تخت طاووس (تخت خورشید)‌

به فرمان فتحعلی‌شاه سال ۱۲۱۶ هجری قمری، تختی عظیم و مجلل به مباشرت نظام الدوله محمدحسین‌خان صدر اصفهانی فرمانفرمای اصفهان با جواهر و طلای موجود در خزانه ساخته شد و به مناسبت نقش خورشید مرصعی که در صدر تخت تعبیه شده به نام تخت خورشید معروف گردید.

آفتاب:به فرمان فتحعلی‌شاه سال ۱۲۱۶ هجری قمری، تختی عظیم و مجلل به مباشرت نظام الدوله محمدحسین‌خان صدر اصفهانی فرمانفرمای اصفهان با جواهر و طلای موجود در خزانه ساخته شد و به مناسبت نقش خورشید مرصعی که در صدر تخت تعبیه شده به نام تخت خورشید معروف گردید.

تخت خورشید سال ها به همان نام نامیده می شد تا این که فتحعلی شاه با طاووس تاج الدوله ازدواج کرد. از همان زمان به مناسبت نام او، تخت به نام طاووس مشهور شد.

بعضی ایرانیان می پنداشتند تخت مذکور همان تخت طاووس هند است و با مقایسه و توصیفی که تاورنیه از تخت طاووس کرده و آنچه خود از تخت طاووس موجود دیده و استنباط کرده به این نتیجه رسیده که ادعای مدعیان باطل است و برای اطمینان و تائید نظر خود با ناصرالدین شاه مذاکره و از ایشان استفسار کرده و مطمئن شده تخت طاووس به امر فتحعلی شاه ساخته شده و به نام همسر او طاووس خانم، تخت طاووس نامیده شده است.

پس از درگذشت فتحعلی شاه، سال ها بعد ناصرالدین شاه که در ضبط و ربط جواهر و نفایس سلطنتی عنایت خاص داشت دستور داد تخت یاد شده را تعمیر کرده و تغییراتی جزئی در شکل ظاهر آن دادند، از جمله اشعاری که مضمون آنها کیفیت تعمیر تخت به امر ناصرالدین شاه است، در کتیبه اطراف تخت به خط نستعلیق خوش در مصراع های مجزا از یکدیگر روی زمینه زر، به مینای لاجوردی نگاشته شده است.

این مصراع ها فعلا مرتب و دنبال یکدیگر نصب شده و پیداست در تعمیر بعدی، آنها را در جای خود نشانده اند. تخت مذکور تا سال ۱۳۶۰ در تالار کاخ گلستان نگهداری می شد. در تاریخ ۱۷ شهریور ۱۳۶۰ به خزانه جواهرات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران انتقال یافت تا همواره با توجه به تجانس این تخت با جواهرات موجود در خزانه (موضوع قانون سال ۱۳۱۶ شمسی) نگهداری شود.