با دقت بیشتر شنا کنیم

در سال های اخیر توجه زیادی به شنای نوجوانان و جوانان شده است و در سطح بین المللی به غیر از مسابقات المپیک در سن آزاد مسابقات رسمی به اسم مسابقات گروه های سنی برگزار می شود چنانچه این نوجوانان تمرینات پیوسته و اصولی داشته باشند می توانند به سطوح قهرمانی در سطح ملی یا جهانی راه پیدا کنند

عوامل کاربردی مهم در تمرینات این شناگران عبارتند از:

- بهبود تکنیک: البته مسلم است که مهارت با تکرار و تمرین ایجاد می‌شود. مربی آگاه ضمن رعایت اولویت برای مهارت‌های پایه، ملزم به گنجاندن تمرینات تکنیکی در هر جلسه تمرین می‌باشد و تأیید خود را بر اجراء تمرینات تکنیکی انجام دهد.

به‌عنوان مثال مربی علاوه بر تمرین روی تکنیک‌های مهم پایه‌ای هر چهار نوع شنا می‌تواند در هر جلسه روی یکی از اصول تأکید کند. گرفتن آرنج به سمت بالا در ابتدای کشش هر چهار شنا یا تمرین استارت و برگشت و به تمرین رسیدن به خط پایان که اهمیت زیادی دارد. یا تمرین سالتو در کرال سینه، مسئله مهم دیگر تمرین روی نحوهٔ بازدم و تنفس شناگر است، بازدم شناگران باید به آرامی و با ریتم دست و پا انجام شود و انفجاری نباشد. هر مربی خوب این را می‌داند که تکنیک شناگر از بین آب و فقط از یک جهت به خوبی قابل رؤیت نمی‌باشد. پس توصیه می‌شود در مواردی مربی از زیر آب به‌وسیلهٔ عینک از جهات مختلف (کف، پهلو، روبه‌رو) تک‌تک شناگران خود را زیر نظر بگیرد. در این مشاهدات بهتر است روی مواد زیر دقت شود.

هماهنگی دست و پا، تنفس، وضعیت بدن در داخل آب، فرکانس یا مسافتی که با یک دور کامل دست و پا طی می‌شود.

- چگونگی اقتصادی کردن مسافت برای شناگران: برای بهره‌برداری بیشتر از مقدار مسافت یا متراژهائی که شناگران طی می‌کنند و همچنین دسترسی به اهداف آمادگی جسمانی شناگران در آب، نکاتی وجود دارد که اهم آنها بدین ترتیب است. در ابتدای فصل تمرینات و دوران آمادگی (تمرینات را به سه بخش آمادگی، تمرینات سخت، فصل مسابقات تقسیم کنید) شناگران باید از شنای کرال سینه و کرال پشت بیشتر استفاده کنند. همچنین تمرینات دست و پای تنها، بسیار مؤثر است. پس از پایان دوران آمادگی، مربی می‌تواند از شناهای تخصصی و یا مختلط استفاده کند.

نکتهٔ مهمی که باید تأکید کرد استفادهٔ بیشتر از شنای تخصصی شناگر مثلاً (پروانه‌روها) در نزدیکی فصل مسابقات است. همچنین در هر روز و هر جلسهٔ تمرین، اصل بار اضافی در تمام دوره‌ها باید رعایت شود تداوم و منظم بودن تمرین اهمیت فراوان دارد.

استفاده از سیستم‌های مختلف تمرین نیز ضروری است، تمرینات تحت فشار زیاد برای نوجوانان مضر است چون سیستم بازسازی نوجوانان محدود می‌باشد.

- فاکتورهای مهم در انتخاب شناگر مستعد: آنچه مسلم است یکی از فاکتورهای مهم در انتخاب شناگران توجه به سابقهٔ ژنتیکی آنها است، که تفاوت‌های فردی را باعث می‌شود. مثلاً شناگری که دارای پدر و مادری کوتاه قد است معمولاً دارای قد خیلی بلندی نمی‌شود و به سختی شناگر موفقی خواهد شد. تست‌های مختلفی برای تعیین قابلیت و انتخاب افرادی که می‌خواهند وارد تیم‌ها شوند وجود دارد:

الف- تعیین نوع بافت‌های عضلانی (تند انقباض یا سرعتی و کند انقباض یا استقامتی) یکی از تست‌های رایج تست پرش عمودی است. تست جدید و مطمئن‌تر نمونه‌برداری از بافت عضلانی شناگر است. بچه‌هائی که دارای جنب‌وجوش زیاد بوده و فعال‌تر هستند، معمولاً سرعتی هستند و بچه‌هائی که آرام‌تر هستند، استقامتی می‌باشند.

ب- تست تعیین قابلیت با فرمول ساده؟ • وزن -۱۰۰- قد می‌باشد. اگر پاسخ +۱۰ باشد شناگر مناسب خواهد بود. مثلاً شخصی با ۱۶۵ سانتی‌متر ((۱۱kg+=۵۴-۱۰۰-(+۱۶۵) قد و ۵۴ کیلوگرم وزن فرد مناسبی است.

ج- اگر فردی در حالت صلیب یا افقی کاملاً دست‌های خود را باز کند و فاصلهٔ انگشتان او از همدیگر از طول کل قد بدن او ۵ سانتی‌متر بیشتر باشد، فرد مناسبی برای شنا می‌باشد • قد - فاصلهٔ انگشتان.

د- از فاکتورهای دیگر انتخاب یک شناگر خوب، انعطاف‌پذیری خوب بدن به‌اضافهٔ قدرت فلوتیک (شناوری) یا سر خوردن راحت و خوب او می‌باشد.

- تمرینات آمادگی جسمانی: دویدن‌های سبک جوگیگنگ و تمرینات دایره‌ای متنوع از تمرینات مؤثر در تقویت عضلات درگیر در شنای نوجوانان می‌باشد. مرین (شنای سوئدی) برای عضلات سرشانه و دست و تمرین دراز و نشست برای عضلات شکم بسیار خوب است. تمرین با وزنه برای دوران زیر بلوغ توصیه نمی‌شود. این بچه‌ها بهتر است تمرینات قدرتی و سنگین‌تر خود را با استفاده از وزن خودشان انجام دهند. تمرینات انعطاف‌پذیری مهم است ولی بهتر است دونفره نباشد. ممکن است به یکدیگر صدمه بزنند.

از دادن تمرینات با فشار بسیار به نوجوانان اجتناب کنید.

عضو هیئت علمی دانشکده تربیت بدنی دانشگاه تربیت معلم.