءمصرف اپیات‎ها در حاملگی: اثر مستقیم ماده روی نوزاد،‌ كاهش توانایی مادر در مراقبت حاملگی، احتمال زایمان زودرس و IUGR

متادون درمان امن و انتخابی سوءمصرف مواد در حاملگی

در مطالعات اثرات طولانی‎مدت ناشی از مصرف متادون در مادر حامله، در بچه‎ دیده نشده است.

فواید

تثبیت سبك زندگی

كاهش یا تخفیف مصرف غیرقانونی مواد

تسهیل دستیابی به مراقبت‎های بارداری و پس از زایمان

جلوگیری از تكرار دوره‎های ترك و مسمومیت ناشی از مصرف مواد كه می‎تواند منجر به ناهنجاری‎های جنینی و سقط گردد.

كاهش مرگ و میر نوزاد، بهتر شدن وزن تولد و رشد

دوز متادون در زنان حامله باید كافی باشد تا از عود یا استفاده از مواد غیرقانونی جلوگیری شود.

دسترسی بیولوژیك متادون در مراحل آخر حاملگی كاهش می‎یابد ( افزایش حجم پلاسما، افزایش پروتئین‎های پلاسما). ممكن است لازم باشد كه دوز را به صورت تقسیم‎شده (divided) داده یا میزان متادون را افزایش داد تا از علایم ترك جلوگیری شود.

در صورت لزوم كاهش دوز، این امر باید بسیار تدریجی صورت گیرد. مثلاً ۵/۲ میلی‎گرم هر ۲ هفته، تا از سقط، دیسترس جنینی یا زایمان زودرس جلوگیری شود.

عده‎ای معتقدند در سه ماههٔ‌ اول و سوم، به هیچ عنوان نباید كاهش دوز اتفاق بیفتد.

كودكانی كه از مادران تحت درمان با متادون متولد می‎شوند، ممكن است علایم ترك نشان دهند.

متادون در شیردهی

هدف از درمان نگاه دارنده یاری به بیمار برای تندرستی وی است.

اگر وضعیت مادر مناسب بوده و HIV مثبت نباشد، بهتر است به نوزادش شیر بدهد.

ترشح متادون در شیر متغیر است (اتصال به پروتئین) و ممكن است علایم ترك نوزاد را تخفیف بدهد.

حداكثر دوز متادون در مادر: ۸۰ میلی‎ گرم

HIV+

به دلیل مسائل طبی، روانی و اجتماعی ممكن است لازم به خدمات جانبی اضافی باشد.

به دلیل تداخل بین داروهای ایدز و متادون، نیاز به مانیتور دقیق‎تر است ( مثلاً افزایش دوز در صورت لزوم)

ممكن است به دلیل مسائل ناشی از بیماری، نیاز به انعطاف‎پذیری بیشتری راجع به مراجعهٔ روزانه باشد.

Polydrug use

در این شرایط باید مشكوك به مصرف چند ماده شد:

مسمومیت مكرر دارویی

وضعیت طبی و روانی مختل

۲۰% از كسانی كه تحت درمان نگهدارندهٔ متادون هستند، به بنزودیازپین و ۵% به الكل وابسته هستند.

ادامهٔ مصرف مواد می‎تواند منجر به مشكلات ارتباطی، اجتماعی و شغلی، بیماری‎های عفونی و درگیری در جرم و جنایت شود.

اقدامات درمانی

بررسی تداخلات دارویی

حمایت‎های روانی اجتماعی

بررسی از جهت افزایش دوز درمانی متادون

تصمیم‎گیری جهت ادامه یا قطع درمان متادون

Analgesia

تخفیف درد در این بیماران نیز باید مانند دیگر بیماران انجام گردد.

به دلیل تحمل به اپیوییدها، بیمارانی كه متادون می‎گیرند برای تخفیف درد نیاز به دوزهای بالاتر اپیویید دارند.

در این بیماران نمی‎بایست از داروهای آگونیست نسبی مانند بوپرنورفین استفاده كرد، چرا كه باعث ایجاد علایم ترك می‎گردد.

Psychiatric comorbidity

اغلب مصرف‎كنندگان اپیویید علایم اضطراب و افسردگی را در حین مراجعه به درمان دارند.

در اغلب مطالعات، وجود علایم روان‎پزشكی با پیامد درمانی بدتر همراه بوده است.

در بعضی از مطالعات درمان نگاه‎دارندهٔ متادون موجب كاهش ناراحتی‎های روان‎پزشكی گردیده است.

روان‎درمانی در كنار درمان نگاه‎دارنده برای موارد متوسط و شدید بیماری‎های روان‎پزشكی مفید بوده، ولی در موارد خفیف تاثیر چندانی ندارد.

در یك مطالعه در استرالیا، مصرف داروهای ضدافسردگی همراه با میزان بالاتر مصرف چند مادهٔ مختلف و ناراحتی‎های روان‎پزشكی و میزان بالاتر مسمومیت با هرویین همراه بوده است.

میزان بالاتر مسمومیت، به‎خصوص با ضد افسردگی‎های سه‎حلقه‎ای همراه بوده است.

مگر در صورت وجود اندیكاسیون خاص، SSRIها به TCA ها ارجح هستند.

تداخلات دارویی

داروهایی كه منع‎كنندهٔ آنزیم CYP۴۵۰ به‎خصوص ۳A۴ هستند، باعث افزایش سطح متادون می‎گردند:

سایمیتدین، سیپروفلوكساسین، دی‎هیدروارگوتامین، فلوكونازول، كتوكونازول، اریترومایسین، كلاریترومایسین، وراپامیل.

SSRIs : فلوكستین، فلووكسامین، پاروكستین، سرترالین

نفازودون، ونلافاكسین

گریپ‏فرویت

داروهایی كه با مكانیسم‎های دیگر باعث افزایش سطح خونی متادون می‎شوند:

دیازپام و بنزودیازپین‎های دیگر

دیسولفیرام

اتانول

امپرازول

كلرامفینكل

داروهایی كه با القای آنزیم CYP۴۵۰ باعث كاهش سطح خونی متادون می‎شوند:

باربیتورات‎ها: فنوباربیتال، پنتوباربیتال، بوتاباربیتال، سكوباربیتال.

كاربامازپین، فنی‎تویین

دگزامتازون

اتانول (مصرف مزمن)

داروهای درمان ایدز: nelfinavir, lopinavir, ritonavir, efavirenz

ریفامپین

داروهایی كه با مكانیسم‎های مختلف، سطح متادون را پایین می‎آورند:

آسكوربیك اسید

(tobacco كاهش تاثیر متادون)

هرویین

كوكایین

داروهایی كه تجویزشان با متادون ممنوع است:

بوپرنورفین، نالبوفین، پنتازوسین

آنتاگونیست‎های اپیویید (نالتركسون، نالوكسان)

ترامادولن