شنبه, ۱۱ اسفند, ۱۴۰۳ / 1 March, 2025
پیشینه علوم قرآنی
بحث درباره قرآن و شناخت مسایل مختلف آن،از همان دوران نخست مطرحبوده و هم واره در طول تاریخ،بزرگان و دانش پژوهان در این زمینه به بحث وگفت و گو نشسته و آثار نفیس و گرانبهایی از خود به یادگار گذاردهاند و اینمطالعات پیوسته ادامه دارد.
بر پایه مدارك موجود،اولین كسی كه درباره قرآن به بحث نشست و گفت و گو راآغاز نمود،یحیی بن یعمر شاگرد برومند ابو الاسود دؤلی(متوفای ۸۹)بود.نام بردهكتابی در فن قرائت قرآن،در روستای واسط،نگاشت كه شامل انواع قرائتهایمختلف آن دوره میباشد.سپس حسن بصری(متوفای ۱۱۰)كتابی در عدد آیاتقرآن نوشت.نویسندگان و آثار دیگر موجود در این زمینه به ترتیب ظهور،عبارتند از: عبد الله بن عامر یحصبی(متوفای ۱۱۸)رسالهای در اختلاف مصاحف عثمانی ونیز رساله دیگری در وقف و وصل در قرآن نوشته است و شیبهٔ بن نصاح مدنی(متوفای ۱۳۰)كتاب«الوقوف»را نگاشت.آبان بن تغلب(متوفای ۱۴۱)نخستینكسی است كه پس از یحیی بن یعمر در فن قرائات كتاب نوشت.محمد بن سائبكلبی(متوفای ۱۴۶)اول كسی است كه در«احكام القرآن»كتاب نوشت.مقاتل بنسلیمان(متوفای ۱۵۰)نخستین نویسندهای است كه درباره«آیات متشابهات»
یحیی بن زیاد فراء(متوفای ۲۰۷)كتاب«معانی القرآن»را در سه مجلد نوشت.
این نویسنده هم چنین كتاب«اختلاف اهل كوفه و بصره و شام در مصاحف»و كتاب«جمع و تثنیه در قرآن»را به تحریر در آورد. محمد بن عمر واقدی(متوفای ۲۰۷)
كتاب«رغیب»در علوم قرآنی و«غلط رجال»را نوشت.ابو عبیده معمر بن المثنی(متوفای ۲۰۹)كتاب«اعجاز القرآن»در دو جزء و«معانی القرآن»را نوشت.او اولكسی است كه در اعجاز قرآن كتاب نوشته است.ابو عبید قاسم بن سلام(متوفای ۲۲۴)كتابهای فراوانی در علوم قرآنی نوشته و او اول كسی است كه دراین زمینه به طور گسترده كتاب نوشته است.از جمله كتب او«فضائل القرآن»،«المقصور و الممدود»در فن قرائات،«غریب القرآن»،«ناسخ و منسوخ»و«اعجازالقرآن»و...،را میتوان نام برد.علی بن مدینی(متوفای ۲۳۴)در«اسباب نزول»
كتاب نوشت.احمد بن محمد بن عیسی اشعری قمی(متوفای حدود ۲۵۰)كتاب«ناسخ و منسوخ»را نوشت.ابو زرعه عراقی(متوفای ۲۶۴)هزار بیت(الفیه)در«غریب الفاظ قرآنی»سرود.ابو عبد الله احمد بن محمد بن سیار(متوفای ۲۶۸)
«ثواب القرآن»و«كتاب القرائهٔ»را تالیف كرد.ابو محمد عبد الله بن مسلم(ابن قتیبهٔ)
(متوفای ۲۷۶)كتابهای:«تاویل مشكل القرآن»و«تفسیر غریب القرآن»و«اعرابالقرآن»و«قرائات»را نوشت.ابو العباس محمد بن یزید مبرد نحوی(متوفای ۲۸۶)
كتاب«اعراب القرآن»را نوشت.ابو عبد الله محمد بن ایوب بن ضریس(متوفای ۲۹۴)كتابی در آن چه در مكه و مدینه نازل شده و نیز كتاب«فضائل القرآن» را نوشت.ابو القاسم سعد بن عبد الله اشعری قمی(متوفای ۲۹۹)رسالهای در انواعآیات قرآن نوشت.
محمد بن زید واسطی متكلم امامی(متوفای ۳۰۷)كتابی در«اعجاز قرآن»
نوشت و آن را در نظم و تالیف آن دانست.محمد بن خلف بن مرزبان(متوفای ۳۰۹)
كتاب«الحاوی»در علوم قرآنی در(۲۷)جزء نوشت.ابو محمد حسن بن موسینوبختی(متوفای ۳۱۰)كتاب«التنزیه و ذكر متشابهات القرآن»را نوشت.ابو بكر بنابی داوود عبد الله بن سلیمان سجستانی(متوفای ۳۱۶)كتاب معروف«المصاحف»
و«الناسخ و المنسوخ»و رسالهای در«قرائات»نوشت.ابن درید ابو بكر محمد بنالحسن ازدی(متوفای ۳۲۱)كتابی در«غریب القرآن»نوشت.ابن مجاهد ابو بكراحمد بن موسی(متوفای ۳۲۴)كتاب«السبعهٔ فی القراءات»را نگاشت.ابو البركاتعبد الرحمان انباری(متوفای ۳۲۸)«البیان فی اعراب القرآن»و«عجائب علومالقرآن»را به نگارش در آورد.ثقهٔ الاسلام محمد بن یعقوب كلینی(متوفای ۳۲۹)
كتاب«فضائل القرآن»را تالیف كرد.ابو بكر محمد بن عزیز سجستانی(متوفای ۳۳۰)كتاب معروف«غریب القرآن»را نگاشت.ابو جعفر احمد بن محمدنحاس(متوفای ۳۳۸)كتب«اعراب القرآن»،«الناسخ و المنسوخ»و«معانی القرآن»
را تحریر نمود.ابو محمد قصاب محمد بن علی كرخی(متوفای حدود ۳۶۰)كتاب«نكت القرآن»را تقریر كرد.ابو بكر احمد بن علی رازی جصاص(متوفای ۳۷۰)
كتاب«احكام القرآن»را در سه جلد بزرگ تالیف كرد.ابو علی فارسی(متوفای ۳۷۷)
كتاب«الحجهٔ فی القراءات»را نگاشت.ابو الحسن عباد بن عباس(متوفای ۳۸۵)دراحكام القرآن كتابی نوشت.ابو الحسن علی بن عیسی رمانی(متوفای ۳۸۶)كتاب«النكت فی اعجاز القرآن»را نگاشت.محمد بن علی ادفوئی(متوفای ۳۸۸)كتاب«الاستغناء»در علوم قرآنی را در ۲۰ مجلد نوشت.ابو سلیمان حمد بن محمد بستیخطابی(متوفای ۳۸۸)كتاب«بیان اعجاز القرآن»را تالیف كرد.
ابو بكر محمد بن طیب باقلانی(متوفای ۴۰۳)كتاب«اعجاز القرآن»را تقریرنمود.ابو الحسن محمد بن الحسین شریف رضی(متوفای ۴۰۴)«تلخیص البیان»در مجازات قرآن و«حقائق التاویل»در متشابه قرآن را تصنیف كرد.ابو زرعهعبد الرحمان بن محمد(متوفای حدود ۴۱۰)كتاب«حجهٔ القرائات»را به رشتهتحریر در آورد.هبهٔ الله،ابن سلامهٔ(متوفای ۴۱۰)كتاب«الناسخ و المنسوخ»رانوشت.ابو عبد الله محمد بن محمد بن النعمان(شیخ مفید)(متوفای ۴۱۳)«اعجازالقرآن»و«البیان»را در انواع علوم قرآنی نگاشته است.ابو الحسن عماد الدین قاضیعبد الجبار(متوفای ۴۱۵)«متشابه القرآن»و«تنزیه القرآن عن المطاعن»را به تحریردر آورده است.ابو القاسم حسین بن علی مغربی(متوفای ۴۱۸)«خصائص القرآن»راتالیف كرد.ابو الحسن علی بن ابراهیم حوفی(متوفای ۴۳۰) «البرهان فی علومالقرآن»را نوشت.ابو محمد مكی بن ابی طالب(متوفای ۴۳۷)«الكشف عن وجوهالقراءات السبع»را در دو جزء بزرگ تالیف كرد.ابو عمرو دانی(متوفای ۴۴۴)
«التیسیر»در قرائات سبع و«المحكم»در نقطه گذاری مصحف و«المقنع»را در رسمالخط مصحف تقریر نمود.ابو محمد علی بن احمد بن حزم ظاهری(متوفای ۴۵۶)
«الناسخ و المنسوخ»را نوشت.ابو الحسن علی بن احمد واحدی نیشابوری(متوفای ۴۶۸)«اسباب النزول»و«فضائل القرآن»را تالیف كرد.ابو بكر عبد القاهرجرجانی(متوفای ۴۷۱)«الرسالهٔ الشافیه»در اعجاز قرآن و«دلایل الاعجاز»را تقریرنمود.
ابو القاسم حسین بن محمد راغب اصفهانی(متوفای ۵۰۲)«المفردات»در الفاظغریبه قرآن را به تحریر در آورد.ابو بكر محمد بن عبد الله،ابن عربی(متوفای ۵۴۳)
«احكام القرآن»را در چهار مجلد نوشت.محمد بن حمزهٔ بن نصر كرمانی(متوفای حدود ۵۵۰)«اسرار التكرار فی القرآن»را تالیف كرد. ابو جعفر محمد بنعلی بن شهر آشوب(متوفای ۵۸۸)«متشابهات القرآن و مختلفه»را تقریر نمود.
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست