هرگز برای پول کار نکردم

گفت وگو با «آناهیتا همتی» بازیگر تئاتر, تلویزیون و سینما

هنوز که هنوزه عشق بازی دارم و بعد از این سال‌ها هنوز هیجانم در بازیگری کم نشده است. وقتی کار جدیدی می‌پذیرم هنوز این استرس و هیجان در من دیده می‌شود، هیجانی که با احساس خوشایندی همراه است. برایم مهم است که نقشی را که قبول می‌کنم خیلی خوب به مخاطب انتقال دهم.

حضورش در تئاتر به اوایل دهه ۷۰ باز می‌گردد، اولین بار با بازی در نمایش «تنبور نوازان» به کارگردانی هادی مرزبان روی صحنه تئاتر وارد شد. اولین فیلم سینمایی وی نیز «افسانه پوپک طلایی» نام داشت که این فیلم توسط خسرو شجاعی ساخته شده اما به اکران عمومی در نیامد. آناهیتا همتی از جمله بازیگرانی است که بعد از حضورش در پروژه‌های سینمایی و سریال‌های تلویزیونی به صحنه نمایش نیز باز می‌گردد و به گفته خودش هیچ‌گاه از بازی در تئاتر دست نمی‌کشد. او در سال ۱۳۵۲ به دنیا آمد. همتی در حال حاضر در نمایش «تعبیر یک رویا» به کارگردانی خیرالله‌ تقیانی‌پور بازی می‌کند.این نمایش نزدیک به دو هفته است که اجرای خود را در تالار قشقایی آغاز کرده است. بازی در فیلم‌های «عشق کافی نیست»، «دختری به نام تندر»، «قلب‌های ناآرام»، «چند می‌گیری گریه کنی»،‌«نردبان چوبی» و... از جمله فیلم‌هایی است که همتی در آن به ایفای نقش پرداخته و البته این بازیگر در کارنامه‌اش بازی در سریال‌های «خانه به دوش»،‌«ترش و شیرین»، «یک وجب خاک»، «روزهای مهتابی»، «طلسم‌شدگان»، «توطئه خانوادگی» و... دیده می‌شود. او قرار است در سریال «باغ سرهنگ» به کارگردانی فلورا سام نیز حضور داشته باشد.

شما از اوایل دهه ۷۰ وارد بازیگری در تئاتر شدید و به نوعی کارتان را از تئاتر آغاز کردید و سپس وارد دنیای سینما شده‌اید. آیا حضورتان بعد از ورود به تئاتر در سینما، دلیل خاصی داشت، یعنی به خاطر وضعیت اقتصادی تئاتر بود یا دیده شدن و به نوعی شهرت؟

یادم می‌آید در آن زمان، وقتی که وارد بازی در تئاتر شدم، همیشه نقش‌های بزرگ و اصلی نمایش‌ها را به آدم‌های بزرگ‌تر واگذار می‌کردند و تئاتر برای ما کلاس درس بود و ما در تئاتر درس می‌آموختیم. تئاتر برای ما یک ورک شاپ و محلی برای کسب تجربه بود و البته هنوز هم برای من تئاتر یک کلاس درس است که از آن می‌آموزم. زمانی که به تلویزیون و سینما ورود پیدا کردم، دوست داشتم بازی در آن مدیوم‌ها را هم تجربه کنم و همیشه وقتی در یک فیلم سینمایی یا سریال بازی می‌کنم برای آموختن و کسب تجربه بازگشتی نیز به تئاتر دارم.

به نظر می‌رسد برای وضعیت اقتصادی که تئاتر همیشه داشته و دارد، وارد مدیوم‌های دیگر نشده‌اید؟

خدا رو شکر در طول زندگی‌ام، هیچ‌گاه دغدغه معیشت نداشتم و از روز اول ورودم به تئاتر و سپس سینما و تلویزیون هیچ‌گاه به خاطر پول کاری را انتخاب نکردم. همیشه پدر و مادرم دستگیرم بودند و من را کمک کردند و همین پشتیبانی باعث شده که تا به امروز به خاطر پول سر کار نروم و همه انتخاب‌هایم از تئاتر گرفته تا سریال‌های تلویزیونی از روی علاقه باشد و از روی رغبت کارها را انتخاب کردم.

به هر حال در برخی از کارهایی که حضور داشتید ممکن است کار کاملا موفقی نباشد، چرا آنها را انتخاب کردید؟

این را هم بگویم برخی از کارهایی که در این سه مدیوم انجام دادم از روی رفاقت هم بوده است.

حتی اگر فیلمنامه و نمایشنامه خوب نبوده؟

بله، گاهی رفاقت باعث شده در کاری که شاید زیاد برایم جالب نبوده، بازی کنم.

فرمودید که گاهی از روی رفاقت نیز در کاری بازی کرده‌اید،‌می‌خواهم بدانم، در این میان متن نمایشنامه یا فیلمنامه تا چه اندازه برای شما مهم است؟

قبل از حضور در یک فیلم یا نمایش، خواندن متن اثر برایم اهمیت فراوانی دارد و اگر هم متنی نباشد یعنی یک کار در اندازه ارائه طرح باشد، در آن زمان، کارگردان برایم اهمیت دارد. به نظرم حضور یک بازیگر در کار علاوه بر متن به کارگردان نیز بستگی دارد و اگر من به کارگردانی اعتماد داشته باشم، شاید متن را در حد طرح هم بدانم، بازی در کار را قبول می‌کنم.

حال که کارگردان برایتان مهم است، چه رویکردی برای انتخاب کارگردان برای همکاری در تئاتر یا در سینما دارید؟

ببینید، وقتی بازیگری سال‌های سال در تئاتر یا سینما بازی می‌کند، تجربه‌ زیادی به دست می‌آورد و این تجربه شناخت از کارگردان را در بر می‌گیرد. اوایل کار یک بازیگر ممکن است، به دلیل دیده شدن یا کنجکاوی با هر کارگردانی کار کند اما بعد از گذشت یک زمان و تجربه در بازیگری، گزینش در کار و حتی انتخاب کارگردان نیز ایجاد می‌شود.

فکر می‌کنید بازی در سریال، فیلم سینمایی و تئاتر که مدیوم‌های جدا هستند، تفاوت دارد؟

به نظرم بازی کردن در این سه مدیوم تفاوتی ندارد چرا که معتقدم بازیگر مانند یک موم در دست کارگردان است، درست است که خود نیز ایده‌هایی در بازی دارد اما کارگردان باید به بازیگر شکل بدهد. با توجه به این بازی در تئاتر قدرت بیشتری دارد و فکر می‌کنم کسانی که از تئاتر وارد سینما شدند موفق‌تر هستند چرا که سختی‌های بیشتری کشیده و بهتر تربیت شده‌اند _جسارتی به بازیگران سینما نمی‌کنم_اما تئاتر به نوعی قوام‌یافتگی بیشتر دارد. حتی بسیاری از سینماگران که کارشان را از تلویزیون یا سینما شروع کردند نیز به تئاتر رجعتی دارند.

در حال حاضر در نمایش «تعبیر یک رویا» به کارگردانی خیر‌الله تقیانی‌پور بازی می‌کنید، چطور شد که این نمایش را انتخاب کردید، به همکاری‌تان با تقیانی‌پور باز می‌گردد یا از نمایشنامه خوشتان آمد؟

وقتی کارها سخت‌تر می‌شود انگار دارم با خودم یک مبارزه شیرین را آغاز می‌کنم که این امر در بازیگران دیگر هم شاید دیده شود. به نظرم کار در تئاتر نیز اینگونه است. وقتی نقشی را در یک نمایش می‌پذیرم، با همه انرژی شروع به کار می‌کنم هر روز تمرین می‌کنم و در تمریناتم خیلی چیزهای دیگر را کشف می‌کنم. نمایش «تعبیر یک رویا» توسط خود تقیانی‌پور نوشته و کارگردانی شده و علاوه بر موضوع نمایش، این موضوع نیز تاثیر زیادی در انتخابم داشت.آقای تقیانی‌پور افراد کاربلدی را دور خود جمع کرده است. در این کار به یک زبان مشترک رسیدیم و من از نمایشنامه نیز بسیار خوشم آمد.

برخی از گروه‌های نمایشی هستند که بازیگرانش به صورت فی‌البداهه کار بازی انجام می‌دهند چه در تمرین‌ها و چه در صحنه نمایش، این امر در گروه تئاتر «نقاب» نیز اتفاق می‌افتد؟

در نمایشی که با آقای تقیانی‌پور بازی می‌کنم، در طول تمرینات بازی‌های فی‌البداهه زیادی توسط بازیگران صورت می‌گیرد و در طول همین تمرینات به نتیجه واحدی در نوع بازی رسیدیم. می‌خواهم مثالی بزنم، زمانی که با آقای عطاران در سریال‌«خانه به دوش» همکاری داشتم، ایشان نیز اینگونه بود در طول تمرینات و بازخوانی متن به یک بازی مشترک می‌رسیدیم اما در هنگام فیلمبرداری از آنچه در طول تمرینات تصویب کرده‌ بودیم نباید نوع بازی دیگری صورت می‌گرفت در کار با تقیانی‌پور نیز اینگونه بود. این امر در تئاتر سخت‌تر است چرا که بازی در نمایش به صورت زنده است و هر بازی که در طول تمرین یک بازی مشخص تصویب می‌شد را در صحنه اجرا کردیم.

آیا شما از جمله بازیگرانی هستید که با کارگردان در طول بازی کنار می‌آیید؟

ببینید، در دوره بازیگری کار با کارگردانان زیادی را تجربه می‌کنیم که هر یک اخلاق و ویژگی خاصی را در کارگردانی دارند اما به نظرم در یک کار، همه چیز در دست کارگردان است. سعی می‌کنم با کارگردانان راه بیایم اما در جاهایی که منطقی و استدلالی برای خودم داشته باشم، روش خود را اجرا می‌کنم و البته این کار نیز با تعامل صورت می‌گیرد. در برخورد با هر کارگردانی لزومی برای برخوردن وجود ندارد و به نظرم هر بازیگری چه با تجربه و چه کم تجربه باید انتقادپذیر باشد و هر بازی چه در تئاتر و سینما نیازمند روتوش کردن است که گاهی توسط کارگردان صورت می‌گیرد.

شما هم در فیلم‌های جدی بازی کرده‌اید و هم در فیلم‌ها و سریال‌های طنز، کدام را بیشتر دوست دارید؟

من هنوز که هنوزه عشق بازی دارم و بعد از این سال‌ها هنوز هیجانم در بازیگری کم نشده است. وقتی کار جدیدی می‌پذیرم هنوز این استرس و هیجان در من دیده می‌شود، هیجانی که با احساس خوشایندی همراه است. برایم مهم است که نقشی را که قبول می‌کنم خیلی خوب به مخاطب انتقال دهم حال فرقی به طنز و جدی بودن نقش ندارد. خودم را در بازی‌ها محک می‌زنم. در حال حاضر مردم ما طنز را بیشتر دوست دارند و فکر می‌کنم مردم هزینه می‌کنند تا یک اثر خوب و طنز را ببینند و من نیز همیشه خوشایندم رضایت مخاطب چه در تئاتر است و چه در سینما.

یادم است در نشستی عنوان کردید که فقط بابت علاقه‌ای که به تئاتر دارید، در نمایش بازی می‌کنید، یعنی هیچ‌گاه به دستمزد در نمایش فکر نمی‌کنید؟

خوب است که بعد از بازی بتوانی دستمزد خوبی بگیری اما این، تئاتر امکان‌پذیر نیست، تئاتر آنقدر مهجور مانده و کسی حامی آن نیست که بازیگران تئاتر بر اساس علاقه‌ای که دارند در آن حضور می‌یابند و معتقدم اگر همین علاقه نبود،‌تئاتر فراموش شده بود. همه تئاتری‌ها می‌دانند که نباید عرصه نمایش را خالی بگذارند و اگر عرصه خالی باشد دیگر تئاتری نخواهیم داشت. همه تئاتری‌ها با سماجت کار می‌کنند حتی اگر کمترین دستمزدها را بگیرند.

فهیمه پناه آذر