قصه هایی برای بچه ها و بزرگ ترها

گفت وگو با فریدون حسن پور, کارگردان «بالاتر از آسمان»

«بالاتر از آسمان» در ادامه مسیری است که فریدون حسن‌پور با «وقتی همه خواب بودند» شروع کرده.

اگر چه می‌گوید پیش از این و در تمام این سال‌ها در همین مسیر قدم برداشته اما می‌توان گفت شباهت‌های آشکار «وقتی همه خواب بودند و «بالاتر از آسمان» آنها را در کنار هم قرار می‌دهد. حسن‌پور هنوز هم از علاقه‌اش در ساخت فیلم برای کودکان می‌گوید. از سوی دیگر بزرگسالانی را می‌ستاید که هنوز به دوران کودکی‌شان تعلق خاطر دارند.

▪ نگارش فیلمنامه فیلم تازه‌تان «بالاتر از آسمان» چقدر طول کشید؟

ـ یک سال. شکل‌گیری ایده تا رسیدن به ساختار دراماتیک زمان زیادی برد. در این مدت سعی کردم روی قصه، روند شکل‌گیری آن و پرداخت شخصیت‌ها کار کنم.

▪ فیلمنامه نهایی با نسخه‌های قبلی چه تفاوت‌هایی دارد؟

ـ با حفظ ایده و ساختار اولیه، هر نسخه با نسخه قبلی تفاوت‌هایی در پرداخت قصه دارد. اما طبیعی است نسخه نهایی، کامل‌تر و منسجم‌تر و به سلیقه‌ من نزدیک‌تر بوده.

▪ چرا نام فیلم از «در مه بخوان» به «بالاتر از آسمان» تغییر کرد؟

ـ سکانسی که مناسب نام قبلی بود در نسخه نهایی بازنویسی حذف شد و نام «در مه بخوان» تناسبی با فیلمی که روی پرده می‌رفت، نداشت.

▪ «بالاتر از آسمان» هم مثل «وقتی همه خواب بودند» در شمال کشور فیلمبرداری شد. لوکیشن‌های فیلم در چه مناطقی بود؟

ـ این بار هم قصه در شمال کشور رخ داده. فیلمبرداری را در دیلمان استان گلستان و تنکابن از شهر‌های استان مازندران انجام دادیم.

▪ فیلمبرداری چند روز طول کشید؟

ـ ۲ ماه و نیم.

▪ زمان فیلمبرداری مشکلی پیش نیامد؟

ـ موقع کار برای هر پلان و سکانس مشکلات فراوانی وجود داشت، ولی ما پذیرفته‌ایم که این مشکلات بخشی از کار هستند.

فیلمبرداری «بالاتر از آسمان» را نادر معصومی انجام داده. به نظر می‌رسد دلیل انتخاب او به عنوان فیلمبردار، تجربه‌اش در محیط‌های روستایی باشد. معصومی سه‌گانه خسرو معصومی را هم فیلمبرداری کرده.

نادر معصومی مدیر فیلمبرداری حرفه‌ای و زبده‌ای است که در طبیعت و در محیط‌های شهری خیلی خوب کار می‌کند.

در «وقتی همه خواب بودند» با تصاویری چشم‌نواز از طبیعت رو‌به‌رو بودیم و طبیعت نقشی مهم در فیلم داشت. این بار و در «بالاتر از آسمان» هم به شمال رفته‌اید و قصه را در روستایی آرام روایت کرده‌اید. به نظر می‌رسد به جذابیت تصاویر فیلمتان اهمیت می‌دهید.

تصاویر زیبا و قاب‌بندی‌های خیره‌کننده اگر نقش دراماتیک و زیبایی‌شناسی در فیلم نداشته باشند بعد از گذشت ۵ دقیقه مخاطب را خسته می‌کنند. تصاویر زیبا از طبیعت بکر و چشم‌نواز شمال برای موفقیت یک فیلم به تنهایی کافی نیست. اگر در «بالاتر از آسمان» طبیعت حضور پررنگی دارد، ماهیت قصه این موقعیت را ایجاد کرده است.

▪ شاهرخ فروتنیان را معمولا در نقش مردان شهری، مرفه و تحصیلکرده دیده‌ایم. در این فیلم او را در نقشی تازه می‌بینیم؟

ـ شاید، بهتر است فیلم را همه ببینند و بعد درباره شخصیت‌ها صحبت کنیم.

کودکان معمولا حضوری پررنگ در فیلم‌هایتان دارند. این بار هم کودکان در فیلم تازه‌تان دیده می‌شوند؟

آدم بزرگ‌های قصه‌های من هم حال و هوای کودکانه دارند. کودکان برای من نماد معصومیت و سادگی هستند. بزرگ‌ترهایی که هنوز به دوران کودکی‌شان تعلق خاطر دارند برایم دوست‌داشتنی هستند.

به نظر می‌رسد بعد از «وقتی همه خواب بودند» فضاها و داستان‌های خاصی وارد فیلم‌های شما شده. روستا، اشاره به مفاهیم معنوی، تصاویر چشم‌نواز از طبیعت را در بالاتر از آسمان هم دیده می‌شود.

در فیلم‌های قبلی من هم این ویژگی وجود داشته. دو فیلم قبل از «وقتی همه خواب بودند» همین طور بودند. این ویژگی‌ها به خاطر علاقه‌ من به این مضامین و فضاها وارد فیلمم شده است و ریشه در باورها و عقاید من دارد.

▪ زمانی برای بچه‌ها فیلم می‌ساختید دیگر نمی‌خواهید در این مسیر حرکت کنید؟

ـ همچنان برای بچه‌ها فیلم می‌سازم و البته بزرگ‌ترها هم مخاطب فیلم‌هایم هستند. فکر می‌کنم بچه‌ها هم با فیلم‌های تازه‌ام ارتباط برقرار کنند.

▪ مخاطب اصلی «بالاتر از آسمان» چه گروهی هستند؟

ـ امیدوارم همه گروه‌ها فیلم را ببینند. من برای همه اقشار فیلم ساخته‌ام و تلاشم این بوده که فیلم برای قشر وسیعی جذاب باشد.

▪ جشنواره فیلم فجر و حضور در این رقابت سینمایی چقدر برایتان اهمیت دارد؟

ـ اینکه فیلم را به جشنواره می‌فرستم یعنی به حضور در آن اهمیت می‌دهم جشنواره فضایی است که مردم در کنار مخاطبان جدی فیلم‌ها را می‌بینند و فیلمسازان می‌توانند بازتاب و تاثیر آثارشان را در آرا و نظرات این دو گروه ببینند.

▪ به اکران عمومی فیلم فکر کرده‌اید؟

ـ هنوز نه. تهیه‌کننده باید در این مورد تصمیم بگیرد هر چند با توجه به شرایط سینمای ایران و معضل اکران، برنامه‌ریزی برای نمایش عمومی فیلم‌ها خیلی سخت است.

● عوامل

▪ نویسنده و کارگردان: فریدون حسن‌پور،

▪ مدیر فیلمبرداری: نادر معصومی،

▪ تدوین: مهدی حسینی‌وند،

▪ موسیقی: سعید شهرام،

▪ طراح گریم: محمدرضا قومی،

▪ مدیر تولید: فرشته مهدی‌زاده،

▪ صدابردار: محمد امامی،

▪ عکاس: رضا عبیات،

▪ بازیگران: شاهرخ فروتنیان، فاطمه صادقی، حسین محجوب، امیر نوری، انوش نصر، اردشیر وزیری،

▪ تهیه‌کننده: علی لدنی.

● خلاصه داستان

هیچ‌کس از اهالی روستا نمی‌داند که دکتر امیرعلی زمانی از کجا آمده است. چند سال است که دکتر در روستا زندگی و طبابت می‌کند. مردم روستا هم او را دوست دارند تا اینکه به خاطر ماجرایی گروهی از اهالی با او درگیر می‌شوند...