پهپادها در خدمت مردم

پهپادها می آیند این جمله کوتاه ممکن است در کشوری مانند افغانستان, جایی که تاکنون ده ها نفر با پهپادهای رزمی آمریکا به قتل رسیده اند به معنای خون و مرگ باشد, اما در بیشتر نقاط جهان آغاز عصر پهپادها با خود آسایش می آورد

پهپادها می‌آیند. این جمله کوتاه ممکن است در کشوری مانند افغانستان، جایی که تاکنون ده‌ها نفر با پهپادهای رزمی آمریکا به قتل رسیده‌اند به معنای خون و مرگ باشد، اما در بیشتر نقاط جهان آغاز عصر پهپادها با خود آسایش می‌آورد.

وسایل پرنده، از پیشرفته ترین ابزارهای ساخت بشر است که ساخت و پرواز آنها بسیار گران است. یک هواپیما میلیون ها دلار می ارزد و اگر هزینه های مربوط به آموزش و دستمزد خلبان و هزینه های تعمیر و نگهداری را به آن اضافه کنیم، به رقم سرسام آوری می رسیم که حتی استفاده از هواپیماهای کوچک تک نفره ارزان تر را در بسیاری حوزه ها بدون توجیه می کند، اما اگر خلبان را از هواپیما حذف کنیم، یک پرنده هدایت پذیر از راه دور یا پهپاد ارزان قیمت خواهیم داشت که می توان از آن استفاده های گوناگونی کرد.

● این پرنده های وحشی

نخست نظامی ها بودند که پهپادها را به طور جدی در جنگ جهانی اول به خدمت گرفتند. پهپادهای نظامی اولیه در واقع بمب های هدایت شونده بودند. با گذر زمان و به کارگیری دوربین در پهپادها از آنها برای شناسایی دشمن استفاده شد و این ماموریت تا امروز به عنوان مهم ترین نقش پرنده های بدون سرنشین باقی مانده است. پهپادها همچنین اسباب بازی خوبی برای تمرین هدف گیری نیروهای پدافند هوایی هستند. گاهی اوقات سربازانی که دوست دارند با یک پرنده بزرگ و واقعی تمرین کنند، هواپیماهای جنگنده از رده خارج را تبدیل به هواپیمای بدون سرنشین کرده، آنها را ساقط می کنند. این بلایی است که بر سر فانتوم مشهور در آمریکا آمد. چندی پیش اعلام شد آمریکا آخرین فانتوم بدون سرنشین خود را به دست خود ساقط کرد. البته انواع جدید این اسباب بازی ها را که با عنوان پهپادهای رزمی شناخته می شوند، باید در زمره پیشرفته ترین ابزارهای ساخت دست بشر قرار داد. عکاسی، یک کار بچگانه برای پهپادهای رزمی محسوب می شود و این جنگجویان آهنین با استفاده از جنگ افزارهای خود قادرند هر هدفی را مورد تهاجم قرار دهند. در سال های اخیر قدرت های هوایی جهان به دنبال هوشمند کردن این پهپادهای خطرناک هستند. پهپاد های رزمی خودمختار یکی از مخوف ترین سلاح های آینده خواهند بود. پیش بینی ها نشان می دهد، پهپادهای آینده در حملات الکترونیکی نیز حضور پر رنگ تری داشته باشند و از آنها به عنوان رله های مخابراتی استفاده شود، اما هیجان انگیزترین ماموریت آینده پهپادها به عهده گرفتن بخشی از وظیفه تخریب و سرکوب دفاع هوایی دشمن (SEAD / DEAD) خواهد بود. روزی که اولین موشک پهپادهای خودمختار به سمت یک هدف انسانی نشانه رود، احتمالا آیزاک آسیموف در قبر خواهد لرزید. این نویسنده علمی تخیلی، تصور کرده بود یک ربات انسان نما قوانین سه گانه اش را نقض کند، اما یک هواپیمای بدون سرنشین ـ که به صورت خود مختار به انسان حمله کند ـ از تخیلات او هم خارج بود.

● پهپادها در خدمت مردم

این پرنده های وحشی انواع اهلی نیز دارند که از آنها به منظور ارائه خدمات به مردم استفاده می شود، دو سال پیش، طرحی با عنوان شبکه انتقال مواد یا MATTERNET از سوی دو شرکت آمریکایی در هاییتی اجرا شد که در آن با استفاده از ۱۵۰ پهپاد، ۵۰ پایگاه و صرف ۹۰۰ هزار دلار هزینه، شبکه ای از پهپادها و پایگاه های آنها ـ که ۱۵ دقیقه از یکدیگر فاصله داشتند ـ کار حمل و نقل بسته های کوچک تا وزن دو کیلوگرم را به صورت خودکار انجام دادند. به گفته مجریان این طرح، با کمک این شبکه انتقال مواد، می توان اقلام حیاتی از قبیل داروهای ضروری، نمونه های خون و از این قبیل را در مناطق دورافتاده ـ که امکان دسترسی مناسبی ندارند. بسرعت جابه جا کرد. همچنین ناسا با جایگزین کردن ابزارهای نظامی چند پهپاد پریدیتور و ابزارهای علمی، اکنون از آنها برای برخی مطالعات جوشناسی خود که در ارتفاع بالا انجام می شود، استفاده می کند. کاربردهای غیرنظامی پهپادها به طور حیرت انگیز در حال گسترش است و گزارش های جدید منتشر شده نشان می دهد که در آینده ای نزدیک، پهپادها جنبه های مختلف زندگی را دگرگون خواهند کرد.

چراکه تولیدکنندگان بخش خصوصی هر روز در رقابت با یکدیگر قیمت آنها را کاهش می دهند و قانونگذاران هم سعی می کنند، موانع قانونی موجود برای استفاده عمومی از پهپادها را بردارند. با وجود این که هم اکنون از پهپادهای غیر نظامی در بسیاری بخش ها بویژه عکسبرداری و فیلمبرداری هوایی استفاده می شود، اما نباید از نظر دور داشت که تمام مزایای بهره مند شدن از پهپادها در آینده در گرو حل برخی چالش هاست که هم اکنون بسیاری نهادهای کشوری و بین المللی در حال فعالیت برای مرتفع کردن آنها هستند. یکی از مهم ترین گام ها در این ارتباط حل مسائل قانونی از قبیل قوانین هوانوردی یا حفظ حریم شخصی است که هم اکنون دغدغه بسیاری از کارشناسان است. همچنین ساده کردن استفاده از پهپادها و فرهنگسازی عمومی در این خصوص، یکی دیگر از موضوعاتی است که در گسترش استفاده از پهپادها نقش مهمی دارد. در حال حاضر، اداره فدرال هوانوردی آمریکا مشغول وضع قوانینی است که تا سال ۲۰۱۵ فضای پروازی پهپادها را با حریم هوایی ملی این کشور یکپارچه کند. با این کار استفاده از پهپادهای غیرنظامی بشدت رواج خواهد یافت و از هم اکنون، بسیاری بنگاه های اقتصادی در صنف های مختلف اعلام کرده اند که با وضع قوانین جدید از پهپادها در ارائه خدمات خود استفاده خواهند کرد.

● از فرستادن پیتزا تا مبارزه با سوداگران مرگ

فرستادن پیتزا از آسمان، شاید یکی از خلاقانه ترین ایده های آینده باشد که از سوی یک پیتزافروشی پیشنهاد شده است. در این طرح، مکان مشتری حتی در پارک یا خیابان با جی پی اس مشخص شده و پهپاد برای رساندن پیتزا به محل اعزام می شود. همچنین شرکت خودروسازی رنو بتازگی خودرویی را طراحی کرده که به ریز پهپاد روی سقف برای اطلاع از وضع ترافیک جاده ها مجهز است. این طرح های خلاقانه هرچند به گسترش بازار پهپادها کمک خواهد کرد، اما براساس پیش بینی موسسات مطالعاتی، در بازار آینده پهپادهای غیرنظامی در بخش کشاورزی حجم بسیار بزرگی از خریدها را به خود اختصاص خواهد داد.

روش های کشاورزی دقیق ـ که به مدیریت بهتر عملیات کشاورزی می پردازد ـ با کمک پهپادها تحولات بزرگی را پشت سر خواهد گذاشت. همچنین پیش بینی می شود پهپادها علاوه بر کشاورزی چهره بسیاری از بخش ها را تغییر دهند، به گونه ای که برخی تحلیلگران اظهار کرده اند آنچه پهپادها با رباتیک خواهند کرد، قابل مقایسه است با آنچه اینترنت با رایانه کرد.

توانمندی های پهپادها بویژه در ترکیب با فناوری های رباتیک موجب شده تا این وسایل جای خود را در انجام اموری مانند نقشه کشی راه ها و پروژه های بزرگ عمرانی، بازرسی و نظارت در صنایع نفت و گاز، آتش نشانی، عملیات جستجو و نجات در مناطق بحران زده، مطالعات زیست محیطی و باستان شناسی باز کنند. همچنین حوزه امنیت داخلی از بخش های دیگری است که به میزان زیادی از این پرنده های سودمند در آینده بهره خواهد جست. برزیل ازجمله کشورهای پیشتاز در این زمینه است که از پهپادها به صورت گسترده ای به منظور پیدا کردن مخفیگاه های سوداگران مواد مخدر در جنگل های آمازون استفاده می کند. این کشور سال ۲۰۱۰ با کمک پهپادها، موفق به کشف ۲۴۰ آزمایشگاه تولید مواد مخدر شد. پلیس برزیل به دنبال موفقیت عملیات پهپادها قصد دارد از آنها برای شناسایی و نظارت بر گروه های خشن گانگستری در محله های فقیرنشین ریودوژانیرو ـ که گاهی با سلاح های سنگین خود بالگردها را مورد هدف قرار می دهند ـ استفاده کند.